VÕ PHƯỚC HIẾU * MỘT THUỞ YÊU NHAU I

Võ Phước Hiếu

 Một Thuở Yêu Nhau

  hay

  (Tình Đầu)

Truyện dài tình cảm của Võ Phước Hiếu


(Cảm hứng sau khi tình cờ đọc một truyện ngắn Anh quốc của tác giả Mrs Morgan được bà Germaine Delamain chuyển sang Pháp văn dưới nhan đề “Plus fort que l’Absence“ đăng trong tạp chí Deux Mondes (Pháp), số ngày 15 tháng 7 năm 1936).
Hương Cau xuất bản lần thứ nhứt năm 2015).


Tranh bìa 4 màu của Họa sĩ Trần Minh Tâm
Tác giả giữ bản quyền.

Copyright by Võ Phước Hiếu (France) 2015.

(Mọi trích dẫn, dịch thuật và xử dụng trong sanh hoạt cộng đồng
đều được tự do với điều kiện xin ghi rõ xuất xứ).


Người lối xóm, nhứt là đám trẻ mới tấn lên những năm về sau cứ quen miệng và thân mật gọi bà là bà Chín, bà Chín Xóm Dưới hay bà Chín Thú. Cái tục danh nầy nghĩ cũng lạ, tôi suy nghĩ hoài để tìm hiểu hoặc cố công dò hỏi không ra manh mối, nhưng tôi không sao bằng lòng chấp nhận được. Không biết nó xuất phát từ đâu và từ lúc nào mà bà con trong thôn làng căn cứ vào đó để khoác cho người đàn bà hiền hòa chất phác, dễ thương dễ mến ấy. Nếu công tâm mà nói, tục danh ấy xem ra chẳng thanh bai lịch sự chút nào đối với một người phụ nữ quanh năm chỉ biết một bề giỏi ruộng nương, chăm lo vườn tược và săn sóc giúp đỡ mẹ cha. Hầu như tôi không hề bắt gặp nơi làng tôi từ những năm xa xôi, dù để xưng hô đùa vui không ác ý đối với các đấng nam nhi mày râu nhẵn nhụi. Bởi một lẽ dễ hiểu là chữ Thú người bình dân xấu mồm xấu miệng thường dùng để mắng nhiếc chưởi rủa đối phương: «đồ súc sanh thú vật, loài cầm thú». Nếu tôi không lầm, chắc là cái tên Thú độc nhứt và đặc biệt của bà dễ nhớ nên dễ gây chú ý mọi người chăng?


Riêng với tôi, tôi đã nghe cái tên lạ lẫm đó của bà từ những ngày bắt đầu tung tăng cấp sách ung dung đi trên con đường mòn quê nhà dẫn đến ngôi trường nhà nước vỏn vẹn chỉ có ba lớp. Mỗi lớp thuở ấy áng chừng đôi ba mươi đứa là cùng, tôi đều quen mặt biết tên từng đứa một, cả đến những tục danh, hỗn danh ngộ nghỉnh của chúng. Như thằng Cu Điên, thằng Hai Cò Lửa, thằng Năm Gà Đá, thằng Ba Chệt, thằng Tôn Tẩn cà thọt v.v…Tức là lúc tôi còn ở tuổi đi học vở lòng, ăn chưa no lo chưa tới, chiều chiều cùng lũ chúng nó tụ năm tụ bảy rong chơi ta bà từ đầu sông đến cuối bến, phá phách vô tư. Nhưng với tôi, tôi xác nhận không hề gọi bà Chín là bà như mọi người trong xóm đúng với phong cách nể trọng những người lớn tuổi. Nhưng qua mối giao tình khắng khít lâu đời giữa hai gia đình, tôi chỉ gọi bằng tiếng cô thân mật như trong họ hàng tông tộc để tỏ lòng quý mến. Mãi về sau nầy, tôi mới khám phá ra cô từng sống những ngày dài lao đao lận đận tận cùng trong kỷ niệm với tánh danh khai sanh mẹ đẻ là Võ Thị Sen. Cái tên dân dã đã được ông chánh lục bộ già nơi làng tôi trịnh trọng o bế, ghi rõ ràng đậm nét trong sổ bộ đời vẫn còn lưu trữ mãi đến lúc cô may mắn bước vào tuổi răng long đầu bạc. Sen chẳng qua chính là tên của một loài hoa xinh đẹp, hoa sen được bắt gặp nhởn nhơ khắp đầm ao bàu vũng trong thôn xóm, hương sắc lại tinh anh mặn mà «gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn».


Bỗng nhiên từ dạo phát hiện lý thú và bất ngờ đó, tôi có cảm tình sâu đậm với cô ngay, chỉ vì một lẽ đơn giản dễ hiểu là cô có cùng chung một họ Võ với tôi. Không biết cô có phải là bà con xa hay biết chừng đâu lại là họ hàng gần. Nhưng khẳng định không phải tôi ‘thấy sang bắt quàng làm họ’, vì cô chẳng giàu có hơn ai, mà cũng chẳng có chút danh vọng gì. Cô chỉ là một người nhà quê đặc sệt, rất bình thường như bao nhiêu người bình thường khác, sống một đời thầm lặng vô tích sự. Nhưng có một điều tôi nhớ rất rõ là lúc sanh tiền, ông nội tôi vốn là người miền Trung có gốc gác thuộc lãnh thổ lưỡng Quảng gì đó, khi còn nhỏ hếu theo chân ông cố tôi bồng chống dắt díu cả gia đình phiêu lưu di dân phá rừng lập nghiệp nơi vùng đất mới phương Nam. Ở đây đất đai mênh mông bát ngát còn hoang vu lại thưa người, chỉ le hoe vài nốc gia, cách nhau đôi ba cây số ngàn. Sau nầy lớn lên, cơ ngơi thành khoảnh, cuộc sống được ổn định sung mãn phần nào nhưng nhiều lúc nhớ làng cũ quê xưa, nhớ bà con thân quyến ngăn cách, nhớ những hình ảnh tuyệt vời đầu đời, những kỷ niệm khắc cốt ghi tâm ăn sâu bám rể trong ký ức, ông cảm thấy mình vẫn lẻ loi cô đơn, hầu như tứ cố vô thân, ruột rà dòng tộc vạn dặm xa. Ông không ngớt thố lộ tâm sự mình là cuộc đời vốn phù du ngắn ngủi, chợt đến chợt đi, nhưng buồn thay và lắm khi rất bi đát khi phải trực diện nhìn thẳng vào cuộc đời mới thấy rằng con người trong căn bản vẫn cứ phải độc hành. Độc hành trong những chặn đời gập ghềnh nghiệt ngã đã đành, nhưng nhức nhối dằn dặt hơn là độc hành trong tâm tư tình cảm, trong sâu thẳm cõi lòng. Do vậy, khi gặp được một người mang cùng họ Võ với ông, ông rất đỗi sung sướng, vui mừng, không ngần ngại nhận ngay là người bà con trong tông tộc thân tình.


Việc tôi nhận cô Chín là người cùng chung một ông tổ xa xưa của gia đình tôi mà người đại diện hiện tại chính là ông nội tôi kể ra không có gì lạ đến đỗi phải ngạc nhiên. Nó đến với tôi rất tự nhiên như hết đêm đến sáng, chẳng chút gò bó chót lưỡi đầu môi. Đúng như phong cách phóng khoáng hiếu khách, rộng mở vòng tay để đời ngày nào của ông tôi. Ngược lại theo với thời gian lân la chung đụng, cô càng tỏ ra gần gũi, cảm thông và chia xẻ với tôi như người ruột thịt, có thể ký gởi tâm sự giữa nhau không phải dè dặt. Nếu không có sự tính nhiệm và tin cậy nầy thì mối quan hệ giữa cô và tôi không có ý nghĩa gì cả, cũng giống như một đóa hoa dù sắc màu rực rỡ nhưng không chút hương thơm.


Cô là con thứ chín trong một gia đình đông đảo có đến tám người con, gái trai đều đủ, nhưng thực sự đến lúc cô trưởng thành ngấp nghé bước vào đời chỉ còn lại vỏn vẹn ba người may mắn sống sót mà thôi. Đó là cô, thêm một người anh và một đứa em trai. Người anh cũng như đứa em cô có những cái tên cúng cơm là Sách và Sổ. Cả hai đều lót chữ Văn là Võ Văn Sách và Võ Văn Sổ, chữ lót rất mộc mạc thông thường nơi vùng thôn quê sông nước bạt ngàn miền Nam. Cũng như chữ Thị của cô thường bắt gặp chẳng chút khó khăn trong thôn xóm, không mang hơi hướm hoa hoè rườm rà sớm nở tối tàn hay tứ thời chóng đến chóng đi. Mười Sổ nhỏ hơn cô đôi ba tuổi, cái tuổi xem như cùng chung một lứa với nhau nên rất gần gũi thân mật với cô hơn. Trong gia đình, hai người tỏ ra tương đắc, cảm thông chia xẻ buồn vui cũng như ký gởi dễ dàng tâm sự. Trong khi người anh cả, Hai Sách lớn tuổi hơn nhiều, thường sống cách biệt, năm tháng cứ lúc thúc quanh quẩn bên vợ con nên càng xa lạ trong sinh hoạt và nhứt là về mặt tình cảm. Tình trạng gia đình đông con nheo nhóc lủ khủ ở thôn quê thuộc vùng sâu như ở làng tôi, đứa lớn xấp xỉ đứa kế chỉ vừa hơn nhau chưa quá một chốp đầu, hầu như thường gặp, để dè dặt không nói là cùng khắp mọi nơi. Nhiều bà làm việc cực nhọc liền tay, lay quần vạc áo không lúc nào được khô ráo, chỉ biết than van đã vất vả trần thân mà hễ đêm hôm tăm tối ông chồng cao hứng lò mò tới đụng đầu giường là bà sanh năm một. Cứ như thế, có khi đầu năm sanh một đứa, cuối năm thêm một đứa nữa. Cơ khổ không? Nhưng rồi có phải các bà thấy mình bất lực xuôi tay chiều chuộng ông chồng hoặc đồng lõa hay sao nên bật lên cười ngất… Một nụ cười an phận chấp nhận, phó mặc ông Trời cho bao nhiêu con thì nhận bấy nhiêu. Và cũng nhờ ‘cơm thương cháo thương’, chúng nó cứ xân xẩn lớn lên theo với thời gian. Nghĩ ra cũng lạ. Nhưng khốn thay, do hầu hết người dân đều thất học hay học lỏm bỏm đến biết đọc trật vuột biết viết nguệch ngoạt, ngày ngày sớm tối bận bịu với trăm ngàn công việc cấy cày ruộng nương, họ thiếu hiểu biết về y tế phòng ngừa và trị liệu tân tiến. Hoặc do hủ tục đã ăn sâu bám rễ, «trời cho trời nuôi, trời sanh trời dưỡng» nên họ thờ ơ chểnh mảng, chẳng nuôi được bao nhiêu. Sống sót được đến tuổi trưởng thành để sớm lao vào phụ giúp đắc lực mẹ cha là một phép nhiệm mầu thời buổi bấy giờ.


Đó chính là trường hợp của cô Chín. Cũng giống như trường hợp thường gặp của đông đảo trang lứa với cô. Họ không sao thoát khỏi định luật bất di bất dịch của nghèo khó túng quẩn, của bít bôi dốt nát. Nhiều lần cô vui vẻ bảo cô là ‘con trời’ là vậy. Trời sanh chớ không phải mẹ cô sanh. Trời dưỡng chớ không phải cha mẹ cô dưỡng. Nhờ vậy cô mới có ngày nầy. Những lúc ấy cô không sao giấu được nụ cười, làm như tiếng cười là một an ủi vỗ về, là một đòn bẩy khích lệ để cô tiếp tục mạnh sống chống chỏi với đời? Lời nói dí dởm xuất phát từ hình ảnh không thực gán cho bàn tay quyết định của ông Trời tôi vừa nghe qua cũng vui tai, nhưng thực sự gói ghém cả một thảm trạng xã hội nhức nhối khó lường. Phải chăng chính đây là định mệnh của cô, tức những gì sẽ đến với cô lúc cô không hề đoán trước.


Nhiều năm xa vắng bặt tin cô cũng khá lâu, cả năm ba năm hơn theo như trí nhớ không phản bội lại tôi. Một buổi trưa nọ, lúc trời êm nắng ấm dìu dịu, gió mát trong lành miên man thoang thoảng gọi mời, tôi có ý định thả đến thăm cô. Lâu ngày cách biệt nhau cũng nhớ, cũng muốn gặp nhau hầu chuyện vãng cho thỏa lòng, mát ruột phỉ tình, dù rằng giữa chúng tôi chẳng có gì quan trọng để gởi gấm chia xẻ. Gặp để mà gặp. Gặp để nói chuyện tầm phào cho vui. Chỉ có thế thôi. Và nghĩ cho cùng cũng lý thú về những thôi thúc kỳ bí ở trái tim con người! Nhưng không biết vì sao tôi lại thôi, không đi. Tôi bỏ hẳn ý định gặp cô ngày hôm đó. Một nỗi buồn bâng quơ vô lý len lén xâm chiếm tâm hồn tôi ngay khi đó. Có phải vì thuở ấy tôi đang sống lêu bêu tầm gởi không ngày mai, tháng tháng năm năm ăn bám vào mẹ cha. Tôi không tìm được một việc làm nào thích ứng cho ra hồn? Tương lai trước mặt tôi hẩm hiu đen tối. Lắm lúc, tôi mơ ước làm một chuyến phiêu lưu ra khỏi làng quê cố thổ, chớ ngày ngày cứ đi ra đi vào đụng mặt bà con thân quyến, những người luôn mang dính trên mình một màu mực tàu khắc khổ, cũng chán. Tôi mong muốn đặt chân lên tận đất Sài Gòn xa xôi, dù sao nơi chốn kinh kỳ phồn hoa đô hội cũng rộng đường hơn cho việc tìm mưu kế sinh nhai

 

 Mà ở đời theo tôi vụng nghĩ phải có ước mơ, phải có cao vọng, phải có can đảm dấn thân, phải có đủ những điều kiện cần thiết đó mới có thể thay đổi cuộc sống, hoán chuyển định mệnh? Những cuộc du hành hay phiêu lưu xa gia đình, cố thổ chẳng đã giúp con người thay đổi hẳn cái nhìn của họ về thân phận mình và nhứt là cuộc sống? Nói vậy nhưng rốt cuộc tôi vẫn dậm chân tại chỗ. Bản làng quê quán nơi chôn nhao cắt rún của tôi sao có một ma lực mãnh liệt, thiêng liêng huyền bí cột chân cột cẳng tôi đến thế! Không cách nào tôi rời xa dễ dàng được. Mới hay có những người đi trọn kiếp đời trên những mảnh đất khắc nghiệt, đôi khi cực kỳ nguy hiểm cũng vì vậy, không sao cắt nghĩa được.


Không bực mình khó chịu vì sự vô cớ bất chợt đến thình lình đó, tôi thong thả rảo bước, mon men thả dọc theo con đường đất đỏ uốn éo ngoằn ngoèo nhưng khá rộng, nơi cỏ mai cỏ chỉ mọc luông tuồng tán loạn lấn vào một phần lối đi. Nói ngoằn ngoèo vì không biết tại sao đất đai mênh mông bát ngát mút chỉ nơi làng tôi mà hồi lập ấp lập làng, ông quan nào đó trấn nhiệm ở đây có đầu óc thiếu viễn kiến đã phóng hướng và thực hiện quá lắc léo đến thế để hậu quả đến ngày nay cho con cháu. Còn nói khá rộng nhưng sự thực con đường chỉ vừa đủ để hai chiếc xe bò ì ạch cà rịt cà tang hay cộ trâu nặng nề lúc la lúc lắc leo lề tránh nhau xít xao. Có khi những người lái trọng tuổi vì sơ ý hoặc thiếu kinh nghiệm để hai chiếc xe va chạm vào nhau làm đổ vỡ hư hại hàng hóa chuyên chở. Dù sao, qua đó, tôi cũng mong được thư giản để lùa xa trạng thái tâm hồn không được lành mạnh lúc bấy giờ. Con đường tuy vậy rất êm đềm nên thơ. Hai bên lề kéo dài cả mươi cây số ngàn có trồng hai hàng dầu chắc cũng lâu đời lắm, gốc to lớn suông đuộc đẫy đà, cao nghều nghệu chĩa thẳng lên không trung. Quanh năm chúng tạo bóng mát dễ chịu gọi mời, quyến rủ người bản địa những lúc nực hầm ngày nắng đổ lửa. Trên con đường thân thương độc nhứt và quen thuộc nầy, tôi thường say mê ngắm nhìn từ lúc còn đi học đến tận bây giờ, những trái dầu khô với hai ba cánh thon dài cứ đua nhau xoay vòng vòng, vòng vòng chầm chậm theo từng cơn gió nhẹ để sau cùng rơi lả tả nằm rải rác trên lối đi. Bối cảnh thơ mộng đó cuốn hút tôi và dẫn tôi thẳng vào một xóm nhỏ lúc nào không hay.


Cái xóm lèo tèo nhắm chừng không hơn năm bảy nốc tranh nốc lá là cùng, xúm xít đâu lưng nương tựa nhau thuộc một thôn hẻo lánh khó nghèo vùng sâu, sâu hút cách ngôi nhà ‘tứ đại đồng đường’ của ông bà nội tôi độ chừng năm bảy cây số ngàn. Tôi ức đoán như vậy do căn cứ vào những lần đi trước, chớ chẳng hề có một trắc địa viên nào vào đây đo đạt bao giờ đâu. Khoảng cách nầy tưởng xa nhưng đối với thời son trẻ bạt mạng của tôi chẳng nhằm nhò gì. Tôi còn có thể đi xa hơn nữa trong một ngày mà chưa hề biết thấm đòn mỏi chân. Rồi tôi dừng chân viếng một ngôi nhà thờ cổ kính nổi bật hẳn lên giữa bối cảnh êm đềm tĩnh lặng của ruộng vườn sông nước bạt ngàn, của kham khổ nghèo khó triền miên. Ngôi nhà nầy được cất theo kiểu truyền thống của những nhà quyền quí giàu sang gồm ba gian hai chái, nền gạch tàu đỏ au với nóc bánh ích, mái ngói âm dương, trổ cửa chánh về hướng bến sông. Một tập tục về kiến trúc cư gia thuở xa xưa thời sông rạch kinh đào là tuyến giao thông duy nhứt, trước khi hệ thống đường bộ tân tiến được khám phá và phát triển sau nầy. Chủ nhân thuộc kiếng họ Dương Quốc, một tộc họ tăm tiếng lẫy lừng từ bao nhiêu thế hệ tiếp nối. Tôi rất ngạc nhiên và quá đỗi ngạc nhiên vì nhà thờ hiếm hoi nầy quá kinh dinh, qui mô đồ sộ, một tầm cở ít khi gặp nơi vùng đất mới với rào tre khít rịt lởm chởm gai nhọn và hào nước vừa rộng vừa sâu bao bọc chung quanh. Xen kẻ có những lớp xương rồng xương hùm xanh um nhỏng nha nhỏng nhảnh dầy mịt nhằm ngăn ngừa trộm cướp và bọn bất lương. Bên trong có những hàng cột to bằng gỗ quí nhưng tôi không phân biệt được có phải là gỏ, trắc, cẩm lai hay câm xe v.v… được đánh bóng láng o đen huyền. Loại cột quý nầy chỉ còn rơi rớt ở vài ngôi nhà có số tuổi trên trăm năm. Và khắp mọi nơi tận lên trính nhà đều chạm trổ công phu khéo léo. Ngoài ra còn những tấm hoa văn tuyệt đẹp khắc trên gỗ mít quý hiếm. Nghệ thuật trang trí thẩm mỹ nầy một khi may một qua sự đào thải khắc nghiệt của thời gian chắc sau nầy dù có chú tâm lùn sụt đỏ con mắt cũng chẳng sao tìm được một nghệ nhân dân gian có bàn tay thiên phú và óc sáng tạo đã làm nên một thời để thay thế. Tuy đã bị lớp bụi phũ phàng của năm tháng cướp mất phần sắc sảo ngày xưa, nhưng dưới mắt tôi nó vẫn giữ nguyên vẹn giá trị một công trình kiến trúc thẩm mỹ và nghệ thuật điêu luyện tuyệt vời của giai đoạn lịch sử nay đã bắt đầu trên đường đi đến tàn tạ. Những nghệ nhân vô danh đã làm nên thời nầy chắc đã yên mồ yên mả đâu đó nơi chéo đất tổ tiên của họ đã dày công khai phá, nay dù có tiếc nuối thời huy hoàng đó cũng không sao phục hoạt đúng mức được. Một mất mát to lớn đáng tiếc!


Mắt tôi bỗng dưng dừng lại ở một bức tranh thủy mạc đã ngã màu qua lớp màn bụi mỏng với một gốc nhỏ rách mất và vài chỗ lốm đốm do dán hay mối gậm nhấm lâu ngày. Nơi một gốc khác đối diện cuốn kèn cong queo. Có thể chủ nhân đã trọng tuổi, ngấp nghé lớp trượng triều trượng quốc hay sao, sự ham muốn đua đòi chiếm đoạt làm tư hữu của thời trai trẻ đã nguội lạnh, không còn tha thiết gì đến vật chất phù du. Hơn nữa, sức khoẻ của ông bây giờ có giới hạn, ngồi xuống đứng lên khó khăn nên đâm ra chễnh mãn việc bảo quản hay tân trang chăng? Hay chắc ông cũng nghĩ thêm rằng con người, dù có giàu sang ruộng vườn cò bay thẳng cánh hay nghèo túng xác xơ quanh năm chiếc khố rách luôn dính vào thân, nhưng một khi đến phút cuối trở về bên kia thế giới, họ cũng chẳng mang theo được gì. Tay trắng ngày cất tiếng khóc đầu đời đến lúc vĩnh viễn ra đi vẫn huờn trắng tay. Vả lại con cháu họ thuộc thế hệ văn minh mới tấn lên có còn ngó ngàng chi đến không? Mà bất kỳ mọi vật trên thế gian rồi cũng không tránh được hư hao vụng vỡ, không sao tồn tại vĩnh viễn được, cũng giống như chu kỳ sinh diệt đối với con người vậy. Tôi ngỏ lời xin phép chủ nhân cho tôi được cái vinh hạnh ở nán lại vài giờ để thưởng ngoạn bức tranh cổ quí hiếm nầy mà tôi đoan chắc khó tìm thấy ở trong làng trong tổng tôi. Tôi trịnh trọng bắt thang cẩn thận đem xuống trải dài trên bàn nước đặt trước bộ trường kỷ có cẩn ốc xa cừ óng ánh, nơi ánh sáng đang chiếu thẳng vào. Rồi tôi lấy tay phủi bụi, vuốt nhẹ nhàng để tranh được bằng thẳng phẳng phiu.


Vẫn cái cảnh muôn đời muôn thuở từ từ lộ ra nguyên hình qua sắc màu rực rỡ lôi cuốn với núi non lớn nhỏ trùng trùng điệp điệp, rừng cây thác ghềnh hùng vĩ tiếp nối không đứt đoạn. Bên dưới sát chân núi, một cái hồ rộng, mặt nước vào thu xanh ngắt im phăng phắc, rải rác đó đây vài nụ hoa sen nở muộn với vài cánh hạc lạc loài soải cánh nhởn nhơ trên nền trời trong xanh, mây trắng nối đuôi nhau bay lờ lững biếng nhác. Nơi lớp thứ nhứt của bình diện, một người đàn bà phúc hậu, dáng vóc đứng tuổi, đang lom khom gánh hai bó củi khô ruổi bước hướng về mái tranh lụp xụp xa hút tận chân trời. Tôi lặng lẽ ngắm nhìn và vô cùng xúc động trước cảnh hoàng hôn hấp hối trên bức tranh. Tôi nghĩ bức tranh nầy chắc được một họa sĩ tài hoa vô danh nào đó đã rút ruột tằm hoàn thành mỹ mãn qua nghệ thuật hài hòa trong thời kỳ lãng mạn xa xưa, thể hiện nhu cầu bức thiết để tự hóa giải những bế tắc nội tâm trong cuộc sống của chính tác giả? Tôi không phải là người sành sõi hội đủ khả năng trong việc phê bình tranh nghệ thuật. Tôi chỉ là người tài tử thích xem tranh, nhứt là loại tranh cổ nên ức đoán như vậy. Nếu đúng chắc không được bao nhiêu phần trăm. Còn sai, hẳn nhiên nhiều hơn gấp bội. Nhưng không sao, chẳng ai rầy rà chi mình cả đâu nơi cảnh thổ hoang vu sằn dã nầy. Tôi chăm chú không chớp mắt nhìn người đàn bà mộc mạc quê mùa với dáng thể nhuốm phong sương khắc khổ ấy, nhưng in dấu tròn đầy trên gương mặt xương xương trơ má với nhiều lớp nhăn nheo sâu hóm nơi vầng trán, một nét nghị lực và can đảm phi thường. Khiến tôi thấy lòng mình tự nhiên dấy lên nỗi niềm cảm thông, vừa ngưỡng mộ vừa lâng lâng sung sướng. Theo tôi, đây chính là người đại diện đầy đủ ý nghĩa của một kiếp người? Và ngay sau đó, đôi mắt tôi không biết vì lý do thầm kín nào lại cứ mờ dần, mờ dần mãi khi tôi hồi nhớ những giọt nước mắt buồn thương, nhớ nhung kỷ niệm của cô Chín Thú. Dưới mắt tôi, cô hao hao giống tạt người trong tranh. Một sự trùng hơp lạ kỳ không sao tôi giải thích nổi. Tôi vội liên tưởng ngay đến những lời tâm sự cô đã từng ký gởi với tôi những ngày trước, không thể nào tôi quên được.


Trước đây, những khi rổi rảnh và để giết thì giờ vô tích sự, tôi thường qua lại chơi nơi nhà cô rất thân mật, đến đỗi mỗi lần đến tôi không cần phải báo trước. Tôi cứ gõ cửa là vào như những người thân thuộc trong gia đình. Cô rất vui vẻ niềm nỡ tiếp đón tôi với tình ruột rà tộc họ. Nhiều khi cô nắm níu cầm chân tôi ở nán lại thêm ít khắc đồng hồ nữa vì cô bảo còn bao nhiêu câu chuyện chưa mãn nguyện cần trao đổi với nhau mới thỏa lòng. Và tôi nghĩ những câu chuyện nầy của cô chắc thường chỉ để tô điểm làm đẹp cuộc đời hay tạo niềm vui hạnh phúc trong cuộc sống. Nhưng thực ra tôi lầm và lầm to, vì cô nào biết cái đẹp của cuộc đời cũng như sự bình an suông sẽ bao giờ đâu. Những lúc đó, tôi hay nhìn ngắm cô không ngớt đi tới đi lui, đi xuôi đi ngược, lui cui làm việc không ngừng nghỉ bên cạnh cái bếp lò năm bảy ‘ông táo’ lớn nhỏ đủ cở làm bằng đất nung được xử dụng lâu ngày trở nên đen xì ỉ òm. Tất cả đều được kê vững vàng trên một sàn cây đôi ba thước vuông có tráng một lớp đất thịt khô, dầy cả tấc tây. Cái sàn cao cở tầm ngực rất vừa vặn khi cô đứng để chụm lò, lo cho những bữa ăn. Bên dưới chất đầy củi khô, chà nhánh và nồi niêu ơ trách đủ cở. Hoặc cô ngồi nơi ngạch cửa thềm nhà trước lượm thóc lượm sạn ở sàn gạo, đồng thời thừa dịp thơ thới nầy khi ánh nắng xiêng xiêng chiếu vào để hong mái tóc mượt mà đen huyền xỏa dài phủ quá bờ vai. Đôi khi cô bế thằng cháu liếng thoáng ba bốn tuổi ngồi gọn lỏn trên đầu gối mình nơi cuối ván ngựa, trong khi tay kia nắm chặt sợi dây đưa thằng cháu khác nhỏ hơn đang ngái ngủ vô tư trên chiếc vỏng lác luôn đong đưa trầm buồn, nhịp nhàng theo giọng ru truyền cảm, du dương nhè nhẹ của cô. Nhưng tôi nhớ nhứt và giữ mãi mãi trong ký ức mình hình ảnh cô, lúc cô xăng quần gần chí gối, đầu đội chiếc nón lá rách bươm có quai bằng loại vải màu dầy mịn, lầm lũi rong tới rong lui hằng giờ để cày lúa phơi ngoài sân lúc trời trưa nắng đổ lửa khiến mặt mày cô đỏ gay. Hoặc cô xăng xái cật lực xách những gàu nước từ cầu mương láng o để tưới bầu, tưới rau cải lúc chiều xuống, như mùa hè năm nay khi tôi trở lại viếng thăm cô. Cô cũng có thói quen không rời cái ghế đẩu bằng loại cây tạp nhạp, loại ghế cũ kỹ thấp lè tè, lên nước bóng láng nơi trước hiên nhà để trầm ngâm hóng mát, khi mặt trời đứng bóng bắt đầu hắt ra hơi nóng oi nồng, khô khan khó chịu đến đỗi cây cối quanh hè cũng rũ lá buồn hiu. Cùng lúc, thỉnh thoảng vài con chim sâu sắc màu hực hở chuyền nhảy líu lo trốn nắng và cũng để tìm sâu bọ trong hàng rào bông bụp sát vách nhà làm cho cô vui lây. Thêm mấy con sáo sậu đen huyền rối ra rối rít chạy tới bay lui trên bãi cỏ trước sân, từng chập ngốc đầu lên cao láo liên quan sát nhằm cảnh giác mọi bất trắc càng mang đến cô sự an lạc trong tâm hồn.


Thấy những sinh hoạt quen thuộc và bề ăn ở của cô, tôi đoan chắc những sinh hoạt đó trực tiếp góp phần giúp cô được hạnh phúc trong cảnh thiên nhiên linh động chung quanh mình. Hơn nữa, cuộc sống của cô dường như đã hòa nhập vĩnh viễn vào cái hồn của thôn xóm, nơi xa xa có những mái nhà khi thì rời rạc, khi thì tựa vào nhau xan xác trông giống như những tay núm mới nhú ở cây rơm ngoài vuông vườn xanh um. Từ đó văng vẳng xuất phát những tiếng nói cười đùa giỡn hồn nhiên của đám trẻ vô tư nhưng tinh ranh phá làng phá xóm. Trong tầm mắt quan sát của tôi, những lúc đó còn có sự hiện diện khi ẩn khi hiện của người anh trai cô, lớn tuổi hơn cô nhiều nhưng tác người vạm vỡ, cao lớn, mặt vuông, mắt hơi xếch, râu mép le the, tóc rụng bộn bàng nhưng vẫn được coi thuộc hàng vai u thịt bắp, nước da xạm nắng ngâm ngâm. Trong ngày, anh luôn mặc quần cụt và áo bà ba đen vải xá xị bạt màu trở thành màu nâu đất quen thuộc. Thêm người chị dâu gương mặt phúc hậu, chơn chất thật thà, giọng nói trong ấm có ngần có lúc và lũ cháu nước da bánh mật chạy nhảy tới lui liên hồi trông đến chóng mặt… Tất cả chỉ là một khung cảnh quen mắt bắt gặp hằng ngày của cô từ bao nhiêu năm qua không hề thay đổi. Những gương mặt ruột rà thân thương đó đối với cô làm cho căn nhà từ đường ba bốn thế hệ chung sống trong tình thương yêu hài hòa, tháng năm vốn nằm im tĩnh lặng trong lủy tre xanh, bao bọc quanh ngôi vườn vuông vức, không lớn không nhỏ, đồng thanh đồng thủ, càng thêm náo nhiệt căn đầy sức sống. Một bối cảnh đầm ấm an bình và tự tin không biết bao nhiêu người chung quanh hằng mơ ước có được. Dù vậy, những sinh hoạt của họ không làm xao động sự yên lặng cùng giảm bớt trạng thái trầm mặc trong tâm hồn cô.


Mùa hè nóng như thiêu như đốt gần như nghẹt thở khó chịu năm đó, tôi chẳng có việc gì để làm cho ra trò trống. Như tôi đã từng nói, tôi cứ lẩn quẩn không biết phải hành xử ra sao cho qua ngày giờ, đôi lúc tưởng chừng như ngưng đọng hẳn. Một sự ngưng đọng chán chường dài lâu khó cho tôi chấp nhận được vào thời buổi trai trẻ bay nhảy của tôi. Nhưng thực tế tôi không thể phũ nhận được. Thời gian ăn không ngồi rồi vô tích sự, sớm cũng như tối cứ quanh quẩn tồi túng trong gian nhà rộng thênh thang lại thưa người chỉ để cho tôi nặng lời than thân trách phận mình. Tôi khắc khe phê phán định mệnh một cách vô lý. Tôi trách ông Trời trên cao đầy uy quyền sao quá bất công đối với tôi. Và những trận bão lòng cứ cuồn cuộn dâng lên mãi trong tâm hồn tôi, lắm khi rất nặng nề do trống rổng kinh nghiệm đời. Tôi nghĩ như thế và việc đổ lỗi cho ông Trời già huyền bí nơi thăm thẳm chẳng qua để làm nhẹ bớt những uất nghẹn trong tôi. Trái lại, so với những lúc cực kỳ khó khăn gần như bế tắc của tôi, cô Chín Thú vẫn tỏ ra rất mực thầm lặng trong hiu quạnh. Cô đã quen rồi. Đó là hai trạng thái tâm hồn của cô và của tôi hoàn toàn đối ứng nhau. Cô vẫn bình thản vào những buổi hoàng hôn cuối năm với heo may lành lạnh, thẹn thùng len lén rung cành cây để những chiếc lá vàng uể oải uốn lượn chầm chậm trên không trung, sau cùng rơi rụng nằm bất động trên mặt đất chết. Dường như cô chấp nhận phần số và an phận với hiện tại? Những năm về sau, cô quá luống tuổi, đã bước vào cái tuổi ‘thất thập cổ lai hy’ hiếm có trên đời thời buổi tuổi thọ trung bình không được bao nhiêu, nên khi nhớ khi quên. Tuy không đến đỗi lú lẩn nhưng cô di chuyển rất khó nhọc ngoài hiên nhà, trên sân phơi lúa hay tận ngoài vườn cây trái mênh mông. Cái tuổi ướm rụng nầy chẳng một ai tránh khỏi! Được một điểm ưu việt là dù lớn tuổi, cô vẫn xem mình chưa già. Tính khí của cô mạnh mẽ lắm. Cô tránh nghĩ đến và không thích ai gọi mình như vậy. Vì thiên hạ hay nói «già sanh tật, đất sanh cỏ» mà cô thấy mình chưa đến cái tuổi thiên hạ phiền hà đó. Cô vẫn còn trẻ trung, ít ra trong lãnh vực tinh thần. Nói thế nhưng làm sao cô cưỡng chống lại định luật bất biến của thời gian, của đào thải, của hủy diệt nghiệt ngã. Tuổi đời đã lạnh lùng phũ phàng chất chồng khá nhiều trên đôi vai gầy chỉ còn da bọc xương của cô. Người ta nói thời gian thường giúp con người những giải pháp hiệu quả nhưng ở lãnh vực nầy những giải pháp đó không hề đến với cô. Cô đành xuôi tay không thể chống lại được. Mấy ngón tay như búp măn năm xưa không còn thon thon rắng chắc nữa, nay đã trở thành to lớn cứng cáp, sưng húp ở mấy khớp xương vì chứng bệnh phong thấp kinh niên hành hạ, khuấy rầy cô mãi vào những tháng lập đông. Cô không sao nắm chặt bàn tay lại được. Nhứt là vào mùa mưa dầm, khí hậu ẩm ướt, chứng bệnh càng hành hạ cô hơn. Cô không còn khả năng làm việc, dù là những việc không mấy nặng nhọc. Thân xác đã phản bội lại cô. Và đôi mắt đen huyền linh động thuở thanh xuân mơ mộng không thể giúp cô tiếp tục đọc được những truyện Tàu chương hồi tràng giang đại hải hoặc các truyện «cây nhà lá vườn» của các cụ Trần Phong Sắc, Nguyễn Chánh Sắt đăng trong các sách quảng cáo của hãng dầu Nhị Thiên Đường mà cô rất say mê từ lúc còn nhỏ. Và bây giờ cô vẫn giữ cẩn thận trên một bệ cây nơi vách buồng để dành cho con cháu đọc về sau. Cô hay tâm sự cùng bà con chòm xóm, cô không có gia sản của cải chi nhiều để lưu lại cho con cháu, nhưng nhờ đọc sách báo cô ngộ ra một điều, chữ nghĩa là cái vốn quý muôn đời giúp con người lập thân. Cô tâm đắc nên gìn giữ kỹ sách báo xem như gia tài có ý nghĩa của cô.


Người ta bắt gặp cô ngồi trầm ngâm một mình hằng giờ hằng buổi, thường nhứt là trong những tháng cuối đời, dường như cô sẵn sàng dọn mình thanh thản chờ đợi giây phút trọng đại của một kiếp người, giã từ mái ấm gia đình, giã từ những người thân thương ruột thịt trong tộc họ, giã từ cuộc sống thế gian đi vào thiên thu huyền bí miên viễn. Một thái độ thư thả chấp nhận định luật sinh diệt của Tạo Hóa. Cô không hề biết sợ cái chết và nhìn cái chết như một kết thúc đương nhiên của đời người. Nhiều lần cô bảo sợ cũng chẳng ít gì, vì một khi mình sợ chỉ gánh lấy đau khổ mà thôi. Cô bất động trong tư thế đó, đăm đắm nhìn bóng cây cổ thụ quen thuộc chung quanh nhà từ thuở thanh xuân mộng mơ đang trải dài trên cánh đồng mênh mông những ruộng lúa chéo mạ, nơi cô từng in vết chân cần cù kiên nhẩn nhằm giúp gia đình tạo dựng cơ ngơi sự nghiệp để trả nợ đời. Ngôi vườn nơi cô dọn về ở sau nầy được cha mẹ cô hoàn thành bằng mồ hôi nước mắt và sức lực ‘công vợ của chồng’ xuyên suốt gần nửa thế kỷ qua, tuy không rộng lắm nhưng được bao bọc bởi một hàng rào tre xanh ngất nghểu dầy mịt cho nên hằng ngày mặt trời chỉ chiếu rọi một đôi giờ lúc mắc lửng ở đỉnh đầu. Bên ngoài cổng nhà, một con đường đất nhỏ hẹp thường ngày vắng hoe, uốn éo quanh co trườn mình chạy dài hun hút tận chân trời xa.


Thuở ấy, tôi vừa tròn mười chín tuổi, nếu trí nhớ không phản bội lại tôi. Cái tuổi mà người đời đều nhất trí cho là tuổi thần tiên, tuổi đầy cao vọng và tương lai hứa hẹn của một kiếp người nơi trần thế. Ấy vậy mà cuộc đời tôi đã trải qua khá nhiều hoàn cảnh bất hạnh. Vì tôi đã từng nếm qua rất sớm, sớm lắm không biết bao nhiêu mùi vị đắng cay tận cùng khó có thể tưởng tượng được ở tuổi đó. Đối với tôi, thuở xa xôi nầy dường như vũ trụ chung quanh tôi chỉ là một bối cảnh tiền định không sao cưỡng chống lại được để trang trải phơi bày những bất hạnh của tôi mà cô Chín là người duy nhứt đã biết rõ hơn ai hết. Vì cô là một trong số những người cố cựu trong làng, nhà lại ở cạnh bên cơ ngơi của gia đình tôi, chỉ cách nhau đôi ba thửa ruộng gò ruộng bưng và một xẻo ô rô không rộng lắm. Cô gần gũi tôi và biết rõ từ nguồn gốc cội rễ của từng câu chuyện liên quan đến dòng họ tôi không chút sai sót, cả trong chi tiết ít người biết đến.Tôi thường nói với cô về tôi như để trút bớt ẩn tình cứ thôi thúc ngăn ngắt trong lòng. Cô quả thật là người tín cẩn, kín miệng nhứt để tôi ký gởi nỗi lòng mà không hề sợ lọt qua tai người khác gây lắm phiền hà. Tôi kể lể tâm sự và tình cảm riêng tư của mình hằng giờ hằng buổi không dứt. Tội nghiệp cô! Tôi tội nghiệp vì mỗi lần tôi để ý thấy cô kiên trì ngồi im bất động, lắng nghe tôi nói tràng giang đại hải, sa đà qua nhiều việc, nhiều sự kiện, lắm trạng huống chấp vá lẫn lộn không đầu không đuôi. Đôi lúc còn lẩm cẩm lập đi lập lại một câu chuyện vừa nói qua trước đó không lâu. Nhiều khi tôi nghĩ chắc không sao tôi tránh khỏi vô duyên nhàm chán. Nhưng cô Chín tỏ ra chăm chú, thông cảm chia xẻ với một thái độ bình tĩnh nhẫn nại lạ thường. Việc kiên trì nầy khiến tôi rất ngạc nhiên. Tôi dám chắc không một ai trên trần gian rối nhùi lắm chuyện nầy có thể sánh bì với cô được.


Khi tôi thỏ thẻ với cô rằng trên cõi đời tạm bợ phù du, chợt có chợt không, mới đến đó rồi biến đi ngay trong chớp mắt, chẳng còn ai bất hạnh hơn tôi. Tôi chủ quan đoan chắc như thế. Không biết tôi đúng hay sai? Nhưng vì tôi vốn thấm thía với gian khổ quá nhiều. Tôi cúc côi rất sớm. Từ lúc đôi ba tuổi tôi đã mất cha. Ở tuổi đó, tôi quá hững hờ khờ dại và về sau tôi không sao nhớ một chi tiết dù nhỏ nhặt về người đã sanh thành ra tôi. Tôi lập lại câu nói của người xưa để cố diễn đạt tâm trạng và hoàn cảnh hẩm hiu khắc khe của mình: «Còn cha gót đỏ như son, một mai cha mất gót con như bùn!» thì bỗng nhiên cô ngã ra bật cười. Tôi ngạc nhiên ngoái nhìn cô và càng ngạc nhiên hơn khi thấy cô vẫn tiếp tục cười, không phải là nụ cười tươi tha thiết yêu đời. Nhưng lại là một nụ cười gằng, nụ cười gượng gạo tiếp theo sau hơi thở chán chường, ngắn và nhẹ. Tôi chợt hiểu ngay rằng cái cười buồn hắt hiu tế nhị đó của những người còn kém may mắn hơn tôi, bất hạnh hơn tôi bội phần. Nhưng tiếp đó tôi không rời nhìn cô và bắt gặp nụ cười càng nằng nặng đau khổ hơn vẫn còn ẩn hiện trên gương mặt buồn buồn của cô nên lặng thinh không dám nói tiếp thêm một lời nào cả. Tôi vụng về, trong một thoáng vụt nghĩ rằng chẳng lẽ cô rộng rãi cảm thông, chia xẻ niềm bất hạnh của tôi qua mức độ sâu đậm đến thế sao? Tôi lại suy nghĩ thêm. Hay tâm sự của cô thực sự còn ngổn ngang cay đắng hơn tôi gấp bội chăng? Tôi đặt cho mình nhiều câu hỏi không có giải đáp thích ứng. Một chập sau, cô bắt đầu trò chuyện với tôi, từ từ trút nỗi niềm u ẩn kỳ bí đang dồn nén trong tâm hồn cô. Cô đã chôn chặt nó từ lâu, âm thầm ôm ấp chịu đựng không hề than van từ bao nhiêu năm qua. Cô không một lần dám hở môi gởi gấm tâm sự mình cho một ai cả, dù là người ruột rà lớn nhỏ trong gia đình. Hôm nay quả là người cùng một cảnh ngộ nên cô rất dễ dàng ký thác những khúc mắc riêng tư? Và nhờ thế, tôi mới biết rõ ràng tận tường hơn về người yêu xưa của cô. Nhứt là về mụn tình đầu dang dở đầm đìa nước mắt, cùng bao nhiêu vấn nạn đắng cay phức tạp về chồng con sau nầy mà bấy nay bao lần tôi chỉ nghe bà con chòm xóm thuộc phái đàn bà con gái lỏm bỏm kể lại, khi họ có dịp gặp nhau đấu chuyện tầm phào vô thưởng vô phạt. Tuy nhiên theo tôi theo dõi và tìm hiểu thì được biết họ đều kể y như nhau, một cách đại khái hay mơ hồ trong chi tiết. Dường như họ chỉ lập đi lập lại những gì không căn nguyên đích xác do cái tật bất trị của họ thường hay «ngồi lê đôi mách», «chuyện người thì sáng, chuyện mình thì quáng». Chẳng những vậy có khi cao hứng họ còn cố tình thêm thắc dặm muối dặm mắm vô trách nhiệm hay ác ý mới tệ hại hơn.


Trước khi trang trải nỗi lòng với tôi, tôi lấy làm lạ vì biết lời nói của cô hiếm hoi lắm và càng hiếm hoi hơn là những éo le trắc trở, những trái ngang cô đã trải qua trong đời. Ngay cha mẹ, anh em ruột thịt tín cẩn trong gia đình cô cũng tỏ ra tôn trọng cái phần tình cảm riêng tư của mình nên không hề đề cập đến bao giờ. Hơn nữa, bản tánh cô rất dè dặt, kín đáo, cân phân phải trái không hẳn dễ dàng thố lộ. Cái ma lực và giá trị trong lời nói của cô là nhắc nhớ khêu gợi hình ảnh và cuộc sống của người chết như họ vẫn còn sống quanh quẩn bên cô, vẫn đang thủ diễn trung thực những gút mắc trầm buông trong câu chuyện xưa quá đỗi xưa. Tôi dám chắc những người đứng tuổi tròn trèm cùng lớp với cô trong thôn xóm, ngày nay hẳn có người không còn nhớ. Họ đã quên hẳn. Dầu có nhớ cũng chỉ nhớ những nét chánh. Nhưng ngược lại, cô vẫn nhớ tỉ mỉ từng chi tiết một, dù nhỏ nhặt đến đâu. Đối với những người khuất bóng mà cô gợi nhớ gợi thương thỉnh thoảng trong ngấn lệ hoài niệm, tôi đều biết ít nhiều qua dáng vóc hình hài, tuổi tên nghề nghiệp cùng những việc làm để đời của từng vị. Vì tôi là người cùng chung xóm chung làng, nhứt là tôi từng lăn lóc và thực sự sống với họ. Từ những cử chỉ, nhứt là giọng nói mà âm hưởng quen tai cứ vang lên trong trí nhớ tôi, qua tiếng vọng ngân nga buồn tênh theo dòng kỷ niệm của cô.






**


Thuở ấy cô Chín quá trẻ, trẻ lắm, độ chừng hai mươi hay hai mươi mốt tuổi là cùng. Cô nhớ man mán như vậy, tức không được chính xác nhưng với tôi, tôi biết rõ là cô lớn hơn tôi quá lắm là vừa hơn một nửa con giáp là cùng. Không thể nào hơn được, tôi dám đoan chắc như thế. Bởi lẽ có một dạo gần đây khi cô bông đùa vui miệng nói với tôi, cô tuổi mẹo, tuổi con mèo mun ranh mảnh mưu mẹo. Con mèo thường hay trở chứng đổ quạo bất thình lình rồi nhăn nanh bén ngót, thò móng vuốt nhọn lểu quào xé, tôi không sợ hay sao mà lại thích gần gũi lân la chuyện trò? Trong khi tôi tuổi dậu, con gà trống tơ hiền khô, ngày ngày mải miết quanh quẩn bên cối xay lúa hay bươi xới ngoài sân ngoài vườn kiếm trùng dế và lúa thóc đổ để ăn. Năm ấy như thường niên, cô đến dự buổi lễ Kỳ Yên được ban hội tề tổ chức long trọng nơi đình làng. Và nhân dịp họp mặt vui vẻ, chung đụng đông đủ linh đình rồi trời xuôi đất khiến cô thầm yêu trộm nhớ Út Quyên. Anh tên thật là Diệp Thành Quyên, một thanh niên mới tấn lên không lâu trong làng tôi, con út của bà Năm Thảnh nhà ở đầu xóm trên, đối ứng với xóm dưới nơi gia đình cô ở xuyên suốt từ băm bảy thế hệ tiếp nối. Thật quá lạ lùng, nhưng cũng dễ hiểu đối với cái tuổi mới lớn của cô. Đó là tiếng sét tình yêu thuở trong trắng vụng dại vụt đến với cô mà cô không biết phải phân tách, giải thích ra sao cho đúng với tâm trạng và sự thổn thức khó hiểu của mình lúc đó! Nhưng cô thành thật tuyệt nhiên không dối mình, do bản tánh thẳng ngay chơn chất tự nhiên của con người ít giao tiếp ngoài đời nên cô tự nhìn nhận đang ấp ôm trân quý trong tim tình cảm khó tả đó đến mức chới với thẫn thờ, mất tự chủ, hoài nghi triền miên. Dù vậy có những lúc cô sống trong một trạng thái tâm hồn khác hẳn. Mới hay tình yêu quá phức tạp. Bây giờ cô tỏ ra hân hoan sung sướng ra mặt. Không phải vì cô thêu dệt cho mình một giấc mơ tốt đẹp vô cùng tận, mà thực ra cô hy vọng mãi mãi về sau sẽ được sống trọn vẹn trong khung cảnh giản đơn cô ao ước vẽ vời như một sự thực do chính mình đang thầm kín chắt chiu nuôi dưỡng trong lòng. Tình yêu chẳng là một cuộc du hành lý thú và hào hứng đến một phương trời xa lạ, xa mãi tận biên cương kỳ bí khó tả nên lời của nội tâm? Nếu không có sức mạnh của tưởng tượng, nếu không có ma lực của phiêu lưu thì tình yêu chẳng có nghĩa lý gì cả. Hơn nữa, người được yêu chưa hẳn là hạnh phúc, mà trái lại, khi mình yêu và thật tình biết yêu, đó mới chính là nguồn hạnh phúc vừa tuyệt vời bất tận vừa đích thực. Và chỉ có những người thực sự biết yêu mới đạt được những bí ẩn ấy của tình yêu.


Nhưng sau nầy cô buồn buồn xác nhận với tôi là tiếng sét đầu đời đó của cô chẳng qua là một sự chọn lựa đơn phương bất chợt xảy ra chỉ trong chớp mắt thoáng qua ít giây đồng hồ thôi. Những tưởng nó sẽ được vĩnh viễn kéo dài trong hy vọng và niềm tin nhưng không may cho cô, cô đã trả một cái giá quá đắc dây dưa thật lâu, mãi đến tận lúc cuối đời. Mối tình kín đáo và một chiều nơi cô gái quê mùa vừa mới chớm dậy thì không hề dám biểu lộ ra ngoài, dù qua một cử chỉ nhỏ nhặt hay lời nói xa gần, rào đón bóng gió nào. Phải chăng tình yêu đầu đời trong nỗi khát khao mong muốn được có trong vòng tay, cô cố tình đè nén để chỉ giữ gìn riêng cho mình, chính là hậu quả hay sự kết tinh đương nhiên của một truyền thống, một phong tục tập quán phong kiến lâu đời trong mối giao tiếp giữa đôi nam nữ nơi thôn làng cách trở của tôi. Câu nói «nam nữ thọ thọ bất thân» thoát ra từ cửa miệng của các bực thâm nho và các vị trưởng thượng tiền bối uy tín, đã được ông cha dầy công hướng dẫn dạy dỗ, đóng khung chắc nịt từ trong gia đình ra tận ngoài xã hội để được duy trì xuyên suốt đến tận thời đại của cô? Đến đỗi đối với cô cũng như những cô gái hiền thục đoan trang cùng chung một lứa tuổi đương thời, họ không cách nào có mảy may hy vọng thoát ra khỏi cái vòng tù ngục trói buộc khắc nghiệt chẳng có lối thoát đó được? Tuy không thoát ra được cái khung cố định quá nghiệt ngã ấy, nhưng khốn thay và xét ra thật vô lý hoặc nghịch lý làm sao, cô vẫn luôn luôn ấp ủ, đêm đêm trăn trở âm thầm. Cô cố công dệt cho mình một thảm đời lý tưởng đầy hoa thơm cỏ lạ với sắc màu quyến rủ gọi mời, một vườn lòng tuyệt đối không hề có gió táp mưa sa, sấm sét bão bùng mà chỉ toàn nắng ấm chan hòa, trời êm biển lặng… Tất cả những hình ảnh tưởng tượng vừa thi vị vừa phong phú nầy nhằm góp phần cống hiến mang đến cho cô một tương lai rực rỡ, một cuộc sống thăng hoa hạnh phúc dài lâu mãi cho đến hơi thở cuối cùng?!


Có phải cô quá ngây thơ khờ dại trộm nghĩ rằng bất luận một cuộc tình nào chung cuộc rồi cũng sẽ đưa đến một kết thúc tốt đẹp, đúng như ước mơ trân quý và duy nhứt của người trong cuộc. Cô nghĩ quá giản đơn như thế. Cũng giống như những hạt giống được bác nông dân đem ngâm nước ở đìa ao để ra mầm rồi gieo nơi chéo mạ quê hương, sau đó cứ tuần tự theo nhịp nắng sớm mưa chiều tiệm tiến lớn lên, cho ra đồng đồng và cuối cùng mang đến người đời thóc lúa vàng mơ ngát thơm, giúp họ có những bữa cơm đậm đà. Một tiến trình đương nhiên không thể trái ngược được. Một lối suy nghĩ chân quê, thiếu chiều sâu của con người sống với ruộng đồng sông nước. Hơn nữa, tình yêu mà cô đang ngấp nghé nơi ngưởng cửa là một kỳ quan duy nhứt của riêng lòng mình, không một kỳ quan nào khác trên cõi trần gian lặn ngụp triền miên có thể so sánh được. Và một khi vì một lý do gì mất nó, cô sẽ mất tất cả. Việc nầy cô không một phút một giây dám nghĩ tới. Tội nghiệp và cảm thương cô biết bao! Người con gái chơn quê mộc mạc từ ngày khôn lớn bắt đầu vụng về tập tành làm duyên làm dáng, bắt đầu biết thương biết yêu nhưng chưa một lần rời khỏi lủy tre làng, chưa một lần xa ngôi nhà tổ phụ một đêm một ngày, nào có biết đâu mộng và thực, hai thái cực thường đối kháng trầm trọng, ít khi đi đôi với nhau. Nó từng gây biết bao đổ vỡ, đau khổ chia lìa, phân ly tử biệt cho những người đã trót đam mê, lỡ vướng chân vào tròng nợ nần ngang trái. Trên thực tế, mộng càng lớn càng cao bao nhiêu thì thực càng đắng cay, càng nghiệt ngã phũ phàng bấy nhiêu. Thật đáng tiếc cho sự ngây thơ của cô biết dường nào!


Mỗi năm cứ đến đầu mùa xuân, trong làng tôi có mở hội Kỳ Yên, một lễ hội quan trọng và có ý nghĩa không thể thiếu sót được để hồi hướng tưởng niệm vị thần đình, người có công to lớn trong những công tác hiển hách gây phúc lợi cho làng xã hoặc nêu tấm gương đức độ đối với dân gian. Cả hai ba ngày liên tiếp, ban tế lễ đều có tổ chức những buổi cúng kiếng rình rang trọng thể để bá tánh cùng chung một lòng đến cầu nguyện cho quốc thái dân an, cho thôn xóm được yên lành, người người đều an tâm vững bụng làm việc nhằm tạo dựng hạnh phúc gia đình ngày càng đầm ấm thuận hòa. Có thể nói nơi thôn quê thuộc những vùng sâu cách trở như trường hợp làng tôi, đất rộng hoang vu sầm uất, nhà cửa lưa thưa cụm năm cụm bảy rải rác đó đây, dân tình vốn hiếm hoi với mươi kiếng họ quanh năm lam lũ chỉ biết trông trời trông đất chí thú làm ăn… lễ hội nầy là một dịp duy nhứt trong năm qui tụ đông đảo bà con già trẻ, gái trai lớn nhỏ chung một ý hướng đến tham dự nhộn nhịp tấp nập lắm. Vì trong suốt năm hầu như họ ít khi gặp mặt nhau vui chơi ăn nhậu rình rang thân tình, do ngày ngày thời giờ được họ chắt mót từ hừng sáng đến tối mò để dành cho việc đồng áng làm ra của cải.


Trong hai ba ngày liền không dứt đãi đằng thịnh soạn đó, còn có những buổi thí thực, có phóng sinh chim chóc nhằm thể hiện cái tâm lành làm điều phúc đức cầu mong lấy sự bình yên an lạc chung. Không những ở ngay kiếp nầy mà cả ở kiếp sau nữa. Heo tạ béo mập ú na ú nú bị thọc huyết đôi ba con từ khuya lơ một hai giờ sáng, kêu la eng éc rùm trời rùm đất, đánh thức toàn thôn xóm. Ngay cả những ngôi nhà lẻ loi nằm chơi vơi trong những ấp xa mút chỉ, nhờ gió thổi xuôi nên nghe lồng lộng, khiến mọi người nôn cả ruột gan. Không kể nào vịt nào gà cũng thi nhau toan toát, inh ỏi vang rền trước khi bị cắt tiết, đi đầu thai kiếp khác. Còn nói gì rượu đế quê hương, thứ rượu tuyệt ngon vùng Gò Đen Bến Lức, chánh gốc nơi lò rượu tiếng tăm lẫy lừng của ông Tư Bốn ấp Phú Thứ cứ tuôn chảy bất tận như suối mát đầu nguồn. Nhưng vui nhộn và quến lũ trẻ cốc ken hằng ngày rong chơi phá làng phá xóm, nhứt là vào những năm mưa gió thuận hòa trúng mùa, nhà nhà lúa thóc đầy bồ đầy lẫm trại, ban bệ hội tề làng tôi có nhả ý thỉnh mời các ban hát bội hoặc đoàn cải lương, những gánh Bầu Tèo nghèo xơ nghèo xác, quanh năm chuyên đi hát đình hát miễu hoặc hát nơi các nhà lồng chợ quê, chợ quận. Những gánh nầy chẳng may những lúc gặp trời mưa dây dưa tầm tã, ế giàn thất thâu, cả vua quan cùng đám chạy hiệu lốc chốc và các bà hoàng hậu hay công chúa, tiểu thư… lúc vản hát số khán giả ít oi lũ lượt ra về hết để lại một quan cảnh quạnh hiu, họ xúm xích bên nhau húp cháo trắng qua đêm chờ sáng. Nay họ rất vui mừng được dịp đến trình diễn có thù lao đảm bảo, và được tiếp đãi nồng hậu thân tình nên cố gắng hát xuất thần, hát thả giàn cho mọi người xem mãn nhãn cả mấy đêm liên tiếp. Ban ngày có tổ chức nhiều cuộc vui chơi dân gian còn duy trì đến nay như đánh cờ tướng, đấu bò, đua trâu, thi đấu kéo dây, đánh trổng, u mọi, đô vật v.v… Riêng cái môn đánh vật mỗi buổi chiều nơi sân đình lúc tắt nắng thu hút đông đảo người chộn rộn chen chúc đến xem hơn. Già trẻ bé lớn thuộc phái nam hầu như không vắng mặt một ai. Đám thanh niên vai u thịt bắp trong làng sau những ngày làm việc nặng nhọc ngoài đồng không mông quạnh không quên réo gọi kéo nhau tập dợt vui vẻ ở hiên đình mãi đến khuya lơ khuya lắc từ mấy tháng trước. Họ náo nức nhằm chuẩn bị thi đấu ăn thua lấy tiếng với đám thanh niên những làng lân cận. Vì là nơi tổ chức nên họ nhứt quyết phải đem chiến thắng vẻ vang về thôn làng họ chớ không chấp nhận để nó lọt vào tay một làng nào khác.


Trong đám thanh niên ‘lực sĩ vườn nhà’ nầy nổi bật nhứt là Út Quyên. Anh là con út trong một gia đình cố cựu đông con, lớn nhỏ gái trai cả chục đủ đầu, đúng theo lối sống thoải mái bất cần đời của con nhà nông. Họ không ngần ngại cứ nghĩ rằng ‘trời sanh trời nuôi’ nên chẳng ai, cả chồng lẫn vợ quan tâm dừng chân trong việc phòng the chăn gối. Riết rồi những bà vợ giống như cái máy sinh con không biết mệt mỏi, cũng không chút phản đối dù qua những lời lẽ trìu mến ngọt bùi. Còn ông chồng thì cứ âu yếm ngắm nhìn mặt vợ, hề hề cười trừ híp mắt. Như vậy huề vốn cả đôi bên. Người nào cũng có phần trách nhiệm của mình. Không thể đổ thừa đổ lỗi cho riêng ông chồng. Các bà chẳng lẽ đã quên câu nói ví von của người xưa: «Bậu không, ai dám giở mùng chun vô?». Hơn nữa còn một lý do khác, cũng chẳng kém phần quan trọng. Vì lúc nào cha mẹ cũng có nhu cầu cần thêm càng nhiều nhân lực trong công việc đồng áng càng tốt, nhứt là vào những ngày mùa khan hiếm ngặc nghèo nhân công. Chẳng những công việc quá nặng nề mà còn bề bộn dồn dập thôi thúc phải chạy đua không bén gót theo giờ giấc, không khi nào nhòn bớt để được thư thả thảnh thơi.


Út Quyên là một thanh niên khá đẹp trai, ngoại hình có những nét hấp dẫn khêu gợi, thoát nhìn qua mọi người đều có cảm tình ngay. Con người lực lưỡng, dáng đi nhanh lẹ mạnh dạng, sức lực như trâu cui trâu cổ ngày mùa, sớm hôm vất vả ngoài đồng, đội nắng dầm mưa cả buổi trời không hề biết mệt mỏi là gì. Anh có đôi mắt đen huyền sáng long lanh biểu lộ sự thông minh thiên phú hiếm hoi. Nơi cảnh thổ khắc nghiệt, nơi mà con người suốt cả đời lam lũ, trình độ hiểu biết giới hạn không qua khỏi mức tối thiểu biết đọc, biết viết và làm trật vuột bốn phép toán thông thường cộng trừ nhơn chia, tìm được một mẫu người như thế không dễ dầu gì. Có khi chẳng có một mống. Nước da của anh lại ngâm ngâm mặn mòi, nước da muôn năm muôn thuở của đồng ruộng, dễ mến dễ nhìn do không đến đỗi như than lò bếp hoặc cột nhà cháy. Những bắp thịt tay và ngực rắng chắt nổi vòng hắt ra một sức sống yêu đời cuồn cuộn mãnh liệt. Anh nổi bật trong bất kỳ những trò chơi dùng sức lực, những trận ganh đua truyền thống nào còn lưu truyền ở làng quê được xem như «bế môn tỏa cảng» từ thuở xa xưa cố hỉ cố lai. Hôm nay cũng như những năm về trước, anh chọn thi đấu môn đánh vật, trò chơi sở trường của anh ngay từ những năm còn cấp sách đến trường. Một trò chơi anh từng lập nhiều thành tích chấn động ở những hội Kỳ Yên gần đây. Tâm tiếng anh vượt quá xa ranh giới làng quê, bay tận các tổng quận, nơi nầy nhiều giới chức có thẩm quyền khuyến khích và hứa hẹn nâng đỡ anh dự thi đấu ở cấp tỉnh. Nhưng anh tuyệt đối khước từ viện lý do chỉ là một trò chơi không hơn không kém nhằm giúp bà con mua vui trong giây phút thư giản mà thôi.


Cô Chín cảm mến và để tâm thương thầm anh Út Quyên trước khi cô có cơ hội chiêm ngưỡng cái đẹp ngoại hình của anh. Cũng hôm nay tình cờ cô được nghe giọng nói hoạt bát trong ấm ngọt ngào, tiếng cười trẻ trung, vừa cởi mở vừa quyến rủ thôi miên của người con trai cô may mắn đối diện lần đầu tiên trong buổi lễ. Cô không ngần ngại chen lấn, cố vạch cho mình một lối đi giữa lòng nhóm người ngưỡng mộ đang bấu sát chung quanh để mong được nhìn rõ mặt anh hơn. Lúc đó anh đang mặc một quần cụt đen vừa vặn, bó sát thân người eo thon, cân đối không thua một lực sĩ chuyên nghiệp, mình trần trùn trục, để lộ ra nguyên hình những đường cong lôi cuốn khêu gợi. Anh đang chuẩn bị để đi vào trận đấu vật với các trai tráng làng bên. Mọi người dù không biểu lộ bằng lời khi anh tạt ngang qua, nhưng trong thâm tâm đều chung một nhịp tim, kỳ vọng duy nhứt vào anh sẽ mang chiến thắng vẻ vang về cho thôn xóm để họ có dịp hãnh diện, nở mặt nở mày với thiên hạ. Lâu nay, họ chỉ mong chờ trông đợi có ngày nầy để được hưởng giờ phút huy hoàng đó hầu bù đắp lại những tháng năm dài miệt mày đầu tắt mặt tối không ai ngó ngàng quan tâm tới. Họ có cảm tưởng như mình đã bị bỏ quên, dù họ cũng hiện diện liêm chính lương thiện trên chính quê hương mình như bao nhiêu người đồng hương gương mẫu khác. Họ cũng nghĩ thêm đây quả là một sự hững hờ bất công, chẳng những đã bị người đời lãng quên mà nhức nhối đau khổ hơn là bị rẻ khinh bạt đãi nữa. Kẻ đánh phớt vào vai anh, người phát nhẹ vào lưng khi anh đi ngang qua trước mặt họ. Chẳng qua họ tỏ ý khuyến khích, nâng tinh thần chiến đấu của anh trước khi nhập trận. Vài bô lão râu bạc phơ dài thượt gần chí ức, lập bập nhắc nhớ anh vài lời khuyên về bí mật của một thế vỏ mà họ đã tinh luyện thuở thanh xuân cả bao nhiêu thập niên về trước. Vì lập bập chậm lụt giữa tiếng nói cười réo gọi ầm ĩ không ngưng nên chẳng ai nghe được rõ ràng một lời nào cả. Nhưng tựu trung chắc cũng không ngoài nung chí khích lệ anh. Mà lúc đó chắc anh cũng chẳng tiếp nhận được gì.


Tiếng kẻng trổ màu lì câm treo tòn teng chắc chắn trên một giá cây sơn màu đỏ chói được một bô lão trông còn quắc thước đánh mạnh tay mấy nhịp nghe lanh lảnh. Ông báo cho biết giây phút khởi hành trận đấu sắp bắt đầu. Mọi người không ai bảo ai đều lặng thinh hướng mắt về ‘đấu trường’, trừ vài ba đứa nhóc con còn lao xao trâm trớt nên bị người lớn cất tiềng rầy la chúng mới chịu ngồi im. Trận đấu mở màn mong đợi trông chờ. Khán giả đồng thanh tranh nhau nhón gót ngóng cổ để được trông tận mắt những pha thi thố cụp lạc. Vì trận đấu khai mạc có mặt Út Quyên thần tượng bấy nay của họ. Anh được ban tổ chức chọn để bắt đầu buổi lễ với hy vọng buổi lễ sẽ được tăng thêm phần long trọng nhằm thu hút người xem. Một danh dự đối với cá nhân anh cũng như đối với ban tổ chức chủ lễ. Những tiếng vỗ tay nghe bôm bốp bôm bốp… tiếp tục không ngưng cả vài ba phút, khi anh từ từ bước vào ‘đấu trường’, nơi đây được giới hạng bởi một hàng rào tròn của đám con nít quê trớt. Anh xông xáo nhập cuộc ngay không chần chừ, đôi mắt sáng quắc lườm lườm trực chỉ nhìn đối thủ, hai chân vững vàng trên sân đất, cứ sàng qua sàng lại như để quan sát dọ dẫm. Chỉ sau một hồi trao đổi những ngón nghề, những cú tuyệt chiêu, khi thối lui khi nhập nội, chuột mèo vờn nhau, kẻ tấn công người tránh né, mồ hôi mồ kê tuông chảy đầm đìa… Một đỗi sau khi thi thố ngoạn mục những thế quyền học được của các chú bác đầy kinh nghiệm, của các bực đàn anh từng trải, những thế hiểm độc tiêu biểu của môn võ Thiếu Lâm vang danh một thời, chỉ được truyền lại cho những đệ tử ruột, rồi bất thình lình lợi dụng một sơ hở lý tưởng, anh vật đối phương nằm co đo đất. Anh phóng nhanh lên đè trên lưng, siết chặt cổ gần nghẹt thở khiến đối thủ đập mạnh tay xuống nền đất ra dấu xin bỏ cuộc. Một chiến thắng nhanh như chớp chưa đầy một phần năm cây tăm nhang đang cháy để định giờ, giữa tiếng la ó reo hò, vỗ tay inh ỏi vang dậy khắp hội trường. Nhứt là của đám con nít ngưỡng mộ, khoái chí tử, cười lăn chiên bật gọng. Trong khí thế bừng bừng đó, anh chậm rãi tiến đến gần, nhanh nhẹn đỡ đối thủ đứng dậy rồi lấy tay vỗ nhè nhẹ trên vai người thua cuộc thay cho một vài lời an ủi chí tình. Qua đó anh thể hiện một phong thái mã thượng cao độ, thắng bại đều vinh quang, quan trọng là việc tham gia góp mặt thi đấu giúp vui trong ngày lễ hội. Hơn nữa đây hẳn là một trò chơi trong sạch, ganh đua trong tinh thần thể thao trong sáng, người nào giỏi sẽ thắng. Chỉ có thế thôi. Xong anh giơ cao hai tay của kẻ chiến thắng quay về phía khán giả nhà ủng hộ, nở nụ cười hân hoan đắc ý, lộ hai hàm răng hột dưa đều đặn, vừa trắng buốt vùa khít khao trông rất duyên dáng. Anh đã thành công mỹ mãn như bà con anh hằn trông đợi.


Liên tiếp hai ba hôm sau, các đối thủ thứ hai rồi thứ ba lần lượt bước vào ‘đấu trường’ thi đấu cùng anh. Họ vẫn hăng hái hùm hổ thách thức như thường lệ mong tạo một thành tích. Họ vờn nhau từng miếng vỏ hiểm, rốt cuộc vẫn bị anh quật ngã không mấy khó khăn. Có nhiều bà còn lên tiếng ví von chiến thắng của anh không thua gì ăn cơm sườn nướng lửa lò. Họ có chủ quan quá lời chăng? Sự thực có bà chưa một lần thưởng thức món ăn thuộc hạng sang đó ở thôn quê bao giờ. Bà con ủng hộ theo dõi anh với niềm hãnh diện địa phương nghèo khó nhưng từng chập phảng phất ít nhiều âu lo sợ hãi, đôi khi đến độ lưng tim mỗi khi anh bị phản công thất thế. Những lời tán dương ồn ào nơi ‘đấu trường’ hỗn loạn, giữa tiếng la ó cổ vũ, mạnh ai nấy phát biểu không nhân nhượng hòa lẫn với những thôi thúc nồng nhiệt khiến cô Chín càng chăm chú không rời. Cô mãi nhìn tròng trọc người anh hùng trong mộng của mình đang thi thố tài nghệ lôi cuốn người xem. Mặt trời chiều vẫn còn hừng hực rực rỡ ánh hồng trên nền trời thăm thẳm trong xanh với mây trắng uể oải lững lờ nối đuôi nhau không ngưng làm nổi bật những đàn cò màu bông bưởi xếp thành hàng ngay ngắn soải cánh bay vội vàng tìm về tổ ấm để sau đó biến dạng xa xa tận cuối chân trời. Những tia nắng ấm muộn màng đó chiếu thẳng vào mái tóc óng ánh sáng ngời của anh làm cho người ta mường tượng đến ánh hào quang chói lòa long lanh hực hỡ của người chiến sĩ anh dũng vừa thắng trận từ nơi chiến trường vạn dặm xa đang thúc ngựa xua quân rầm rầm rộ rộ trực chỉ trở về kinh đô trong khí thế vinh quang theo nhịp những khúc hát khải hoàn.


Những giọt mồ hôi lấm tấm do cố gắng vận dụng toàn nội lực từ từ lăn tròn vẽ vời uốn éo trên thân mình anh. Chính ở nơi nầy cô Chín Thú đang ngắm nhìn đắm đuối những bắp thịt lớn nhỏ căn phồng không khác chi một pho tượng đá do các nghệ nhân lẫy lừng trước tác tinh vi vào buổi mưa bụi dây dưa. Từ trước đến giờ phút định mệnh ấy, cô không có thói quen nhìn ngắm tận tường từng chi tiết trên thân hình đầy hấp lực của một chàng trai nào khác chung quanh cô. Dĩ nhiên ngoài đứa em trai của cô, Mười Sổ, nhỏ hơn cô vài ba tuổi, dáng thể thon thon, mảnh mai, nước da gà mái xanh xao đến mức yếu đuối, thường bị cô chê là ẻo lả không có sức sống, quá nhược. Bây giờ cô như bị thôi miên, bị hớp hồn qua một hình hài hoàn toàn khác lạ, quá lôi cuốn quyến rủ cô vừa mới khám phá lần đầu tiên trong đời. Nhứt là cô đang đứng trước người mình say mê để tâm, mặt đối mặt trong gang tấc. Út Quyên ngay trong giờ phút đó quả là một anh hùng tại thế dưới đôi mắt trầm trồ ngưỡng mộ của cô Chín, một thần tượng duy nhứt cô vừa trực diện ở cái tuổi vừa tròn hai mươi mùa xuân. Cô cảm thấy một nguồn hạnh phúc kỳ bí, huyền diệu vô biên đang len lén xâm chiếm tâm hồn mình. Và những hơi thở dồn dập của cô đôi lúc cơ hồ như muốn dừng hẳn lại, khi cô trông thấy chàng vui vẻ, xông xáo đứng phân phát cho mấy đứa trẻ bu chung quanh những bánh trái, kẹo mứt, đồ chơi dân gian… chàng vừa mới nhận nơi tay ban tổ chức trao cho. Phần thưởng khiêm nhường của kẻ chiến thắng. Đối với cô, cô không quan tâm mấy về những phần thưởng tượng trưng nầy mà quan trọng và có ý nghĩa đối với cô là lối ứng xử của chàng.


Cô Chín đứng tần ngần, hồn vía cô đã biến mất từ lâu, tận đâu đâu. Cô đang tập trung không nháy mắt theo dõi từng lời nói chân tình và từng cử chỉ dù nhỏ nhặt của Út Quyên. Anh rất cung kính lễ phép đối với các bậc chức sắc và trưởng thượng thổ công, những người lớn tuổi, vai vế trong làng. Anh tỏ ra vui vẻ thân mật với bạn bè trang lứa đã từng chia xẻ cùng anh những công việc nặng nhọc suốt tháng quanh năm trên đồng không mông quạnh. Nhưng nổi bậc hơn hết là anh không quên biểu lộ lòng trìu mến thương yêu đối với đám em cháu ngây thơ khó nghèo, an phận trong bối cảnh gia đình triền miên thiếu thốn. Việc phân chia phần thưởng tận tay vừa rồi nói lên cả một tấm lòng. Cô Chín làm sao không thấy bối cảnh ngan ngát tình người đó, một khi ánh mắt cô không lúc nào rời khỏi đối tượng. Lúc ấy cô ăn mặc bình dị với màu nâu đất quê hương, khác với trang lứa thích đua đòi xảnh xẹ, nhổn nhan vòng vàng đầy cổ đầy tay nhưng toàn là vàng giả vàng nghệ và hột đá lì câm. Cô nhủ thầm trong không khí chen lấn náo loạn, cố tranh nhau giành giựt của đám trẻ tinh nghịch liếng thoán: «Quả là một người có tình, đầy thiện cảm, ngoài cái đẹp ở vóc dáng, ngoài sức mạnh lực điền ở tấm thân cường tráng! Một người có tâm hồn bao la rộng rãi, biết chia xẻ, biết thương yêu trẻ nít khát khao, thiếu thốn, làm sao không chiếm được lòng bà con!».


Cùng lúc đó, Út Quyên chợt nhìn thấy người em trai của cô Chín, Mười Sổ cùng đi với chị mình đến dự lễ. Họ quấn quít không rời nhau nửa bước. Anh rất mực mừng rỡ gặp lại bạn, làm như đã cách biệt nhau lâu lắm. Hai người vốn quen biết và chung lòng từ thuở nhỏ mãi đến nay thường giúp đỡ qua lại trong những công việc đồng áng thúc hối đa đoan. Anh nhanh chân liền tiến đến tươi cười chào hỏi và vui vẻ đánh nhẹ trên vai Mười Sổ một cách thân mật như mỗi lần họ gặp nhau. Nhưng lúc đó không biết nghĩ sao, do thiên duyên hay tiền định do ông Trời trớ trêu sắp xếp hay sao, Mười Sổ lại cắc cớ vội đẩy cô Chín ra phía trước mặt mình rồi vui miệng giới thiệu với Út Quyên một cách vu vơ:


- Chắc anh Út anh chưa có dịp gặp tận mặt lần nào? Tôi đoán như vậy không biết có đúng hay không? Mà đúng hay không đúng cũng chẳng sao. Đây là chị Chín, chị Chín Sen, chị ruột của tôi đó!


Mười Sổ còn nhắc khéo:


- Ngày ngày sớm tối chị Chín cứ mải mê lúc thúc quanh quẩn làm việc lặt vặt trong nhà, ít khi ra ngoài nên anh không biết đó thôi. Nếu có ra ngoài thì thỉnh thoảng đôi bảy ngày hoặc nửa tháng chỉ đi chợ búa. Hôm nay tôi xin giới thiệu để sau nầy có dịp gặp gỡ hai người không bợ ngợ như người xa lạ. Mình cùng một thôn xóm mà! Gia đình đôi bên cách nhau không xa mà đối xử xa lạ coi sao được!


Út Quyên bất chợt quá nên đâm ra vô cùng bối rối vì anh không ngờ mình đang đứng trước một hoàn cảnh tiến thối lưỡng nan chẳng biết phải phản ứng ra sao. Anh đỏ mặt tía tai khi ánh mắt của anh quét phớt vào gương mặt dễ thương quyến rủ của người con gái ở tuổi phơi phới dậy thì, tràn đầy sức sống yêu đời. Thực tình mà nói, anh cũng đã từng có dịp nhìn thấy cô Chín rất nhiều lần những khi đi ngang qua hàng rào tre nhà nàng, nhưng hầu hết những lần đó đều qua dáng vóc hình hài thấp thoáng từ xa. Không khi nào anh được dịp may mắn ‘ngàn năm một thuở’ đối diện như hôm nay. Giờ đây, bỗng nhiên đứng trước người đẹp do nột quá, anh không nói được một lời nào cả. Anh chỉ mím môi mỉm cười để lộ hai lúm đồng tiền rất có duyên. Anh mất hết khả năng đối đáp, trở thành một người á khẩu ấp a ấp úm, lượm thượm như gà nuốt dây thun. Anh miễng cưỡng vụng về gật gật đầu mấy cái nhè nhẹ để đáp lễ và cứ nhích mép cười tỏ ra biểu đồng tình với người bạn tâm giao. Anh không sao có một phản ứng nào khác. Trong khi đó cô Chín cũng lộ vẻ e ắp, ngượng ngập khác thường, mặt bỗng dưng biến sắc trở nên ửng hồng, càng tăng thêm vẻ đẹp thiên phú đậm đà nơi cô. Cô chưng hửng ngạc nhiên trước sự giới thiệu bất thình lình của em mình khiến cô không kịp trở tay. Thằng em chết bầm của cô hôm nay sao cao hứng cả gan dám trát cô. Cô không biết phải ứng phó như thế nào nên ké né, vội vàng khép nép đứng núp sau lưng Mười Sổ, cố tránh ánh mắt lạ kỳ của Út Quyên mà cô vừa liếc thấy nơi khoé mắt. Rồi cô giục giặc nũng nịu lấy tay đấm yêu thình thịch vào vai em mình như có ý trách khéo thằng em phá phách liếng thoắng. Hay cô phản đối do phiền hà đứa em đã vô tình đặt cô trước một tình thế khó xử, chưa một lần gặp trong đời. Cô bẻn lẻn thẹn thùng không dám nhìn thẳng Út Quyên. Anh vẫn còn đứng tần ngần bất động ngay trước mặt cô. Đôi mắt cô ngó xuống nền đất dường như đang tìm kiếm một vật gì đáng giá cô vừa xẫy tay đánh mất đôi ba phút trước đó. Nhưng tai cô vẫn nghe những lời đối đáp qua lại không lấy gì quan trọng lắm giữa Út Quyên và Mười Sổ. Cùng lúc ấy cô lép nhép tự nói thầm qua đôi môi đỏ mộng: «Cái anh chàng trông thực sự lực lưỡng mạnh mẽ nầy giá nếu vật cọp chúng cũng lăn ra chết tốt, đã từng đánh ngã đo đất không biết bao nhiêu đối thủ sáng giá nhứt trong vùng mà cũng nhút nhát e thẹn không thua gì mình. Đàn ông con trai gì mà chẳng hơn được đàn bà con gái chút nào cả. Có ai tưởng tượng như vậy ở người hùng nầy bao giờ đâu!».


Phần Út Quyên, anh mãi lập bập, vụng về ú a ú ớ trong giây phút ngắn ngủi rồi đánh trống lãng qua những câu chuyện trời trăng mây nước, vô thưởng vô phạt, hy vọng nhanh chóng thoát khỏi cái cảnh tuy ngỡ ngàng nhưng dành cho anh một cảm giác thích thú ngất ngây. Tuy vậy anh sợ nếu đứng đây càng lâu trong im lặng trước người đẹp, anh càng bối rối khó xử hơn. Anh vội chuyển sang dong dài về công việc đồng áng trong tuần qua cùng Mười Sổ. Anh như tìm lại phong độ của mình nên tía lia về nắng mưa, trâu bò và hoa màu nhưng đôi mắt thỉnh thoảng không quên liếc trộm nhìn cô Chín.Trước đó cô Chín mím miệng chúm chím nở nụ cười duyên, nghiêng mình gật đầu nhẹ nhàng chào anh đúng theo phong cách lịch sự thừa hưởng được qua nền giáo dục truyền thống của ông bà cha mẹ. Chỉ cần một cử chỉ lịch sự giản đơn đó cũng như ánh mắt đủ thay cho bao nhiêu lời nói. Cô quá đỗi xúc động đứng trước người mình mến mộ có sức thu hút mãnh liệt, trọn vẹn tình cảm của cô. Thêm một lần nữa, cô lại cúi đầu nhìn xuống sân đình lặng thinh. Làm như thái độ nầy là cách thế cứu tinh duy nhứt của cô lúc nầy vậy. Cô cũng đỏ mặt tía tai không vừa. Cùng lúc, đôi mắt bồ câu xám đậm và kín đáo của cô bừng sáng long lanh tình tứ như những giọt sương khuya tinh khiết rơi đọng trên thảm cỏ xanh mướt mượt mà lúc chớm xuân. Sau đó, cô ngoan ngoản rụt rè, lủi thủi đi theo sát bên chân em mình và cả Út Quyên nữa, trống lòng hân hoan bị lôi cuốn bởi những cảnh trình diễn rất hấp dẫn nhãn quan nơi khán đài cánh. Nơi đây mới được tạm bợ dựng lên cách đó mấy ngày bằng những thân cây dẹt, cây tràm và mù u suôn đuột với cành lá đùng đình đủng đỉnh tươi mướt trang trí trên nền đất vừa khô ráo láng o, nhưng vẫn còn hăng hắt mùi bùn non và chà nhánh lá cây mục. Chung quanh cô từng lớp bà con nông dân dường như rất bằng lòng, thỏa mãn trong phút giây nhàn nhã đã bỏ quên hẳn sau lưng mình những ngày tháng kham khổ lận đận. Họ tham gia nói cười không dứt, giữa tiếng la ó ồn ào của đám nhóc con chen lấn tranh giành lóng nhóng cố tìm những chỗ tốt dễ nhìn.


Út Quyên vui vẻ hướng dẫn chị em cô Chín vào tận trong hội trường và cô tỏ ra rất sung sướng được đặc biệt chiếu cố, được nồng nhiệt ưu đãi tận tình. Nếu không có sự tận tình ưu đãi đó của Út Quyên, thật khó cho cô có được một chỗ lý tưởng để đứng xem thoải mái. Một chỗ mà bao cô bạn gái cùng trang lứa với cô ước mơ muốn có mà chẳng được. Dưới vành khăn lụa hoa hoè sặc sỡ mới tinh dường như được đội lần thứ nhứt, từng chập cô liếc chéo, lén nhìn người tốt bụng qua đôi mắt sắc. Có ai biết đâu lúc đó cô đang ao ước được nhìn tận mắt, được nhìn mãn nhãn hơn người mình ngưỡng mộ trong một trận đấu ngoạn mục sắp tới. Hay ít ra cô hy vọng như thế tận trong đáy sâu lòng mình. Những sợi tóc dài óng mượt phất phơ ôm lấy gương mặt trái soan của cô, cuối cùng quyện vào nhau quấn thành một búi tóc nhỏ nhắn phủ im trên ót nõn nà. Nhìn cô càng thêm đẹp qua dáng thể chơn quê ấy. Cô mặc một bộ đồ mới dùng để diện trong ngày tư ngày Tết, ủi thẳng thóm, hồ keo chưa nhụt nên mỗi lần di chuyển nghe sồn sột nhè nhẹ khiến nhiều lúc cô đâm ra ngượng ngùng khó chịu qua ánh mắt soi mói của người bàng quan. Nhưng cô chóng quên mau hoặc không màn để ý tới do tâm tư tình cảm cô đang hướng về một gốc trời thơ mộng nào khác. Cô có một thân hình thon thon nhưng khá rắng chắc, khác hẳn với đứa em trai của cô, con người trông xanh xao bệ rạc phục phịu lắm. Có lẽ cũng nhờ những hoạt động chân tay thỉnh thoảng hụ hợ phụ giúp cha mẹ cô trên đồng không mông quạnh hay nơi ngôi vườn nhà chỉ vừa đủ rộng cho việc trồng trọt hoa màu nhằm cải thiện những bữa ăn gia đình. Thêm vào đó cô còn có đôi nhũ hoa trên mức trung bình nổi phồng lum lúp, cơi trong lớp vải ba-tít của chiếc áo bà ba vừa vặn, bó sát thân mình như hai trái vú sữa ngọt màu hột gà chín mộng gọi mời.


Út Quyên lát mắt nhận thấy cô rất đẹp gái và lôi cuốn hớp hồn anh. Hình ảnh cô từ đó không sao thoát khỏi tầm nhìn đầy thiện cảm của anh. Chỉ nhìn anh quấn quít cứ bám theo sát bên Mười Sổ, một bức bình phong hợp cảnh để được gần bên cô Chín không rời nửa bước như hình với bóng. Những lúc đó, anh luôn miệng giới thiệu nầy nọ suốt buổi lễ đủ biết giữa hai người đã nhen nhúm một cuộc phiêu lưu tình cảm sắp tới, tiên đoán đối với chàng và cô một mụn tình vừa đẹp lứa đẹp đôi, vừa gắng bó thủy chung, thăng hoa keo sơn đậm đà?! Rồi bao nhiêu trò chơi dân gian được phô diễn tới tắp khiến cô không ngớt tắt lưỡi khen thầm, mãi cho đến lúc chấm dứt buổi lễ, mọi người đều luyến tiếc trao đổi nhau huyên thuyên những câu giã từ để tan hàng. Họ lần lượt ra về nhường sự yên lặng lại cho ngôi đình cổ, hầu như chỉ được xử dụng linh đình trọng thể một lần duy nhứt trong năm.


Chiều tối hôm đó, sau khi vội vàng chia tay bà con lớn nhỏ để trở về nhà, chồng chành trên chiếc ghe tam bảng lở không ngớt nhảy sóng từng chập do một gia nhân bơi tận tình, ngồi cạnh bên đứa em trai đang thiu thiu ngủ gà ngủ gật, cô Chín vẫn còn tỉnh táo. Cô cảm thấy tim mình đang đập một nhịp lạ lùng không cách nào cô diễn tả thành lời. Cũng không sao cắt nghĩa được, dù chỉ riêng với một mình cô. Nhưng khốn nỗi, cô không sao kềm hảm được những cảm nghĩ đang dấy lên quá mãnh liệt trong lòng. Dường như lúc đó một dòng máu nóng thỉnh thoảng cuồn cuộn bừng lên tận hai màn tang cô. Cô đang trọn hưởng niềm vui đích thực đầu đời. Cô đang sống những giây phút say sưa bất tận trong mơ hồ, trong mộng. Tình yêu vốn nhiệm mầu và đầy hấp lực một khi nó được phát họa trong tưởng tượng. Tưởng tượng càng phong phú bao nhiêu thì hạnh phúc càng thênh thang không biên giới bấy nhiêu. Rồi những đêm liên tiếp sau đó, cô chỉ mộng mộng mơ mơ mỗi một hình ảnh độc nhứt, có một không hai trong đời. Đó là hình ảnh của anh Út Quyên, người cô gặp tình cờ, mặt đối mặt chỉ qua vài lời trao đổi trong lễ hội Kỳ Yên. Vài lời qua loa lấy lệ nhưng có một sức mạnh lưu luyến tác động khó quên. Một tiếng động nhẹ nhàng của bước chân ai đâu đó hay một tiếng gõ cửa bất thần cũng đủ làm cho cô giựt mình, đổi sắc đỏ hồng trên hai má. Nghĩ chẳng có gì là lạ cả. Cũng dễ hiểu thôi. Vì ở đời nếu không có mộng, không có mơ là tự mình đánh mất đi mọi hứng thú và sinh lực trong cuộc sống, nhất là ở cái thuở đôi mươi của cô. Chẳng lâu sau, nhân ngày chúa nhựt, một ngày duy nhứt trong tuần, phần đông nông dân trong làng thừa dịp đó tạm nghỉ việc đồng áng. Họ cần dưỡng sức để đối đầu trăm ngàn công việc ở những tuần lễ sau. Cô Chín đang giúp người chị dâu ru đứa cháu nhỏ ngủ trưa đong đưa nhịp nhàng trên chiếc vỏng lác bắt tréo nơi hai cây cột nhà sau, bỗng cô giựt thót mình khi hai con Vện và Vá tranh nhau sủa vang ngóng về phía rào tre. Cô vội ngưng ngay lời ru ngọt ngào trầm buồn, nét mặt bỗng tươi tỉnh hân hoan khi thấy Út Quyên lò dò từ ngoài ngõ thong dong đi thẳng một mạch vào hướng nhà. Chàng đánh bạo đến gõ cửa để viếng thăm gia đình cô:


- Sẵn có chút ít việc riêng, khi đi ngang qua nhà, cháu ghé thăm vấn an hai bác. Đã đi ngang qua đây mà không dừng chân ghé vào ra mắt chào hỏi hai bác thành ra vô tâm vô tình quá. Lại có lỗi đối với người lớn nữa! Cháu kính trọng hai bác cũng như đối với cha mẹ cháu vậy.


Hai bác mà Út Quyên vừa mới nói tới chính là cha mẹ ruột của cô Chín Thú, hai ông bà Năm Giàu, Nguyễn Văn Giàu, một nông dân trọng tuổi vừa nghỉ việc cày cấy ruộng nương được vài năm gần đây. Lại cũng có chữ lót thường bắt gặp, chữ Văn của người chơn quê mộc mạc, không văn vẻ cầu kỳ. Gia đình không dư giả giàu có hơn ai nhưng khi nhìn xuống thấy nhiều người kém cỏi thua xa mình. Ngay khi đó Út Quyên cũng nhận thấy mình quả kém thật thà và hổ thẹn khi phải dối lòng mình thốt ra những lời khách sáo, rào đón phân trần để biện minh cho lý do sự hiện diện và ẩn tình của anh. Anh đỏ mặt thẹn thùng như thói quen cố hữu khi đứng trước phái đào thơ liễu yếu hay những lần trực diện một trạng huống không được tự nhiên thoải mái. Nhưng việc nầy không thể thoát được đôi mắt để ý sõi đời của ông Năm Giàu. Ông từng lăn lóc lang bạt dạn dầy kinh nghiệm. Mà kinh nghiệm đối với ông là sự nối kết một chuỗi dài những thất bại, lắm dang dở nên bà con bảo ông lõi đời chẳng có gì là lạ. Do đó, ông tỏ ra tế nhị, tránh nhìn thẳng anh để anh đỡ ngượng ngùng mà tội nghiệp. Hơn nữa dù sinh sống ở làng quê hẻo lánh nhưng ông cũng thích giao du ong bướm nơi quận nơi tỉnh xa nhà. Vì thế ông được bà con lén lút rỉ tai đồn đãi như là người lịch duyệt về mặt tình trường, lắm lần thoáng qua trước đây, từ thuở ông còn trong tuổi thanh xuân bay nhảy coi đời như không. Toàn là những mụn tình chợt đến chợt đi, «có cũng như không» của ông. Do đó, ông rất mực thông cảm, lựa từng lời nói, chọn từng cử chỉ cốt sao cho thích hợp hoàn cảnh, giúp giải tỏa nỗi niềm bất ổn nơi Út Quyên. Vì ông hồi nhớ thời xa xưa, ông cũng từng trải qua những khúc mắc khó xử tương tự. Ông bèn giả đò lui cui lúi húi, quay qua quay lại mãi như bực mình khó chịu đã quên phứt một việc gì ông đang làm dang dở. Rồi thừa dịp như vừa trực nhớ lại, ông cười vui đỡ lời nhằm đánh tan, xua đuổi không khí trầm lặng nặng nề trong gian phòng rộng:


- Cám ơn cháu nhiều lắm. Bác vô cùng xúc động khi thấy cháu có lòng thương mến nghĩ đến hai bác. Già cả rồi, ngày ngày quanh quẩn ra vô trong nhà chẳng làm gì mà còn được lớp trẻ như cháu để tâm chiếu cố đến mình là cả một trời hạnh phúc, bác không hề dám nghĩ tới. Bác đâu còn chi để mơ ước hơn nữa ở cái tuổi gần đất xa trời của bác. Thôi mời cháu thong thả vào nhà uống chút trà nước với hai bác cho vui. Mình là người trong nhà cả mà! Cháu cứ tự nhiên, đừng ngại ngùng chi cả.


Ông vả lả mà chắc cũng do bở ngở phần nào vì đây là lần đầu tiên mới gặp Út Quyên tại nhà ông:


- Thời tiết lúc nầy thay đổi thất thường quá, lúc nắng thì nắng chang chang, lúc mưa thì mưa dầm dề tầm tã, cháu làm việc ngoài đồng mình trần trùn trục chắc khổ sở vất vả lắm?! Phải không cháu? Bác trực nhớ đến cái thời trai trẻ của bác mà thêm thương đám trẻ các cháu ngày nay biết dường nào!


Út Quyên tự tin trước thái độ niềm nỡ vẫn một mực lịch sự của ông Năm Giàu. Dù thế nào anh cũng cố tình nán ở lại chơi không phải vì ông Năm nhiều lần cầm chưn anh. Bây giờ anh mở cờ trong bụng sau lời mời mọc đó của gia chủ. Một dịp ngàn năm một thuở anh không thể nào bỏ qua được. Tiếp đó anh cố moi móc trong ký ức chuyện nầy chuyện nọ từng xảy ra trong thôn xóm để trao đổi thân mật với gia đình cô Chín, mãi đến xế chiều lúc nào không hay. Những lúc đó, anh ngồi dùng trà nóng cùng ông Năm, uống chậm rãi với những chum nước nhỏ hếu, đúng phong thái của con người sành điệu trong nghệ thuật dùng trà. Ông Năm tắt lưỡi hết lời khen ngợi. Ông ngạc nhiên bảo Út Quyên tuy nhỏ tuổi mà phong thái không thua gì những lão ông khó tánh. Phần Út Quyên, anh cũng thích được gần gũi trò chuyện với những người tuổi tác. Vì một lẽ anh có dịp học hỏi nhiều điều do ở những bực nầy, mỗi người đều có một cái nhìn khác biệt về thực tế cuộc sống. Đôi khi giúp anh có một hướng đi ở tương lai đầy ước mơ tốt đẹp, đầy sức tưởng tượng cứu tinh. Qua những lần đó, con người anh trở nên rắng rỏi gấp bội.


Đến lúc chập choạng tối đỏ đèn, anh vụt nhớ đã đến giờ đi dự buổi lễ cuối ở chùa nên ngõ ý quá tiếc phải cáo từ ra về. Nói là tiếc nhưng thực ra anh chỉ miễn cưỡng mà thôi. Trong lòng, anh cứ tiêng tiếc thì giờ sao qua quá mau. Chẳng qua vạn bất đắc dĩ anh phải ra về. Anh không thể làm khác hơn được. Và để kéo dài không khí giao tình đầm ấm vừa qua, anh nảy ra một ý kiến. Anh đứng lên trịnh trọng xin phép ông bà Năm Giàu để mời cô Chín và em trai của cô cùng chung nhau đi dự lễ cho vui. Một dịp rất hiếm hầu như chưa xảy ra lần nào giữa hai gia đình. Anh rất cẩn thận và tinh tế mời thêm cho bằng được Mười Sổ tháp tùng với anh, tiếng là cùng đi chung cho vui, nhưng trong thâm tâm anh cố tình để ông bà Năm an tâm vững bụng, không thể viện dẫn một lý do nào khác để thối thác chối từ. Sự tham gia của cô Chín cùng đi với anh trong đêm tối là mối quan ngại của hai ông bà, trong lòng vốn dĩ thủ cựu. Việc con gái đơn phương đi với một chàng trai hầu như chưa bao giờ xảy ra. Bây giờ có Mười Sổ cùng đi với chị mình là một đảm bảo nên cả hai ông bà đều gật đầu bằng lòng. Út Quyên quá đỗi vui mừng, toại nguyện. Anh thật là người quá chu đáo khiến người đối thoại dù khó tánh thủ cựu đến đâu cũng phải ép mình chấp thuận! Bà con trong làng chỉ một ít đã qui y có pháp danh đàng hoàng hoặc nếu họ có tu thì thường là tu tại gia. Còn đại đa số noi gương những lớp người trước đều theo truyền thống lâu đời thờ cúng tổ tiên, nhưng trong lòng họ rất sùng đạo Phật mà tôn chỉ rất gần gũi với nếp sống đạo đức của họ. Nhứt là những người trọng tuổi, tháng ngày trước mặt dường như rút ngắn quá nhanh nên họ nương tựa vào đạo như một cái phao để bám víu, cầu mong sẽ được ra đi êm ái thanh thản sau nầy. Hơn nữa đối với họ, nơi kiếp trần gian nầy đã lỡ sanh làm người nếm trải biết bao đắng cay trầm thống ngay từ tuổi thanh xuân mãi đến lúc gần đất xa trời nên họ hy vọng kiếp sau sẽ đầu thai vào một nơi khá giả hơn. Họ ít khi bỏ lở những ngày lễ lớn hay rằm nguơn chay lạt hoặc vào mùa vu lan báo hiếu, cầu an cầu siêu. Những dịp nầy nhà chùa có tổ chức khá rình rang trọng thể, người người lớn nhỏ không bỏ qua cơ hội hợp mặt chung vui.


Nơi ngôi chùa cổ kính quanh năm trầm mặc tĩnh lặng được xây cất ngót nghét hơn cả trăm năm qua. Vào những ngày trọng đại định kỳ đó, thiện nam tín nữ gần xa réo gọi nhắc nhớ nhau, tốp năm tốp ba bồng bế dắt díu con cháu lũ lượt kéo về tụ tập đông đảo. Ngoài những giờ hành lễ trang nghiêm, họ chăm chú, say mê thích thú nghe những lời thuyết pháp lôi cuốn của thầy trụ trì mong nuôi dưỡng lòng tin ở một sự giải thoát nơi kiếp sau. Chính trong những thời khoản nghiêm linh đó, cô Chín mê mệt khi lắng tai nghe Út Quyên tham gia cùng đọc kinh với bà con chòm xóm qua giọng trầm ấm quyến rủ. Một giọng lôi cuốn hiếm hoi lạ thường khiến cô mường tượng mình đang chơi vơi lạc lối vào cõi mông lung huyền bí của Niết Bàn. Dù trong đời từ trước đến giờ phút nầy cô chưa hề được nghe ai kể rạch ròi Niết Bàn là gì và thực sự ở nơi chốn nào. Cô chỉ biết một cách đơn giản qua lời cha mẹ cô thường nói là nơi đó hoàn toàn không có những cảnh cơ cực, lo âu, xấu xa tranh giành, ích kỷ cấu xé để chiếm đoạt hưởng thụ… những hoàn cảnh hay trạng huống mà cô từng nghe hay đối đầu trong cuộc sống. Cũng nơi đó con người sẽ thoát khỏi sáu nẻo trầm luân trong nghiệp luân hồi sanh tử. Cô lại nhủ thầm: «Cái giọng gì mà sao quá hấp dẫn mê mệt, lôi cuốn kỳ lạ đến thế, mình chưa bao giờ nghe qua trong đời».


Quả đúng như vậy. Cái giọng đọc kinh khác lạ, liên tục bổng trầm trầm bổng truyền cảm đó của Út Quyên hòa quyện vào tiếng chuông mõ nhịp nhàng cảnh tỉnh của thầy trụ trì đã bắt đầu thấm nhập đi vào sâu thẳm con tim cô. Dường như sau khi nghe qua, cô trung thực cảm thấy con người cô từ đây sẽ vĩnh viễn kết chặt với con người đó. Cô không hề nói dối với mọi người chung quanh, ngay cả với chính lòng mình, nhưng thật sự cô không biết phải giải thích ra sao, giải thích cách nào về sự rung động dễ thương lần đầu tiên trong đời làm xao xuyến ngất ngây tâm hồn cô. Giá nếu ngay lúc nầy có người hiểu chuyện cắc cớ đến khơi mào hỏi cô tại sao, chắc cô sẽ nở một nụ cười e ấp, thẹn thùng, âm thầm chấp nhận. Chớ cô không cách gì trả lời được. Mà nếu trong một thoáng nào đó cô có ý định trả lời, cô không sao có đủ can đảm. Hơn nữa, chắc cô cũng nghĩ rằng khi đối đầu với những câu hỏi mà mình không có khả năng trả lời, thì tốt hơn hết là nên giữ sự im lặng là hơn. Có những sự việc và hành động cùng tình tiết trên thế gian con người cảm nhận vừa dễ dàng vừa nhanh chóng, chẳng có gì khó khăn cả, nhưng đến khi phải giải thích, họ không thể giải thích được thành lời. Nhứt là về mặt tình yêu đôi lứa, tình yêu đầu đời. Đó là trường hợp của cô Chín. Cô tự đặt cho mình một câu hỏi hốc búa, có phải là phần số hay là nhân duyên tiền định? Một câu hỏi nan giải ẩn chứa những điều kỳ bí quá sự hiểu biết của cô. Có phải đây là định mệnh của cô? Chắc là như vậy, vì theo cô, định mệnh đó vừa đến với cô bất thình lình ngay trong lúc cô không hề đợi chờ ước mong.


Tình cảm đến với cô quá nhanh và thật lạ lùng khiến cô ngất ngây choáng váng. Cô thầm mơ ước sẽ gìn giữ vĩnh viễn nó cho riêng lòng mình. Nhưng có nhiều lúc cô lùa xa giấc mơ tốt đẹp đó để trong phấn khởi bất chợt biến nó thành sự thật. Vì theo sự suy nghĩ chân quê của cô, nếu không phải là sự thật thì làm sao có được hy vọng để đeo đuổi? Cô nguyện với lòng sẽ cố gắng tìm mọi cách níu kéo, giành giữ chàng mãi mãi trong kiếp nầy cả đến kiếp sau. Cô quả là hiện thân của người con gái chơn chất thật thà, nếu không nói là quê mùa cục mịch nơi làng quê, quanh năm ‘bế môn tỏa cảng’, thơ ngây ấp ủ một thoáng hy vọng nhưng không biết về lâu về dài sẽ được thành tựu hay không. Nhưng có một điều chắc chắn là trong những ngày dài cận kề trước mắt, nó sẽ mang đến cho cô niềm vui đầu đời, một niềm vui bất tận. Liền đó, cô len lén nhè nhẹ áp đặt bàn tay trắng trẻo mềm mại của mình trên vòm ngực, ngay nơi vị trí con tim để nghe tim mình thổn thức không ngưng qua tiếng trống lòng vang dậy một trạng thái sung sướng vô biên.


Lúc ấy tôi không dám nhìn thẳng vào mặt cô Chín Thú, tuy cô đang trầm tư ngồi yên lặng đối diện với tôi trong gang tấc, trên hai hàng ghế dài đối ứng nhau của một bàn nước đặt ngay chính giữa gian nhà rộng thênh. Tôi rất ái ngại về tâm cảnh của người đối thoại và hết mực cảm thông chia xẻ khi lắng tai nghe cô thuật lại dong dài về lần hội ngộ kỳ lạ giữa hai người ở chùa làng tôi tối hôm ấy. Nhứt là khi cô nhắc nhớ cái giọng đọc kinh lôi cuốn của người yêu trong mộng của mình. Vì một lẽ dễ hiểu là tôi đã nhìn thấy rõ ràng tận mắt tôi những giọt nước mắt thương tâm, những dòng lệ buồn thảm hoài cổ đang từ từ rơi rớt trên đôi má nhăn nheo héo hắt của cô. Cô quá đỗi xúc động, từng chập ngập ngừng uất nghẹn, không sao tìm được một lời nào nữa để tiếp tục kết thúc câu chuyện tình lâm ly dang dở. Trong phút giây ngắn ngủi nầy không biết sao tôi chẳng có một lời nào để an ủi cô. Thật vô tình quá! Hay tôi thừa biết rằng trong tình yêu đôi lứa thường xảy ra lắm bi kịch. Một bên hứng chịu nhiều đau khổ và một bên buồn nản chán chường triền miên đúng như nhận xét của một tác giả Pháp vào đầu thế kỷ XIX. Nếu tôi không lầm đó là nhà văn Honoré de Balzac sinh năm 1799 và mất năm 1850. Trong chuỗi ngày về chiều ướm rụng như chuối chín cây, khoé mắt cô luôn luôn khô khốc những khi cô kể cho tôi nghe bao nhiêu khổ ải bi lụy dồn dập cô đã trải qua trong suốt đời mình, tính đến nay quá xa cái tuổi ‘thất thập cổ lai hi’. Nhưng cũng chính hai khoé mắt u buồn sâu hun hút đó hôm nay bỗng nhiên trở nên ước đẫm, lóng lánh đỏ hoe, ngay khi cô nhắc nhớ đến cái giọng đọc kinh say đắm hấp dẫn ngày xưa của người yêu để những kỷ niệm êm đẹp nhứt thuở đầu đời lần lượt sống dậy sáng rực, tới tắp trở về thăng hoa nơi cô cả một trời hạnh phúc. Mặc dầu hạnh phúc đó chỉ còn là dư âm thổn thức thầm thì của những lời nhắc nhớ nghẹn ngào. Tôi để ý về cái giọng đọc kinh của Út Quyên mà cô Chín cứ nhắc tới nhắc lui liền miệng, làm như nó đã ăn sâu vào tiềm thức của cô. Nó có một ma lực khiến cô không sao thoát ra được. Làm như khi ngoái nhìn về dĩ vãng sống lại những ngày qua là phương cách hữu hiệu giúp cô có niềm vui tái tạo để đi trót những ngày còn lại trong đời vậy. Vì nhắc nhớ tức là sống, sống lại và sống lại nhiều lần mà.


Sau ngày chúa nhựt đầu tiên đó, Út Quyên thường xuyên hơn đến thăm gia đình cô Chín. Những lần nầy anh rất mạnh dạng tự tin chớ không còn e lệ thẹn thùng nữa. Có thể nói không sai, hầu như anh không bỏ sót một tuần lễ nào cả. Dù anh có bận việc nhà, việc vườn tược ruộng nương thúc hối bức bách đến đâu, anh cũng gát qua một bên. Tình yêu quả có một sức mạnh vô biên thúc đẩy anh mạnh bước vào một thế giới huyễn hoặc không biết sẽ đưa anh đến bến bờ nào? Việc mà ngay lúc ấy anh không hề nghĩ tới bao giờ. Hơn nữa, anh đến nhặt như thế vì anh mong rằng hình ảnh của anh sẽ luôn luôn hiện diện khắc ghi trong tâm trí cô Chín. Biết đâu nhờ đó cô không còn dịp và thì giờ nào để suy nghĩ hướng đến một đối tượng nào khác nếu có. Cho dù trong những lần gặp gỡ nầy anh chỉ nói những chuyện bâng quơ không mấy quan trọng, nhưng dù sao qua đó cũng đủ giúp anh tìm hiểu, ức đoán và đánh giá tình cảm của người mình ngắm nghé đến mức độ nào. Bây giờ anh rất tự nhiên, không như những lần đầu khi anh bước chân đến nhà cô, lòng ngập ngừng lo âu ái nái. Việc nầy cũng dễ hiểu và không có chi lạ, một khi gia đình cô Chín, nhứt là ông bà Năm Giàu đã đặc biệt dành riêng cho anh một sự dễ dãi đúng mức để tránh nói là săn đón nồng nhiệt tận tình. Nhà có con gái ở vào tuổi cặp kê trổ mã thì việc cha mẹ ân cần tiếp đãi trai trẻ trang lứa là một hành động thức thời, khi chàng trai nào hội đủ những tiêu chuẩn chọn lựa. Vả lại người chủ động trong gia đình cô Chín, chính là cô lúc nào cũng ân cần niềm nở mở rộng cửa lòng tiếp đón anh. Nhờ vậy càng ngày anh càng an tâm và tự tin hơn. Anh không ngớt trò chuyện vui vẻ thoải mái với mọi người. Và những câu chuyện phiếm của anh bắt nguồn từ trong ký ức tập thể của xóm làng phảng phất một chút hóm hỉnh bong đùa thiên phú đúng chỗ đúng lúc của anh làm cho ai nấy đều bằng lòng lắng tai nghe. Trong thâm tâm, anh nghĩ giản đơn là khi mình muốn cuộc sống được vui vẻ hạnh phúc thì ít ra cũng nên vận dụng góp phần vào nó một chút hơi hướm hài hước có duyên. Đặc biệt là hai người đàn bà có tiếng nói quyết định và có ảnh hưởng lớn trong gia đình: bà Năm Giàu và cô Chín rất nồng nhiệt theo dõi.


Có hôm nọ, ông Năm Giàu sau bữa cơm chiều thịnh soạn, đã ngà ngà qua vài chum rượu khai vị, bỗng dưng cao hứng âu yếm nhìn bà Năm rồi cười duyên hỏi:


- Sao?! Bà nghĩ sao về thằng Út Quyên đây? Bà thấy nó thế nào? Nói cho tôi nghe thử coi!


Giọng ông trở nên lừ nhừ, nhảo nhè nhảo nhẹt:


- Bà cứ nói thực lòng mình đi. Bà đừng đắn đo dè dặt, quanh co rào đón chi cả. Có sao cứ nói vậy. Ở đây chỉ có mỗi một mình tôi với bà mà thôi, chẳng có đứa nào bốp xốp khuấy rầy, lời ra tiếng vào đâu. Nó có thể trở thành thằng rể tương lai của bà hay không?


Ông có vẻ hơi nghiêm nghị, chẳng qua do tính chất quan trọng của câu chuyện đang được đề cập tới:


- Bà là đàn bà, mà đã là đàn bà, người nào vốn cũng thính tai sáng mắt lắm mà! Họ thích sống với hai cái lỗ tai, thích nhìn với cặp mắt tìm hiểu khám phá. Bà cũng từng nói với tôi như vậy. Tôi đâu có thêm thắc chi đâu. Bao nhiêu năm sống cạnh bên bà, vui buồn sướng khổ đến đâu cũng có nhau, bà từng giúp tôi nhiều ý kiến hay, những khi tôi gặp khó khăn hay thất bại. Tôi vẫn nhớ, không sao quên được. Bà cứ nói. Vì đây là chuyện quan trọng trong gia đình mình, là tương lai quyết định của con Chín đó.


Bà Năm chưng hửng vì câu hỏi của ông Năm thinh không đến bất thình lình quá trong khi cơm nước còn dang dở. Hơn nữa lại là một câu hỏi vô cùng hệ trọng, có cơ thay đổi cả cuộc sống của gia đình bà và nhứt là của đứa con gái cưng yêu nuông chìu, đứa con gái duy nhứt của hai ông bà. Bà dè dặt khó xử cũng phải lắm. Bà đắn do lưỡng lự mãi nên chung cuộc đành giữ thái độ im lặng do chưa kịp chọn ý lựa lời thích ứng để hồi đáp đức ông chồng. Không thể chờ đợi lâu lắc mất thì giờ, ông Năm vội vàng lên tiếng:


- Cái thằng đó tôi xem qua thấy cũng dễ thương đáo để. Trông được đến! Tôi nhắm chừng chắc nó cũng có ăn học, mà nghe đâu một hai năm ở trường tiểu học quận nhà. Như vậy không đến đỗi tệ đâu bà. Cở học đó đủ xài, có thể đệ đơn đến Sở Học chánh xin làm thầy giáo được rồi. Cùng lắm ra làm làng dễ dàng như trở bàn tay. Cũng có chức có phận, có kém chi ai.


Ông nói thêm những lời ngầm ý thuyết phục vợ:


- Nó lại mù mì mủ mỉ, lễ phép đẹp nết, ăn nói có ngần có lớp, dáng vóc khỏi phải có ý kiến, đúng như bà thấy đó. Nó hơn xa thằng Mười Sổ của nhà mình cả trượng. Luôn những thằng trai trang lứa từ đầu trên xóm dưới của làng mình, không thể so sánh ngang hàng với nó.


Ông cốt lấy lòng vợ:


- Tôi không nói quá lời đâu. Nhưng thực lòng, không phải tôi nói cốt để ảnh hưởng đến ý kiến của bà, dù tôi chưa biết bà nghĩ sao? Nhưng theo kinh nghiệm, tôi coi giò coi cẳng, thấy nó có cái gió là đứa chịu làm việc, không những chẳng lêu lỏng xạo sự, ngày ngày cà rề đấu chuyện tào lao uổn phí thì giờ. Trái lại nó được tiếng thơm chí thú làm ăn lương thiện, một mực cắn răng lo cho gia đình. Tôi thì tôi chấm nó rồi đó bà. Không biết ý bà như thế nào? Có đúng với nhận xét của tôi hay không?


Ngừng chưa được ít giây ngắn ngủi, ông nói tiếp, trong khi bà Năm ngậm câm như hến:


- Tôi có chủ quan lắm không bà? Tôi có chín chắn trong nhận xét của mình hay không? Bây giờ như bà biết đó, tôi già rồi, trí óc tôi bị lão hóa trầm trọng mấy năm gần đây, lúc nhớ lúc quên, thường gây lắm phiền phức. Những chuyện rành rành vừa xảy ra trước đó vài ngày không nhớ, nhưng tệ hại hơn nữa là những nhận xét cùng phán đoán của tôi không còn nhạy bén chính xác như thuở thanh xuân lúc tôi mới làm quen đến gặp bà. Bây giờ nhứt nhứt tôi chỉ biết trông cậy vào bà, dù sao bà vẫn nhỏ hơn tôi bảy tám tuổi, sáng suốt minh mẩn hơn tôi nhiều.


Tuy nói là nói như vậy, nói cho có nói để làm vui lòng bà vợ hiền thục luôn luôn thể hiện đức tính tuân phục chồng, như bao nhiêu người đàn bà thuộc thế hệ trước, khó thoát khỏi cái câu trói buộc của chế độ phong kiến: «xuất giá tùng phu… ». Gì gì lúc nào các bà cũng khép nép đứng sau lưng ông chồng. Ông nghĩ nói như vậy sẽ làm mát lòng mát dạ vợ mình. Vì vợ ông cũng như bất luận người đàn bà khác trên thế gian đều thích được nghe những lời êm dịu ngọt bùi, những câu đề cao tâng bốc, cho dù thuộc loại đưa đò đầu môi chót lưỡi của các đức phu quân. Chớ thực ra ông không để bà Năm có chút ít thì giờ tối thiểu suy nghĩ để phát biểu. Ông liền bồi thêm một số cảm nghĩ vừa chợt đến của mình, làm như ông muốn áp đặt cái quyền gia trưởng tối thượng, không nhân nhượng, không bàn cãi, không chia xẻ trong gia đình trước những việc trọng đại cần được giải quyết ngay. Cái tánh độc đoán đó của ông cả gia đình ông đều biết rõ, nhưng họ vẫn lặng thinh, chẳng ai dám hở môi phản ứng hay góp ý. Lý do để không khí gia đình luôn được êm thắm. Do vậy nên nhiều lúc ông đi xa quá đà. Nhưng hôm nay cũng lạ. Ông thao thao với những lời lẽ hữu lý:


- Tôi thấy nó cứ lân la hà rầm, cứ chà lếch quá nhặt, lờn cả mặt như vậy nơi nhà mình và quan trọng hơn là coi mòi nó có tình ý quá sâu đậm với con Chín nhà mình đó bà. Bà có để ý thấy như vậy không? Nói thế cũng bằng thừa, chớ tôi nghĩ chắc việc nầy không thể qua được mắt dò xét theo dõi của bà. Mà nè, con mình tuy không đẹp sắc sảo mặn mà chim sa cá lặn như con cái những người quyền cao chức trọng thừa tiền dư của đua đòi trang điểm theo thời, nhưng nó có ưu thế là có duyên ngấm ngầm trời thương trời cho nó. Nó ăn nói lại dịu dàng thanh bai thì nếu thằng Út Quyên có tới lui mé mé tò vè cũng phải lắm. Nó có duyên thì người ta mới chú ý tới lui ‘đòi ẳm đòi bồng’ chớ. Phải vậy không bà? Nói cho ngay, không phải vì nó là con mình nên tôi chủ quan tâng bốc quá đà đâu. Tôi thì tôi có ý định dứt khoát chịu thằng Út rồi đó. Nó xứng đáng được làm rể tương lai của gia đình mình.


Ông phân trần tiếp:


- Tôi không hề nghĩ đến giàu nghèo, sang hèn, môn đăng hộ đối rườm rà, xứng suôi xứng gia chi cả. Tôi từng chứng kiến trong đời nhiều trường hợp cha mẹ đôi bên vô ý thức cứ áp nhau đòi hỏi hẹp hòi, đôi khi quá đáng đưa đến hậu quả tai hại khó lường, rẻ duyên lứa đôi mà thêm thương. Gia đình mình không sang trọng giàu có hơn ai ở xóm làng nầy, còn cơ ngơi sự sản bên nó cũng chẳng phải thuộc hàng khó nghèo xác xơ mạt rệp. Miễn là nó hiền hậu chí thú làm ăn lương thiện như tôi vừa nói với bà lúc nảy, một mực thương yêu vợ con là được. Miễn nó biết trọng kính cha mẹ vợ, kính trọng tôi với bà là đủ quá rồi. Tôi không đòi hỏi gì hơn. Thời buổi bây giờ mình nên mở rộng cửa lòng, không nên khư khư ôm lấy mấy cái thứ hủ tục của thời phong kiến đang trên đà tàn tạ.


Ông buông điếu thuốc ra, vói tay dán nó nơi gốc cột cạnh cái ghế đẩu ông ngồi lai rai uống trà mỗi buổi trưa:


- Còn về phần tuổi tác, tôi cũng chẳng để ý đến làm chi. Nhằm nhò gì. Xưa quá đỗi xưa rồi bà. Mình phải theo nếp sống của trào lưu mới mà nhiều người bảo là nếp sống tiến bộ. Chắc bà cũng đã từng nghe người ta nói qua. Tiến bộ, tôi không biết có tiến bộ thật hay không. Nhưng tôi lấy trường hợp điển hình của tôi với bà. Hai cái tuổi dần và dậu, sau lễ chạm mặt, thiên hạ đàm tiếu xỏ xiêng vô trách nhiệm, bảo không hạp, sau nầy nếu không đoản mạng thì cũng ngất ngư nghèo khó không cất đầu lên được.


Ông bật cười sung sướng:


- Nhưng rốt cuộc mình vẫn vui sống, sống đầm ấm hạnh phúc bên nhau tới tuổi nầy. Và lại sắp sửa cùng đông đảo con cháu và bà con chòm xóm bước vào ăn đại lễ kỷ niệm năm mươi năm ngày chúng mình thành hôn nữa kìa. Do vậy mình không nên hẹp hòi, quá khắc khe đòi hỏi nầy nọ. Phải không bà.


Dù đã trình bày dong dài nhưng ông chưa chịu ngừng:


- Tôi trông con Chín nhà mình có vẻ cũng hạp mắt thằng Út nên nó tỏ ra vui vẻ, phấn chấn yêu đời mỗi khi nó lỏn lẻn bước ra chào hỏi. Trước mặt mình nhiều khi nó e lệ thẹn thùng che giấu tình cảm trung thực của nó. Con gái mình giữ nó ru rú trong nhà đâm ra nhút nhát không có chi lạ cả. Nhưng bà biết không? Nó mại hơi đó. Bây giờ bà nghĩ sao đây? Tôi lập lại, bà nghĩ thế nào cứ nói thật lòng cho tôi biết để tôi sớm liệu định hoặc có thái độ dứt khoát.


Ông nhắc khéo bà vợ:


- Từ đây bà cũng nên quan tâm hơn, để ý theo dõi con mình. Chớ để kéo dài lâu không tốt đâu. Con gái một khi biết yêu, biết thương, biết nhớ và đã chọn đúng người yêu thì dám làm những điều kinh thiên động địa, chỉ có ông trời mới biết được. Đợi đến lúc đó làm sao che miệng thế gian. Tai tiếng lắm đó bà. Mà đợi đến lúc đó mình chỉ còn có nước độn thổ, chớ đâu dám nhìn mặt một ai.


Rồi ông đứng dậy đưa mắt âu yếm nhìn bà Năm và hóm hỉnh:


- Mà nè, tôi lưu ý bà là tụi trẻ ở nơi thôn quê cùn cốc của mình vốn rụt rè, không như đám tinh ranh trật đời ở thành thị. ‘Tình trong như đã, mặt ngoài còn e’. Đã yêu và yêu sâu đậm, mọi người đều thấy rõ như ban ngày, nhưng chúng tỏ ra dửng dưng, ngây thơ làm như chẳng biết gì. Mình mà không cân phân thận trọng, không xét suy chín chắn sẽ lầm to, có cơ nguy hại đến tương lai chúng nó. Như vậy tội nghiệp cho chúng nó biết dường nào!


Ông cứ nhắc tới nhắc lui, nhắc hoài mấy câu hỏi về Út Quyên làm như bà Năm là người có quyền quyết định nhứt trong gia đình. Sự thật nào có phải như vậy đâu. Ông Năm hỏi cho có lệ, hỏi để mà hỏi. Chỉ có thế. Và bà Năm cũng thừa biết hơn ai hết là mọi việc lớn nhỏ trong nhà nhứt nhứt đều do một mình ông định đoạt. Thành công cả thất bại. Việc nầy ngay từ lúc bà mang rương trắp về làm dâu kiếng họ Nguyễn của ông, chớ có phải mới mẻ chi đâu. Bà chẳng ngạc nhiên chút nào. Bà không đáp một lời mà chỉ se sẻ gật đầu sau mỗi câu hỏi của chồng. Bà sợ lở lời sẽ làm phật lòng ông chăng? Hay bà mặc nhiên tỏ ra tán đồng nhận xét xác đáng và ý kiến xây dựng của ông. Hai ông bà xem ra đương đắc lắm. Ít ra cũng trong trường hợp tương lai của cô Chín. Ông Năm Giàu và ngay cả bà Năm sau đó thường xuyên thay phiên nhau săn đón mời gọi Út Quyên thỉnh thoảng đến nhà chơi. Và mỗi lần gặp gỡ, nếu trúng vào những bữa ăn, anh được khuyên bảo cứ ở lại dùng cơm thoải mái, cơm trưa, có khi luôn cả cơm chiều. Thực ra anh chỉ mong chờ được nghe lời mời mọc thân tình đó để có lý do chánh đáng ở nán lại càng lâu càng tốt nhằm gần gũi cô Chín. Đôi khi đến khuya lơ khuya lắc anh mới giựt mình xin kiếu từ ra về. Và những lúc cầm chưn nầy, ông Năm không bỏ lở cơ hội khêu gợi, nhắc nhớ những trận đấu đô vật để đời nào có sự tham gia của Út Quyên. Qua đó ông hết lời tán dương, đề cao ngưỡng mộ anh. Vì Út Quyên là người từng thắng vẻ vang trong những trận đấu lôi cuốn đó.


Lâu ngày chày tháng, Út Quyên trở thành một nhân vật quá thân thuộc trong gia đình cô Chín. Anh em cô và đám con cháu lớn nhỏ đều thương mến quý trọng anh như người ruột thịt. Lúc nào vắng bóng anh, ngôi nhà ‘tứ đại đồng đường’ của dòng họ Nguyễn mất hẳn tiếng nói cười rộn rả. Không khí những ngày hiếm hoi đó dường như đắm chìm trong u buồn đen tối của một nghĩa trang lạnh lùng nơi đồi hoang xóm vắng không bằng. Có một lần nọ cô Chín trầm ngâm nói với tôi qua những lời tâm sự rút ruột khiến tôi càng xúc động lây:


- Tôi đã từng sống trong bối cảnh u trầm triền miên của gia đình tôi, trước khi có sự hiện diện tới lui thường xuyên của anh Út. Cha mẹ tôi vốn đã lớn tuổi, cái tuổi trượng triều trượng quốc nên đi đứng vất vả khó khăn đã đành, nhưng thường lơ là mệt mỏi, biếng ăn uống biếng nói năn, làm như hai ông bà không còn gì để gởi gấm trao đổi với nhau sau hơn năm mươi năm thành hôn chung sống. Hai ông bà hẳn nhiên không còn gì để tiếp tục dạy dỗ thêm cho anh chị em tôi như thuở hai ông bà còn bươn chải xả thân lập nghiệp. Hoặc giả cả hai đang chắt chiu giành thì giờ còn lại để lặng lẽ ôn lại quảng đời xưa của mình và âm thầm chờ đợi một biến cố trọng đại vào tuổi ướm rụng chăng?


Cô nghèn nghẹn tiếp tục:


- Anh Út thực sự là người cứu tinh tình cờ nhưng đúng lúc. Thượng Đế giúp tôi may mắn gặp được người đã mang đến cho tôi một niềm vui, một ước mơ tái sinh hứa hẹn. Chàng quả là sự sống của tôi trong thời khoản nhứt định đó, chẳng khác nào những đấng cứu thế đối với những người ngoan đạo. Bất luận là đạo giáo nào, Phật Giáo hay Thiên Chúa Giáo hoặc một tôn giáo nào khác. Phải chăng niềm vui trong cuộc sống không phải do ngoại cảnh mà chính là bắt nguồn tận trong nội tâm mình.


Dù vậy trong thực tế cũng lạ, cô Chín ít có dịp hay không có dịp được trò chuyện tay đôi, mặt đối mặt với Út Quyên. Cô chỉ ưng ý và sung sướng tột cùng mỗi khi được tham gia cùng gia đình quây quần bên nhau lắng nghe giọng nói thôi miên, nụ cười cởi mở má lún đồng tiền rất có duyên của chàng. Những biểu lộ tự nhiên đó của anh được xem như rặt nòi nơi vùng đất hiền hòa Nam Kỳ Lục Tỉnh, bộc trực, nghĩ sao nói vậy nhưng đã có ma lực sưởi ấm lòng cô, giúp cô tìm được nguồn hạnh phúc hằng mơ ước. Nhưng tiếc thay nguồn hạnh phúc đơn phương ấy nơi cô không được trọn vẹn tròn đầy, trái lại từng chập đượm nét bất an vì cô thường ngại ngùng, hồi hộp lo âu, cứ nơm nớp sợ bị mất đi trong phút chốc phù du. Út Quyên mỗi lần thuật những trận đấu để đời của chàng cho ông Năm Giàu và Mười Sổ nghe, nhưng sự thực là chính chàng muốn trao gởi, nhắn nhe với cô Chín, truyền đạt đến cô một cách gián tiếp vậy. Anh cốt ý muốn tiếp tục tranh thủ cảm tình của cô dù thời gian gần đây anh đã cảm nhận chẳng chút khó khăn tình cảm đó của cô đối với anh. Những lần kể lể dong dài nầy trở nên sôi nổi hấp dẫn bội phần, khi cô Chín tỏ ra hân hoan yêu đời hơn, quên hẳn thẹn thùng để góp lời tham gia vào niềm vui chung của cha mẹ và anh em mình. Cũng những lúc tế nhị ấy, hai người thập thò, thầm trao đổi với nhau những cái nhìn quyến luyến tình tứ, cảm thông chia xẻ ngoài tầm mắt bàng quan của những người chung quanh. Riêng Út Quyên, anh luôn luôn giữ nụ cười duyên trên gương mặt rực rỡ phấn chấn, làm như nụ cười chinh phục đó nhằm để thay cho lời tỏ tình thiết tha thật lòng của anh vậy.


Cứ như thế cô Chín sống ngày nầy sang ngày nọ, tuần nầy tiếp nối tuần kia qua những công việc nội trợ hằng ngày cô cho là quá nhàm chán. Vì niềm vui của cô không phải ở những việc làm nầy. Cô cho là nhàm chán do thời gian đối với cô trôi qua quá chậm. Nhiều khi cô có cảm tưởng nó ngưng đọng hẳn. Cô mong muốn nó qua nhanh chóng hơn. Trong tâm trạng nặng nề cực độ ấy, cô chỉ tơ tưởng trông ngóng cho mau đến ngày chúa nhựt sắp tới, cái ngày chờ mong trông đợi người yêu, giúp cuộc sống của cô thêm lý thú và có ý nghĩa. Từng chập cô tự an ủi mình. An ủi vì một lẽ đương nhiên nghĩ rằng dù ở đời một khi không hy vọng nhưng người ta vẫn tiếp tục nuôi dưỡng trong lòng một chút hy vọng dù mong manh nào đó để mơ đến ngày thành tựu. Hơn nữa cô nghĩ thêm là trong tình yêu mọi sự may mắn đều tốt cả và cho phép mình nên thử thời vận một lần. Những ngày thứ hai và thứ ba là những ngày cô nguyền rủa chán chường nhứt, nó trống rổng lạnh lùng, lê thê buồn thảm kéo dài đến ngạt thở. Đó là hậu quả của sự đợi chờ ngóng trông. Đến ngày thứ tư, hy vọng trở lại, cô khấp khởi mừng vui vì cô đã đi được một nửa đoạn đường của tuần lễ. Cô không còn hoài công mỏi mắt trông tin vui đến đỗi thẫn thờ tâm hơ. Cô bắt đầu phấn chấn thoải mái hơn. Hạnh phúc đã lùa xa nỗi nhớ. Rồi sự chịu đựng dầy vò không ngưng trước đây của cô càng giảm sút dần dần, khi cô bước thẳng vào ngày thứ năm và thứ sáu, vừa hồi hộp vừa yêu đời. Nhưng khổ nỗi đến ngày thứ bảy, cô nhận thấy cuộc sống tình cảm, cuộc sống nội tâm của mình bỗng nhiên bị đảo lộn, xáo trộn trầm trọng. Nghĩ ra quả thật có nhiều điều nghịch lý nơi cô. Đang vui bỗng dưng cô lại nghĩ đến những bất trắc, những chướng ngại bủa vây quanh mình. Đang sung sướng cô nghĩ đến một nỗi buồn vu vơ. Đến đỗi cô nghĩ dại là trong tình yêu phải chăng có lắm nước mắt mới được yêu hay được quyền yêu?


Cô không làm chủ được mình, càng lượm thượm trong cử chỉ, càng vụng về trong lời ăn tiếng nói. Cô cố gắng đấu tranh bản thân để đè nén không để lộ ra ngoài cho mọi người trong gia đình biết, nhưng thực sự cô không thành công như ý. Mặc dầu quá vất vả mệt nhọc qua ngày dài làm việc quần quật không hề ngưng tay, đêm thứ bảy đó cô không sao ngủ yên giấc. Từng chập, cô chập chờn, cứ trằn trọc trăn trở mãi trong cô đơn suốt cả đêm vắng. Trong nỗi khắc khoải đợi chờ dồn dập, cô không ngớt tự hỏi mình. Hỏi để mà hỏi mong đêm qua mau:


- Mấy bữa rày, không bữa nào ông trời ổng ui ui vầng vũ báo hiệu một ngày mưa. Ngày mai hẳn nhiên trời phải tốt. Nắng ấm là cầm chắc, không thể nào khác hơn được. Vì chiều tối hôm qua, chính mắt mình đã thấy rõ ràng cái mống sắc màu lộng lẫy lại cong vòng dài thượt nối kết hai điểm nơi chân trời xa mà bà con thường nói ‘mống dài trời nắng, mống ngắn trời mưa’ mà. Dù không mấy tin, mình cũng phải tin. Còn hôm nay, tới giờ phút nầy, chân trời vẫn sáng rực chói chan. Chẳng thấy một con én nào thấp thoáng nhởn nhơ trên đỉnh đầu từ sáng sớm. Có chăng là một hai con lạc đàn bơ vơ uể oải, biếng nhát bay trên tầng cao. Chúng nó chẳng báo một dấu hiệu chi cả. Đó chỉ là trường hợp đơn lẻ mà thôi. Dù vậy, nếu ngày mai chẳng may có mưa thì mưa chắc cũng không lớn lắm, lại mau tạnh nữa. Chàng có đến hay không đến?


Một câu hỏi bâng quơ nhưng có tác động mạnh mẽ đến sự sống suốt một ngày tròn của cô. «Đến!» hay «không đến?» là hai vấn nạn nhức nhối cô không sao có giải đáp phù hợp, nhưng ác thay lại cứ trở đi trở lại mãi không thôi trong tâm trí cô. Cô không sao an tâm được. Vì một lẽ ngoài tầm tay cô, không do cô quyết định. Trái lại tùy thuộc ở chàng và chỉ một mình chàng có lời giải đáp thích ứng. Cô đâm ra bối rối, cứ vào ra trông đứng trông ngồi, không cách nào cân bằng được cuộc sống. Địa ngục trần gian, địa ngục thê thảm cô đang trải qua trong giờ phút nầy hẳn là nơi những câu hỏi đã trở thành bế tắc. Hoặc giả địa ngục đó chính là những tai ương hay vận rủi ập đến thình lình khi người trong cuộc bất đắc dĩ hướng lòng mình vào nó như một bất hạnh. Việc nầy cô cố lùa xa khỏi suy nghĩ của mình. Một khi Út Quyên đến, trống lòng cô trổi dậy một niềm vui vô bờ bến, cứ kéo dài mãi cho đến giờ phút bắt buộc họ phải chia tay giã từ nhau, giờ phút cô không hề dám nghĩ tới, vì cô sợ nhứt trong đời. Nhưng nếu chẳng may anh bận việc không đến được, cái ngày chúa nhựt đó không còn ý nghĩa gì đối với cô. Nó trở nên nặng nề khó tả, một sự nặng nề thất vọng não nùng để rồi cô tiếp tục trông ngóng một ngày chúa nhựt khác kéo dài đăng đẳng. May mắn làm sao, ngày chúa nhựt tới, mấy con chó cỏ rậm rật trong nhà cô bỗng giựt mình rồi a dua đâm đầu chạy tới chạy lui tranh nhau sủa vang rân không dứt, khi chúng thấy có người thấp thoáng ngoài rào tre. Người đó chính là anh Út Quyên. Ngay khi ấy anh sầm sầm trực chỉ đến gõ cửa nhà cô. Cô Chín ngước mặt lên nhìn, quýnh quíu thốt lên to tiếng. Cô không chút dè dặt nhìn trước ngó sau chung quanh mình:


- Ảnh đến kìa! Rõ ràng là ảnh chớ còn ai khác đâu?


Những giờ phút trước đây, cô đã dồn nén sự mỏi mòn trông chờ của mình. Nhưng đôi mắt cô thỉnh thoảng thom lom, đăm đắm hướng về phía trước ngỏ trông ngóng một bóng hình duy nhứt. Bóng hình của chàng, bóng hình của người yêu trong mụn tình câm. Bà Năm Giàu tinh mắt và nhạy cảm lắm như lúc bà còn ở tuổi thanh xuân, tuy nay bà đã trọng tuổi. So với những người cùng tuổi, bà ăn đứt họ ở lãnh vực nầy. Bà nhìn con không ngớt di động, lăng xăng khác thường, việc làm chẳng ra việc nào cả, mặt mày lại hân hoan kỳ lạ. Bà đoán biết tâm trạng của con mình. Bà đoán trúng phốc nên bà nở nụ cười bằng lòng, sau khi bà hắt ra một hơi thở dài nhẹ nhởm. Trong khi ấy, cô Chín dường như cũng thấy mình đã lở bộ nên cúi đầu lặng thinh. Cô vội bỏ đi một mạch tuốt ra sau bếp lánh mặt. Ông Năm Giàu đang ngồi uống trà nơi bàn nước cạnh bên cửa sổ vội kéo trệ cặp kiếng lão xuống tận sóng mũi vui vẻ nhướng mắt hướng về phía Út Quyên:


- Vào đây cháu. Vào đây! Cửa nhà nầy lúc nào cũng rộng mở mà! Nó vốn chẳng có kén một ai đâu, huống hồ là cháu. Cháu cứ tự nhiên, cứ xem như người trong nhà, trong gia đình. Đừng ngại ngùng chi cả.


Ông hứ mấy tiếng như quở trách:


- Mấy con chó chết bầm của bác hôm nay u mê quá. Chúng lầm tưởng người lạ nên sủa bậy sủa bạ, bỗng dưng hùa nhau trở chứng cùng một lúc. Chúng nó chẳng biết đâu là thân quen, đâu là xa lạ, đáng đánh cho một trận đòn nên thân. Cơ khổ không! Chúng làm mặt lạ, không nhận ra cháu đó.


Nhưng hôm nay Út Quyên tỏ vẻ bối rối, bấm loạn khác thường. Có lẽ đây là lần đầu tiên từ ngày anh qua lại nhà cô Chín, anh biểu lộ thái độ lạ lùng khó hiểu đó. Cả nhà cô Chín lấy làm lạ và lo lắng không biết chuyện gì hệ trọng xảy ra cho anh. Họ không thấy nụ cười hồn nhiên yêu đời cũng như giọng nói dí dỏm chọc cười quen thuộc không khi nào ngưng của anh ở những bữa cơm thân mật trong gia đình trước đây. Họ để ý nhưng tế nhị, không người nào biểu lộ thái độ, dù một cử chỉ nhỏ nhặt. Tuy nhiên hai ông bà Năm Giàu cũng chẳng mấy quan tâm cho lắm vì cả hai không tò mò muốn biết ẩn tình nơi anh. Già cả rồi, mọi việc trên đời hai ông bà đều để ngoài tai, không chút bận bịu vô ích, chỉ làm phiền hà căng thẳng những ngày cuối đời mà thôi. Dĩ nhiên chỉ trừ mỗi một mình cô Chín. Cô là người trong cuộc. Cô theo dõi để ý từng chi tiết trong lời ăn tiếng nói và cử chỉ nơi người yêu. Ông Năm mặc nhiên tiếp tục đọc dứt một hai trang còn sót lại trong một hồi nơi chương gay cấn của quyển truyện Tàu dầy cui Tam Quốc Diễn Nghĩa của dịch giả Nguyễn An Khương, thân sinh nhà cách mạng lẫy lừng miền Nam Nguyễn An Ninh. Còn bà Năm, bà vẫn khư khư không chịu buông bỏ chiếc áo bà ba bà đang tập trung vá lở vở nửa chừng. Chỉ riêng cô Chín là người duy nhứt trong gia đình quan tâm và bồn chồn hơn hết. Vì đối với cô, còn đâu những lời nói bong đùa hóm hỉnh của chàng, lâu rồi đã trở nên quen thuộc thân mật qua những khúc mắc tình tiết và ẩn ý dù thoáng qua anh đã cố tình gởi gấm trong đó. Cô rất ái nái lo âu cũng phải về thái độ hôm nay của anh. Do cô chẳng biết việc gì đã xảy đến cho chàng hoặc cho gia đình chàng, khiến chàng không được vui.


Khác hẳn mọi khi, Út Quyên cố tình tránh né không dám nhìn thẳng mặt cô Chín, mãi cho đến khi trong tình cờ thừa lúc mọi người không để ý, cô Chín rụt rè kín đáo đặt gọn bàn tay mình trên bàn tay rắng rỏi phong sương của anh. Qua cử chỉ táo bạo đó, một cử chỉ cô chưa hề tính toán trước nhưng để cô nói lên lòng thành thật thương yêu của mình. Cô rất cảm thông, chia xẻ nỗi bất ổn của anh để anh an tâm vì bên anh vẫn còn có cô. Cô tự coi mình là một điểm tựa, một đòn bẫy chắc chắn để chàng dựa vào đó những khi cần đến. Điển hình là giờ phút nầy. Và qua đó, cô thể hiện tình yêu chân thật của cô, một tình yêu bấy nay cô đã giấu kín trong lòng đến hôm nay mới chính thức biểu lộ với chàng. Từ trước đến giờ phút định mệnh vừa qua, cô chưa một lần va chạm thân xác một chàng trai nào khác, ngay đối với đứa em trai vui tánh và thân mật của mình, Mười Sổ. Không biết cảm giác của cô ra sao nhưng chỉ trong một giây phút qua mau, cô vụt rút tay mình lại nhanh gọn, làm như cô sợ bàn tay mình va chạm phải lửa bỏng nóng phừng phừng hay đụng vào nước đang sục sôi vậy. Mà cũng có thể ngay lúc đó cô hoảng hồn muốn tránh sự phát hiện đâu đó của những người chung quanh chăng? Dù vậy, một luồng điện nóng bỏng, kỳ lạ trong say sưa ngất ngây bỗng nhiên ập đến làm cho cô rúng mình choáng váng, rung động khắp cả châu thân, từng đường gân sớ thịt. Đối với cô thật lạ lùng và quá kỳ diệu một khi cô cảm thấy chỉ trong một thoáng ngắn ngủi ấy mà sao tác động lại mạnh mẽ, sâu đậm và dài lâu trong cô đến thế. Cô đã làm một việc mà cô nghĩ nếu chín chắn và thận trọng hơn, cô không thể nào dám làm cả. Rồi cô tiêng tiếc cái cử chỉ luốn cuốn, vụng về máy móc khi cô đột ngột rút vội tay mình ra khỏi bàn tay ấm áp của chàng. Quá nhanh. Thật nhanh. Tại sao? Tại sao? Và tại sao vậy? Cô tự hỏi nhiều lần như thế. Cô khắc khe tự trách mình và tiếc nuối cái cảm giác lâng lâng sung sướng cực độ ấy không được kéo dài thêm để cô cảm nhận tận tường hơn cường độ và giá trị của nó đến mức nào. Cô đắn đo, e thẹn không biết mình có nên bày tỏ thật uẩn khúc trong lòng mình bằng lời thẳng với chàng lúc đó hay không? Mặc dầu lời lẽ mong muốn chưa đến với cô. Cô có nên nói ra qua chính cửa miệng của mình chữ yêu mà cô trân quý bấy nay? Ở đời thói thường người ta chỉ xoa dịu hữu hiệu những thôi thúc trăn trở trong lòng qua lời nhắn nhe ký gởi với người đồng điệu, đồng chung cảnh ngộ. Cũng giống như trường hợp những người đau khổ, họ chỉ thoát khỏi phần nào khổ đau của mình qua sự tiếp cận và chia xẻ của người đang tan nát cõi lòng hơn là người may mắn sống trong sung sướng hạnh phúc. Nhưng rốt cuộc cô dừng lại, sợ mình đường đột, quá dạng dĩ để chàng đánh giá mình quá thấp? Mà nếu cô có can đảm để nói lên sự thật đó, một sự thật thoát ra từ một tấm lòng chơn chất nhưng khốn thay cô không cách nào tìm được những lời lẽ thích nghi, đúng với tâm trạng mình. Trong khi Út Quyên vốn nhút nhát cũng chẳng dám biểu lộ tình cảm đang dấy lên mãnh liệt trong lòng chàng, dù qua một cử chỉ nhẹ nhàng kín đáo để đáp lại.


Từ dạo đó, cô đắm mình triền miên trong nội tâm, ngày ngày chân đạp đất đầu đội trời nhưng tâm trí lơ lơ lửng lửng, lúc nhớ lúc quên. Cô sống trong mộng mơ trong mơ mộng. Thỉnh thoảng cô tỉnh mộng, xác nhận mình không hề mơ mộng mà chính là cô đang tô vẻ thêu dệt cho đời mình và chỉ riêng cho mình một sự thực đầy hoa gấm. Dù vậy cô hay giựt mình mỗi khi nghe một tiếng động nhỏ khiến bà Năm Giàu để tâm, hằng ngày lưu ý theo dõi. Qua kinh nghiệm dày dặn phong trần xuyên suốt quá xa nửa đời trần thế, bà tỉnh mỉnh nhắc khéo cô:


- Con gái gì mới tới tuổi nầy mà tâm hơ bơ phờ quá đỗi, đầu óc tâm trí để ở tận nơi nào, không thua gì người già cả lú lẩn. Còn nhỏ mà cứ ngồi chò hỏ bất động, sống đâu đâu trên trời, lửng lửng lơ lơ làm như người mất hồn mất vía chẳng bằng. Không khéo về lâu về dài vướng phải những chứng bệnh ngặc nghèo vô phương cứu chữa, chứng bệnh mà bàng dân thiên hạ thường nói là bệnh tâm thần hay bệnh điên loạn mất trí gì gì đó thì khổ cả đời cho mà coi. Con cái gì mà chẳng có chút nào giống cha mẹ cả.


Tuy bực mình phản đối nhưng bà vốn yếu đuối thụ động do quá đỗi thương yêu cưng chiều cô nên lựa lời và tìm phương cách nhỏ nhẹ nhằm tranh thủ tình cảm cô. Bà nhấn mạnh thêm để đánh thức cô:


- Đời người con gái giống như cái hoa đang độ, được săn sóc tưng tiu trong chậu sành chậu sứ, hương sắc dù có mặn mà lôi cuốn quyến rủ cách mấy đi nữa nhưng mới đó rồi héo hắt chóng phai chóng tàn không mấy hồi con à. Nhanh lắm đó. Con đừng vì một lẽ gì ngày ngày cứ thẫn thờ dã dượi, dào dào lạc thần mãi như vậy sẽ mai một phí uổn rồi hối tiếc đã vô tình đánh mất cả một thời xuân xanh! Chờ đến lúc đó mới thức tỉnh để phản ứng thì không còn kịp đâu, đã quá muộn nghen con.


Phần Út Quyên vì quá bất ngờ về cử chỉ thình lình của cô Chín lúc nảy nên anh đứng yên bất động, đôi mắt nhìn cô ngạc nhiên trong say sưa đắm đuối như ngầm biểu đồng tình. Anh có miệng nhưng không khác gì người câm bẩm sinh. Anh không nói được một lời để đáp lại lòng chân thật của cô. Và ngay khi đó, cô suýt choáng váng chới với khi thầm nghĩ dại là chàng sẽ tiến tới âu yếm ấp ôm cô trong vòng tay thương yêu rắng rỏi rộng mở của chàng. Anh cũng sẽ phơi trải cửa lòng để con tim nói lên những tiếng thương yêu mong đợi. Cô sẽ mãn nguyện, ước mơ của mình đã được đáp lại bằng lời. Nhưng thực tế anh đang ngập ngừng bối rối. Anh rung rẩy lúng túng, chẳng biết phải xử sự ra sao. Dường như anh đang đấu tranh với bản thân mình, đang đấu tranh với những ý tưởng và tình cảm trong giờ phút tế nhị ấy. Trong lòng anh có nhiều điều bất ổn ngổn ngang không sao xô đuổi lùa xa được. Còn phần cô Chín, cô thất vọng, cố gắng dồn nén từng hơi thở dồn dập của mình. Không khí trở nên căng thẳng chẳng biết kết cuộc như thế nào. Bỗng Út Quyên nhíu đôi mày đâu chụm lại như đang tập trung suy nghĩ để trang trọng trình bày một vấn đề khúc mắc cùng tất cả thành viên đang có mặt trong gia đình cô. Mọi người không ai bảo ai nhưng đều im lặng hướng về phía anh. Anh chầm chậm lấy giọng, một giọng run run ngập ngừng:


- Tôi đã suy đi nghĩ lại nhiều lần, cân phân chín chắn lắm rồi. Tôi đã thức trắng bao đêm trường để chung cuộc đi đến một quyết định. Quyết định có triển vọng làm thay đổi tương lai và vận mệnh mình. Hôm nay tôi đến đây muốn thỉnh thị ý kiến của hai bác, xem hai bác có giúp tôi được phần nào trong muôn một. Vì một lẽ đương nhiên, không gì nguy hiểm và tai hại bằng một khi mình chỉ có một ý kiến duy nhứt, tự nó có thể cản trở hoặc hạn chế sự lựa chọn thích nghi của mình.


Đôi mắt anh đượm một nỗi buồn sâu đậm chưa từng thấy trước đây:


- Là một trai nhỏ nhứt trong gia đình vốn chật vật, gói ghém trong cuộc sống lại nheo nhóc nhiều miệng ăn mà cứ sống trong tạm bợ không ngày mai, tôi xét thấy chẳng có chút tương lai và không mảy may hy vọng hội đủ phương tiện tối thiểu để lập thân, tạo dựng cơ ngơi sự nghiệp. Tôi chỉ có những việc làm vất vả nặng nhọc, quanh năm đầu tắt mặt tối triền miên, đôi tay không rời lưỡi hái chuôi cày, còn đôi chân phèn ăn vàng sẫm lên tận đầu gối. Ngày lại qua ngày tiếp nối tháng năm, tôi cứ lầm lũi đi sau đít trâu thì làm sao cất đầu lên nổi để mong nở mặt nở mày với thiên hạ xóm giềng. Nhưng khốn thay, rốt cuộc đến cuối năm tính sổ, té ra thu nhập tròn trèm vừa đủ để nuôi mỗi tấm thân mình, chớ không hơn. Tôi không dám nghĩ đến việc giúp đỡ mẹ cha và gia đình.


Anh càng nghẹn ngào:


- Cha già mẹ yếu ở thời ướm rụng, tôi không giúp được gì cụ thể, rõ ràng đối với tôi thật hổ thẹn biết dường nào. Một vết nhơ mà sông rạch xứ mình chắc không đủ nước để rửa cho sạch. Bổn phận làm con của tôi xem ra bất hiếu vô cùng tận. Một cái tội không thể tha thứ chấp nhận được. Vong linh tổ tiên chắc sẽ quở trách tôi nơi suối vàng. Tôi rất mực thương yêu cha mẹ tôi, suốt đời hai ông bà một lòng quên mình, hy sinh cho tôi. Nên bây giờ đứng trước công ơn biển trời lai láng đó, tôi nhứt định phải làm một việc gì cho xứng đáng hơn, hữu hiệu hơn để chứng minh tình yêu của tôi đối với hai ông bà. Mà càng nghĩ đến cha mẹ tôi, tự nhiên tôi cũng phải can đảm dấn thân chấp nhận gian lao khổ cực dù phải hy sinh bản thân mình.


Anh càng xúc động trong lời nói, nhưng vẫn tiếp tục trình bày, mắt lệ ngại ngần lóng lánh từ từ đỏ hoe. Anh cố dằn không khóc. Thỉnh thoảng, anh nhìn xuống sàn nhà dường như để tránh ánh mắt thương cảm của những người đang nghe, nhứt là của cô Chín:


- Nếu cứ tiếp tục làm việc như từ trước đến nay trên mảnh đất nghèo nàn của ông cha để lại, hai mươi năm hay ba mươi năm nữa cũng chẳng có gì trong tay. Trắng tay vẫn hoàn tay trắng. Một đời trai trẻ nghĩ chẳng ra tích sự gì. Chỉ sống thêm chật đất mà thôi.


Anh dứt khoát xác nhận:


- Tôi đã đắn đo. Tôi đã suy nghĩ kỹ rồi! Chẳng còn một lý do nào có thể lay chuyển quyết định của tôi. Mà đã quyết định, tôi không thể nào thối lui được.


Ông Năm Giàu vừa nghe qua đã tỏ ra rất tâm đắc và tán thành ngay. Ông hoàn toàn hài lòng ra mặt. Ông cho là quyết định của Út Quyên một khi đã được nghiên cứu chín chắn nhứt định sẽ mang đến kết quả tốt đẹp. Cái đó mới chết đối với cô Chín, trong khi cô nhíu mày đưa đôi mắt nhìn ông Năm trân trân. Nhưng cô rất bất bình trước thái độ đồng lõa của cha mình. Cô muốn tìm hiểu tại sao cha mình có thái độ như vậy, nhưng ở phút giây chóng qua đó cô không cách nào hiểu nỗi. Ông Năm không ngần ngại bày tỏ thêm ý kiến mình trước những gì Út Quyên vừa trình bày, khi ngoái nhìn, hồi nhớ kinh nghiệm của ông cho thấy ngành nông với ruộng nương vườn rẫy và chăn nuôi cò con nơi thôn làng đèo heo hút gió của mình không sao giúp người dân quê cất đầu lên nổi. Cho dù họ có chí thú quyết tâm làm việc tận tình tận lực. Một đời người trước sau vẫn khốn khó, sống lây lất như vậy cho đến lúc buông tay nhắm mắt theo ông theo bà. Ông tắc lưỡi, lắc đầu ngán ngẩm. Lý do là vì tô cao thuế nặng đã đành mà nhứt là vào mùa thu hoạch, lúa thóc gặt hái xong xuôi, phơi khô sàn sịa sạch sẽ đàng hoàng lại bị bọn con buôn người Hoa người Ấn bất lương cấu kết nhau ép giá làm tiêu tan cả nguồn hy vọng chắt chiu suốt một năm tròn. Ông bắt đầu dong dài nhắc lại gia cảnh của ông như một trường hợp điển hình nhằm đôn đốc Út Quyên trong dự định của anh. Ông còn nhấn mạnh trường hợp nầy của ông không hẳn là trường hợp duy nhứt. Hầu hết bà con trong làng đều cùng chung một số phận hẩm hiu bế tắc. Cả hai vợ chồng ông làm việc xuyên suốt một đời, quanh năm đội trời đạp đất thách thức nắng mưa giông gió, đến cuối đời chỉ có được một mảnh vườn nho nhỏ không hơn đôi ba công với một mái nhà nền đất vách bổ kho vừa đủ che mưa che nắng. Công sức của hai ông bà, mồ hôi nước mắt của chồng lẫn vợ vóc lòng bỏ ra, bỗng chốc như nước lũ trôi sông, như mây bay lúc chiều tà những năm mất mùa. Một cái giá quá đắc của nghề nghiệp, của đam mê, của môi trường sinh sống và ngay cả của thời đại con người không sao thoát ra được. May cho hai ông bà, ông trời còn thương nên không đến đỗi họ phải cất một chòi lá chòi tranh ra đồng mà ở. Ông hóm hỉnh để câu chuyện không nhuốm màu tiêu cực, đen tối:


- Cháu thấy đó, cái tên Giàu của bác mà ngày xưa cha mẹ bác cố tình đặt cho bác lúc cất tiếng chào đời mong bác về sau sẽ ăn nên làm ra, sẽ trở nên giàu có như thiên hạ. Một ước mơ chính đáng của bất cứ những bực làm cha làm mẹ nào trên thế gian. Nhưng thực tế, giàu đâu chẳng thấy, trái lại bác chỉ thấy toàn một màu đen tối của khổ sở, của khó nghèo, của túng quẩn. Bây giờ nếu cha mẹ bác may mắn còn sống, chắc hai ông bà sẽ vô cùng thất vọng khi thấy cuộc sống của hai bác hiện thời.


Giọng ông trầm buồn hơn:


- Hôm nay, đứng trước thực tế phũ phàng của phần số, bác càng thêm thương và tội nghiệp cha mẹ bác biết dường nào vì cả hai đã nuôi một ảo vọng, nếu không nói là hoang tưởng đó cháu. Vì mãi cho đến lúc cuối đời, cảnh nghèo nàn túng quẩn vẫn còn đeo đuổi không rời theo sát gót chân bác. Được một cái để vớt vát chút an ủi là gia đình bác chưa đến đỗi phải đói khát rách rưới bần cùng như một số không nhỏ bà con bất hạnh ở làng mình. Chỉ vì có mỗi cái tội duy nhứt đổ lên đầu của bác là bác mê say bám đất bám làng, bám nơi chôn nhao cắt rún mà ra cả. Nhiều lúc bác tự hỏi lòng, không biết sao bác lại quá nặng với bảng làng cố thổ như vậy!


Ông thân mật đưa tay vỗ nhè nhẹ vào vai Út Quyên:


- Phải đấy cháu. Bác thấy cháu nói có lý lắm để tránh nói là cháu sáng suốt và có óc thực tế. Trong một gia đình vốn có vài ba đứa con trai mạnh khoẻ tháo vác, thì dĩ nhiên những đứa nhỏ nhứt cũng nên can đảm thoát ra khỏi tổ ấm của dòng họ tông tộc, tách hẳn cái nôi u u tăm tăm không ngày mai đó để tìm con đường thênh thang lập thân, dựng xây cuộc sống riêng rẻ mới phải lẽ. Vì chúng nó còn phải tính tới chuyện lập gia đình nữa chớ. Chẳng lẽ cứ nhông nhông ở độc thân mãi hay sao? Vợ con mới chính là niềm hạnh phúc đích thực, là điểm tựa để chuyển tiếp sự sống đó cháu. Đó là cái luật tự nhiên bất di bất dịch của Ông Trời mà!


Ông tắc lưỡi nhè nhẹ:


- Bà con mình có cái tật bất trị đã ăn sâu bám rễ từ bao nhiêu đời là đắn đo dùn dằn chẳng dám phiêu lưu đi làm ăn nơi xa. Mà cứ ru rú quanh quẩn mãi trong nhà, trong xóm, trong làng thì biết ngày nào khôn? Biết ngày nào chen chưn sánh vai với thiên hạ? Nỗi buồn nhứt trên thế gian là có những người thiển cận u mê u tối, tầm mắt không xa chốp mũi, hoặc thiếu hiểu biết vẫn tin mù quáng vào ý kiến hẹp hòi hủ bại của mình để khẳng định một hướng đi, một lẽ sống. Ông bà tổ tiên, viễn tổ mình đã từng nói như vậy, mọi người đều nghe qua, ít ra cũng một lần chớ nào bác có đặt đều thêm bớt chi đâu.


Ông lề mề nói thêm:


- Cháu là con út, xem ra hội đủ điều kiện nhứt đó. Bác thấy cháu nên mạnh dạng dấn thân là vừa đấy. Không sớm đâu. Cái tuổi của cháu đúng thời đúng lúc lắm. Bác lập lại là chẳng sớm mà cũng chẳng muộn. Cháu phải biết chụp lấy cơ hội hiếm hoi kẻo tiếc rẽ về sau. Thời cơ chỉ đến với con người chỉ một lần. Lúc thức tỉnh nhận biết lỗi lầm thì đã quá muộn. Mà con người thật ra nếu ngại khó khăn không dám phiêu lưu thử thời vận sẽ không bao giờ làm được việc gì quan trọng cả, đừng nói chi đến thành công.


Ông Năm Giàu quả là người giàu tâm lý. Ông muốn chuyển đạt ý kiến mình đến Út Quyên nên trong lời phát biểu của ông, ông khéo léo cố ý làm như không phải ý kiến riêng tư của ông mà chính là của Út Quyên. Ông chỉ là người lập lại mà thôi. Ở đời muốn cho người ta tin vào lời nói của mình không gì bằng làm cho họ tưởng rằng lời nói đó đúng là ý kiến của họ. Tin như thế, Út Quyên nối tiếp lại câu chuyện dang dở, vẻ mặt càng trầm ngâm buồn buồn:


- À! Cháu có người chú họ xa xa phía bên nội của cháu, gia đình hồi trước cũng khá giả không thua kém mấy ông bang biện hay thầy cai tổng trong vùng đất mình, cơ ngơi ở làng kế cận đây thôi. Ông chú nầy nghe cha mẹ cháu thường nhắc nhớ mỗi khi đại gia đình sum hợp trong những lần giỗ quảy, cưới hỏi… Chú đã bỏ xứ ra đi mưu sinh, trôi giạt cả mấy thập niên hơn. Cháu chỉ nghe nhắc tới tên chớ chưa hề biết mặt mũi do lúc đó cháu còn nhỏ quá, nghe chỉ để nghe chớ không hề quan tâm chú ý đến. Hiện nay chú có cơ sở làm ăn vững vàng tận bên xứ Lào, một cõi «đất lành chim đậu»…


Đôi mắt cô Chín khi nghe đến đây bỗng giản nở một sự kinh hoàng. Cô mường tượng một câu chuyện không hay, một kết thúc giăng mắc gay cấn éo le, trong khi Út Quyên không bỏ dở câu chuyện:


- Ông chú nầy dù tha phương cầu thực lâu năm ở tận đất Lào như vậy nhưng lúc nào cũng hướng mắt về bảng quán cố thổ cách ngăn do nặng tình yêu quê hương, nỗi nhớ xứ sở cứ quặn thắt, nhứt là vào mỗi độ xuân về. Thêm vào đó dĩ nhiên còn có ảnh hưởng không nhỏ do sự ràng buộc keo sơn đậm đà về huyết thống tông tộc nữa. Con người làm sao quên được cội nguồn, chối bỏ gốc rễ, dửng dưng với bà con dòng họ! Chú rất hãnh diện về điểm nầy. Chú ngỏ ý muốn nâng đỡ con cháu trong đại gia đình họ Nguyễn của cháu nên vừa mới biên thư về cho cha mẹ cháu cách đây chỉ vài hôm thôi. Bức thư tình nghĩa huyết thống nầy cha mẹ cháu và cả anh chị em cháu thay phiên nhau đọc không biết bao nhiêu lần trong ngấn lệ biết ơn.


Gương mặt anh trở nên sáng rực một niềm tin. Anh bỗng trở lại vui vẻ hơn những giây phút trước đây:


- Chú hết lời khuyên lơn bảo cha mẹ cháu hãy mạnh dạng can đảm lên, đừng có sống ích kỷ theo tập quán xưa đã lỗi thời, cố tình bịn rịn giữ con cái lớn đại ru rú quanh quẩn bên mình. Việc cột chưn cột cẳng con mình như vậy không còn hợp thời nữa ở xã hội luôn biến chuyển không ngừng và vô tình còn làm hại, chôn chặt cả một đời thanh xuân của chúng nó. Trong bức thư dài đến bốn trang giấy chữ nghĩa đặt gật ấy, chú nêu trường hợp thành công điển hình của chú và hết lời tranh thủ cha mẹ cháu phải sáng suốt thức thời. Cứ gởi qua cho chú một hai đứa nào có sức lực, chịu khó làm việc, chú sẽ tận tình hết lòng giúp đỡ chúng nó đến thành công như chú hiện tại. Xứ sở Lào đất hẹp người thưa, tuy xa nhưng đảm bảo việc làm ăn không khó.


Anh tỏ vẻ hài lòng khi tiếp tục đề cập đến nội dung bức thư:


- Chú còn hứa chắc như đinh đóng cột và không quên thúc hối cha mẹ cháu phải có quyết định ngay. Biết rằng quyết định không lúc nào dễ dàng cả. Chần chừ là hỏng một thời cơ. Nhưng chủ yếu đừng quá yếu mềm bỏ qua một dịp khó có đến lần thứ hai. Bây giờ là cái ‘thời’ của chú, mọi việc đều thuận tiện trong tầm tay chú. Chớ đợi đến lúc chú luống tuổi, chân mỏi gối dùn, làm sao chú lo cho kham. Cháu nhớ không sai cái đoạn cuối cùng trong thư. Chú viết những dòng tình nghĩa như sau: «Thời gian qua nhanh lắm anh chị ơi. Anh chị đừng để lỡ cơ hội tội nghiệp tụi nó! Càng lớn lên, lớn lên trong suy nghĩ, nhứt định tụi nó càng trách anh chị. Lúc đó anh chị có ăn năn thì cũng đã quá muộn!».


Anh vui vẻ xác nhận:


- Cha cháu thì hẳn nhiên bằng lòng ra mặt. Đàn ông có tầm nhìn xa và sống với lý trí. Ông vui mừng khi nghĩ đến tương lai mai hậu của con. Giải quyết ổn thỏa được đứa nào hay đứa nấy, trong khi ông cảm thấy mình không đủ sức dìu dắt lo cho chúng đến nơi đến chốn. Sức ở đây dĩ nhiên là sức khoẻ mà cũng là khả năng và phương tiện tài chánh nữa. Nhứt là đối với mấy đứa còn trẻ trong khi tuổi ông đã quá cao. Do vậy, ông tỏ ra rất tán thành đề nghị thực tế có cơ cứu giản bế tắc của gia đình.


Vẻ mặt anh bỗng trở lại mất vui và lời nói của anh cũng bớt dần dần cường độ. Anh không đến đỗi chán nản thất vọng, nhưng sự lạc quan quen thuộc nơi anh dường như được anh lùa xa ngay lúc đó:


- Mẹ cháu thì trái lại. Bà cứ dào dào chẳng mấy vui. Bà đang nghĩ khác. Đàn bà mà bác. Các bà thường sống về mặt tình cảm, thứ tình cảm thiên phú ông Trời ban cho. Nhưng bà không nói ra nên sự im lặng của bà càng làm cho không khí gia đình nhiều lúc thêm nặng nề căng thẳng. Việc nầy cũng dễ hiểu thôi. Người mẹ nào mà lại muốn xa con bao giờ đâu. Nhứt là trước một cuộc phiêu lưu tận gốc bể chân trời xa lạ chẳng biết ngày mai và tương lai sẽ ra sao.


Anh khẳng định:


- Nếu nói chịu khó làm việc thì trong số mấy anh em cháu người nào cũng có dư tiêu chuẩn đòi hỏi đó. Và nặng nhọc cực khổ trần thân đến đâu riêng với cháu, cháu chẳng hề từ nan, miễn sao cháu có đủ để nuôi sống bản thân và có tiền dư thừa chút đỉnh gởi về giúp đỡ cha mẹ cháu để cha mẹ cháu được nhẹ bớt gánh nặng gia đình. Được vậy, cháu rất bằng lòng mãn nguyện. Như hai bác hẳn biết, cực khổ, cháu đã từng quen rồi, quen ngay từ lúc còn nhỏ hếu. Nhằm nhò gì ở cái tuổi của cháu bây giờ. Cháu nghe chú cháu nói cũng bùi tai, nhưng khi nghĩ đến đất Lào xa xôi ngàn vạn dặm mà cháu thì mù tịt nên cũng hơi lo, cũng ngại nếu liều lĩnh sợ mang họa vào thân càng thêm khổ hơn.


Anh trầm ngâm giải thích thêm về cái ý nghĩ cuối cùng của mình:


- Dù sao nơi thôn làng bảng quán của mình còn có cha có mẹ, có anh em ruột thịt và có đông đảo bà con chòm xóm… tất cả sẽ sẵn sàng ra tay giúp đỡ cứu vớt, nếu chẳng may cháu vấp ngã trên đường đời. Còn ở nơi xa lạ, cháu biết trông cậy vào ai?! Nhứt là khi cháu được nghe các bực có ăn học trong làng trong tổng may mắn có thừa điều kiện và cơ hội giao du nơi nầy nơi nọ, hăm he cảnh giác cháu. Họ bảo rằng «đất Lào đi dễ khó về» nên nỗi lo tiềm tàng trong lòng cháu càng gia tăng gấp bội. Tại sao lại khó về? Tại sao? Việc nầy có nhiều nguyên do không sao kể cho xiết. Mà ở đời như hai bác cũng biết, không đánh bạo, không phiêu lưu, cứ lúc thúc quanh quẩn trong nhà biết chừng nào mới «học được một sàng khôn» như các bực trưởng thượng thổ công thường nói mà bác trai cũng vừa lập lại đó? Do vậy, cháu mới có ý định sẽ theo người chú thử thời vận một chuyến xem sao? Lành hay dữ cũng nên chấp nhận một lần. Đây cũng là một thách thức của cuộc đời và định mệnh của cháu.


Cô Chín sững sốt khi nghe những lời trình bày dong dài bất tận của Út Quyên, đôi môi hé mở như muốn nói lên điều gì nhưng không một lời nào thốt ra được. Cô chỉ láp dáp, không một ai nghe được gì cả. Cô có những câu hỏi, tự hỏi mình nhưng hỏi hoài hỏi hủy mà câu trả lời không khác gì đi mò kim dưới đáy biển sâu. Nơi có sự lo âu đã phũ phàng đánh tan niềm vui và hạnh phúc cô chắc chiu mơ ước và nuôi dưỡng trong lòng bấy nay. Cô choáng váng thất vọng. Cô vội chống tay trên bàn nước được kê không biết bao đời sát bên ngạch cửa từ nhà trên ăn thông xuống nhà dưới. Nó trông có vẻ lặt lìa lặt lọi, rệu rạo với năm tháng, dường như lỏng mộng thì phải, nhưng dù sao vẫn còn tạm dùng được qua ngày nên ông Năm Giàu chẳng buồn ngó ngàng đến làm chi. Nó lầm lì nằm yên bất động ở đó để ông Năm dùng uống trà mỗi buổi trưa. Dù vậy nó cũng đủ sức giúp con người cô được đứng vững trong giây phút mất thần. Trong khi căn nhà rộng thênh thang đối với cô trở nên tối sầm, thê thảm hơn lúc nào hết. Những lời trao đổi huyên thuyên qua lại của cha mẹ và em cô cùng với Út Quyên tưởng như đến từ một nơi xa xôi nào mà cô chỉ nghe loáng thoáng không rõ ràng. Sự sống dường như đã rời khỏi hẳn con người cô từ lúc nào. Cô đang để tâm mình tận nơi nào khác. Hay cô đang nghĩ đến diễn tiến không được tốt đẹp về tương lai mình, nơi đó cô chỉ thấy toàn một màu đen thẳm bế tắc không một lối thoát. Cô biến sắc quá nhanh do bản chất của cô rất dễ dàng xúc động. Nước mắt cô dễ lả chả tuông rơi khi cô đứng trước một hoàn cảnh éo le, một trường hợp ngang trái thương tâm. Anh em trong gia đình cũng như bà con lối xóm thường bảo cô là một người điển hình trong xóm làng có tiếng ‘thương vay khóc mướn’ cũng chẳng phải quá lời. Mà xét ra con người giàu tình cảm, đương nhiên trong lòng họ chất chứa lắm tình người, dù có bị thiên hạ bàng quan nặng lời phê phán nhưng họ vẫn vui vẻ chấp nhận. Cô chưa hề phản đối một lần. Ngay khi đó, mặt mày cô bỗng trở nên xanh xao tái mét, mồ hôi rượm trên vầng trán loè xoè mớ tóc mai đen mượt đến đỗi mẹ cô cũng nhận thấy chẳng chút khó khăn. Bà cất tiếng hỏi:


- Chín! Con làm sao vậy?


Rồi bà vồn vã:


- Trong mình con có sao không? Chắc con trúng gió rồi? Mùa nầy khí trời thay đổi thất thường, gió mái độc địa lắm. Đừng ỷ y, sơ hở không nên.


Bà vội réo to:


- Bầy trẻ đâu? Mau chân ra đóng bớt mấy cái cửa sổ lại.


Bà luôn miệng đề nghị:


- Để mẹ thoa dầu và cạo gió cho nhé! Con sẽ đỡ ngay. Dầu cù là “Con Cọp” hiệu quả lắm. Mẹ đảm bảo kết quả sẽ đến ngay trong nháy mắt. Con tin ở mẹ đi! Thôi, theo mẹ vào buồng để mẹ lo cho. Không nên chần chờ… Lậm gió thêm nguy.


Bao nhiêu cái nhìn lúc đó đều hướng về phía cô Chín, trong khi cô vẫn ngồi lặng yên bất động như một pho tượng đá giữa mùa đông băng tuyết. Nhưng chỉ sau một vài giây ngắn ngủi chóng qua cô vội vàng trả lời ngay, không chút suy nghĩ:


- Chẳng có gì quan trọng lắm đâu mẹ! Mẹ đừng có lo.


Cô trấn an mẹ:


- Con chỉ xây xẩm, bần thần choáng váng một chút xíu thôi. Không sao đâu. Rồi sẽ qua mẹ à! Con cũng quen như vậy rồi. Chắc mẹ nhớ thỉnh thoảng con có triệu chứng bất thường nầy. Chớ đâu phải là lần đầu tiên đâu. Mẹ an tâm. Con sẽ trở lại bình thường mà!


Sau đó cô bơ phờ nguây nguẩy, te te bước thẳng một mạch ra cửa trước với những bước đi chầm chậm, lúng túng ngập ngừng. Dường như cô muốn thay đổi không khí nhằm hít thở một chút gió lành đang thoang thoảng bên ngoài. Hay cô cố ý lánh xa mọi người để tránh những ánh mắt tò mò tìm hiểu của họ. Bên ngoài ở giờ phút nầy, mặt trời đầu xuân tỏa những tia nắng ấm màu vàng tươi thắm làm cho quang cảnh dưới mắt cô thêm đậm đà khởi sắc. Không khí chung quanh cô vẫn đượm một mùi đất ẩm ướt muôn thuở cô đã quen thuộc từ ngày ấu thơ. Cây cối xanh um đời đời thi đua nhau nở hoa khoe sắc rực rỡ càng quyến rủ chim chóc không ngớt đua nhau líu lo đón chào một ngày vừa bắt đầu. Tất cả dường như cống hiến cho mọi người một cuộc sống hồi sinh đầy hứa hẹn. Nhưng riêng với cô Chín, tuyệt nhiên cô chẳng màng quan tâm để ý đến. Sự thực ở giờ phút đó cô đang nghĩ vẩn vơ. Cô đang mơ mơ màng màng. Cô đang tưởng tượng một tình huống khó xự. Cô sợ mất người yêu ở những ngày sắp tới. Cô sợ buông mất nguồn hy vọng vừa chớm đến với cô chẳng được bao lâu. Cô sợ sự gãy đổ, một vết thương lòng khó bề hàn gắn.Vừa lúc đó tai cô bỗng nghe tiếng bà Năm Giàu dỏng dạt thúc hối cô qua một giọng dứt khoát như ra lệnh. Cái giọng quen thuộc đó đưa cô trở về với thực tại:


- Đã đến giờ đi chùa dự lễ chiều rồi. Bà con đã tấp nập đầy đồng từ lúc xế. Mau vào sửa soạn, chuẩn bị kẻo trễ.


Bà còn nhấn mạnh:


- Giờ nầy nước ròng khá sát lòng sông rồi đó. Lại chảy như cắt. Bơi xuồng nước ngược cũng phải mất thêm nhiều thì giờ. Cha mẹ cũng vừa sửa soạn xong xuôi cả. Mau lên nhé! Thằng Ba Vẳn đã ghịt xuồng ở cầu nước…


Cô giục giặc trả lời cụt ngủn như những lần cô phật ý trước sự việc bất bình hay phản đối một chuyện gì:


- Không. Không. Tối hôm nay con không đi chùa đâu mẹ.


Bà Năm hỏi vọng lại:


- Ủa! Tại sao vậy? Con nhỏ hôm nay sao kỳ lạ quá.


Bà lẩm nhẩm:


- Nó vừa mới bảo với mình vẫn bình thường kia mà!


Tiếng cô đáp nhanh:


- Không biết sao hôm nay con muốn ở nhà. Con muốn ở nhà một mình. Con không thích đi đâu hết.


Bà Năm quát lên khá to:


- Tất cả gia đình đều đi hết. Thằng Út rồi đây nó cũng sẽ ra về nữa. Con ở nhà một mình hay sao? Thật chướng quá. Thực tình mẹ không hiểu nổi!


Bà cằn nhằn:


- Thiên hạ nói không sai chút nào. Đối với con gái ở tuổi cặp kể chỉ có ông Trời mới biết long dạ của nó.


Cô xác nhận một lần nữa:


- Con ở nhà một mình có sao đâu mẹ. Con cũng từng quen rồi. Những đêm cha mẹ đi dự lễ cưới hỏi hay ma chay về khuya lơ khuya lắc đâu phải một hai lần. Con có sao đâu. Cha mẹ và em con lo đi sớm kẻo trễ buổi lễ. Con sẽ thức chờ cha mẹ về.


Cô tiếp tục đứng im lặng, đôi mắt buồn buồn cứ hướng nhìn thẳng về phía cánh đồng mênh mông tiếp nối nhau biến hút tận chân trời xa, nhìn bóng những cây cổ thụ thân quen đang lung linh trải dài trước mặt. Từ thuở còn trẻ mãi cho đến lúc biết thương biết nhớ, sự mênh mông của đồng không quạnh hiu đó đã từng an ủi vỗ về cô trong những giờ phút buồn khổ, trong những ngày tháng hoang mang mất niềm tin và thiếu hẳn định hướng. Trong những lúc đặc biệt nầy, đôi mắt cô không thể nào rời khỏi bối cảnh hầu như hoang vu man dại bất biến ấy, đến khi mọi người lớn nhỏ trong gia đình đã ổn định trên chiếc xuồng ba lá. Và họ đã biến khỏi ngôi nhà dấu yêu để khuất dạng trong hoàng hôn hấp hối. Đến khi cảnh vật chung quanh cô thực sự chìm hẳn trong hoang vắng và sự yên lặng chỉ bị khuấy rầy bởi tiếng gió từng chập vỗ mạnh vào những tàu lá chuối hột bên thềm nhà, cũng là lúc Út Quyên đặt tay mình trên bờ vai cô. Anh vội nói lên hai tiếng giã từ để ra về sau đó. Anh ngoảnh mặt bước nhanh để tránh nhìn đôi mắt ướm lệ của cô. Vì anh không đủ can đảm trước nước mắt của đàn bà! Cô Chín bỗng rùng mình. Vài giọt nước mắt tự nhiên rơi dài trên má cô, đúng như dự đoán không sai của Út Quyên. Cô nhìn chàng với đôi mắt âu lo và tim cô đập những nhịp dồn dập như trống lôi đình. Liền sau đó, cô nãy ra một ý. Cô cố cầm chưn, giữ anh lại thêm một đỗi nữa để hỏi cho ra lẽ:


- Tại sao anh lại có quyết định phiêu lưu ra đi tận nơi xa xôi như vậy? Một nơi ‘tứ cố vô thân’, ‘gốc biển chân trời’… rồi những khi đau ốm, trái gió trở trời biết ai trông cậy đỡ đần? Biết ai sớm tối chăm lo cho!


Giây phút im lặng giúp cô tỉnh mỉnh lập lại câu hỏi duy nhứt vừa thốt ra:


- Tại sao?


Cô nhấn mạnh thêm một lần nữa:


- Tại sao? Tại sao vậy?


Tiếp theo đó cô ngập ngừng:


- Tại sao anh lại từ bỏ thôn làng bảng quán để phải một mình tha phương cầu thực làm chi? Anh thấy có cần như vậy lắm không?! Liệu anh có thành công hay không nơi xứ người? Em không mấy yên trong lòng. Em lo lắm mỗi khi nghĩ đến anh. Anh có biết nỗi khổ tâm của em! Em khổ lắm!


Út Quyên nghẹn ngào:


- Nói gần nói xa chẳng qua nói thật. Nói dối không bao giờ xóa bỏ được dù sự thật lắm lúc không hội đủ điều kiện và bằng chứng cần thiết. Sự nói dối có thể đạp đổ tàn phá tất cả nhưng sự thật đôi khi làm cho mình đau khổ trong khoảnh khắc. Mình phải chấp nhận thôi để tôn trọng sự thật em à! Giờ đây em hãy nghe anh nói lên một sự thật.


Anh ngập ngừng:


- Chỉ tại vì sau lần gặp được em ở lễ hội Kỳ Yên thỉnh sắc do anh Mười Sổ quá cắc cớ hay trớ trêu giới thiệu năm vừa qua, anh cảm thấy không thể sống không có em bên cạnh. Anh không thể sống thiếu em. Định mệnh của anh đã đưa đẩy như vậy rồi, anh không sao thoát khỏi được. Anh phải làm một việc gì xứng đáng để đảm bảo ngày mai của em. Ngày mai của chúng mình. Càng thương càng yêu em, anh phải mạnh dạng dấn thân hơn. Em nên hiểu và khuyến khích nâng đỡ anh. Được như vậy anh mới an tâm lên đường. Cuộc sống của anh lúc đó mới có ý nghĩa. Và ngày mai của hai đứa mình mới được đảm bảo và hạnh phúc sẽ tròn đầy.


Anh nói lời cuối để vỗ về:


- Mà hạnh phúc lắm khi cũng phải có sự hy sinh kèm theo em à!


Cô Chín bỗng nấc lên nức nở, đôi mắt lưn tròng vì nỗi xúc động bởi những câu nói bùi tai xuất phát từ cửa miệng của người yêu mà cô chỉ được nghe qua lần đầu. Cái lần đầu nầy sẽ có tác dụng dài lâu trong cô. Nó có tác dụng thật kỳ diệu như chấp cánh giúp cô bay bổng tận chín từng cao của tin yêu và hy vọng. Những giọt nước mắt choàm ngoàm sung sướng cực độ bắt đầu rơi lả chả xuống đôi má cô. Cô càng xúc động thổn thức hơn nhưng không thể nào cầm được lời nói trung thực của mình:


- Nhưng anh sẽ đi quá xa, quá xa tầm mắt của em, nơi đó làm sao em có thể gặp được anh như những ngày chúa nhựt êm đềm hạnh phúc đã qua. Có chăng là trong những canh vắng đêm trường mộng mơ. Nỗi khổ của em là cứ sống trong mơ mà càng chôn chặt mình trong đó thì vết thương lòng của em càng đau đớn quặn sâu biết thuở nào được lành lặn. Em không sao tiếp tục sống bên cạnh anh được như anh nói đâu. Em có linh tính như vậy. Xa mặt cách lòng… chỉ khổ cho em! Thêm cảnh cá nước chân trời biết đâu mà tìm anh đây!


Cô thở dài ngao ngán:


- Thật khổ quá! Khổ ơi là khổ! Biết ai để cảm thông và chia xẻ nỗi khổ nầy?! Sao ông Trời lại hẹp hòi khắc khe với em quá vậy?! Em quả thật cô đơn, biết rằng muốn hóa giải và lùa xa khổ đau không gì hữu hiệu bằng thấm thía cảm nhận nó như các bậc trưởng thượng thường hay nói. Nhưng khốn thay bây giờ em không đủ can đảm để đối đầu anh à. Hơn nữa càng để tâm nghĩ đến tình yêu, em càng thấy mình lẻ loi cô đơn hơn lúc nào hết!


Nghe đến đây và nhứt là khi nhìn gương mặt quá ư sầu não của cô Chín, Út Quyên lật đật giải bày để trấn an:


- Anh quyết định ra đi chỉ vì một lý do duy nhứt, anh sẽ cố gắng làm việc, tự nguyện hy sinh tất cả để lập nghiệp, để tạo dựng một cơ ngơi chung rỡ ràng cho em và cho anh về sau. Em đừng nghĩ quẩn, có hại đến sức khoẻ làm tàn phai nhan sắc và phí uổn một khoảng đời thanh xuân vô ích.


Anh thành khẩn buông lời :


- Đừng! Đừng nhe em! Chúng ta phải mạnh dạng nắm tay nhau dắt díu cùng chung sức đứng lên, vùng lên. Đừng bao giờ nhẹ dạ yếu mềm. Và giờ đây, mỗi đứa phải quên mình, phải chấp nhận định mệnh, chấp nhận phần số. Tương lai tốt đẹp nhứt định sẽ đến với chúng ta em à! Em hãy tin nơi anh, cũng như anh tin nơi chính mình. Niềm tin sẽ đưa hai chúng ta đến được bến bờ hạnh phúc. Vì niềm tin dìu dắt chúng ta không những dự kiến và chuẩn bị tương lai mà quan trọng và quyết định là biến những ý tưởng của mình trở thành hiện thực.


Đôi mắt anh không rời gương mặt lúc vui lúc buồn lẫn lộn của cô Chín lúc đó. Những sự biểu lộ luôn luôn thay đổi chẳng ngưng nầy của cô song hành tuần tự chuyển biến theo cường độ và tính thuyết phục qua những lời trần tình và an ủi của anh. Sau cùng, không thấy còn gì để gởi gấm trao đổi thêm nữa và cũng để chấm dứt ngay không khí quá nặng nề đang trĩu đè trong lòng, Út Quyên vội vàng âu yếm ôm chầm lấy cô Chín và siết mạnh vào đôi tay rắng chắc của anh. Đây là lần đầu tiên anh chứng minh một cách cụ thể cho cô Chín biết tình yêu của anh chân thật mặn nồng, đậm đà vô tận. Cô Chín lặng thinh. Cô vội âu yếm úp đầu sát vào vai người mình yêu. Một cử chỉ đáp trả không kém phần tình tứ lãng mạn qua khắc giây rung động đầu đời của người con gái chớm biết yêu. Sự lo âu và niềm đau về một sự chia ly ngăn cách không tránh khỏi hầu như không còn tồn đọng nữa nơi cô trong giờ phút tuyệt vời ngắn ngủi đó. Ngay cả không gian dường như ngưng động và thời gian cũng ngưng hẳn đối với cô. Cô đang sống và đang say sưa với hiện tại. Cô đang tận hưởng những phút giây thần tiên nhứt của tình yên chọn lựa tròn đầy. Chỉ trong giây phút ngắn ngủi ấy cô cảm thấy mình vượt thoát từ hố sâu thăm thẳm của chán chường thất vọng vừa mới đó để được dẫn dắt thẳng đến đỉnh cao hiện thực của sự hân hoan sung sướng tột cùng. Sự thăng hoa thầm lặng khó tả nơi cô làm cho cô ngất ngây, hơi choáng váng trong rung động. Vẫn trong thầm lặng của từng cử chỉ, cô nghe rõ nhịp tim mình đang đập mạnh, hòa lẫn theo nhịp tim của người yêu, làm như cả hai hòa quyện vào nhau hợp thành một nhịp đập duy nhứt vậy. Sức mạnh rắng chắc của đôi tay Út Quyên đang siết mạnh làm cho cô càng thêm an tâm vững bụng hơn. Trong tâm trí cô vụt loé lên sáng rực một niềm tin đúng vào lúc tai cô nghe chàng ngỏ những lời tình nghĩa:


- Mãi mãi, đời đời sẽ không có bất luận một chướng ngại nào chia cắt chúng ta được. Mãi mãi, em à! Đời đời, em à! Anh nhứt quyết và thệ nguyền với lòng vẫn ở bên cạnh em suốt cả đời, không phải trong lãnh vực tình cảm và tâm tưởng mà ngay cả trong hành động. Em hãy yên lòng, đừng nghĩ ngợi thêm gì nữa cả. Em càng nghĩ sẽ làm chùn bước chân thăng tiến của anh đó. Em có biết không?


Anh vội đưa tay đỡ nhẹ càm cô lên để âu yếm ngắm nhìn cho rõ gương mặt thẹn thùng ửng hồng nhưng dễ thương của cô trong giây phút hợp thông ý nghĩa. Và cũng để liền ngay đó anh đặt trên má cô một chiếc hôn nồng cháy đầu đời. Đầu đời vì cả hai chưa một lần biết qua cái cảm giác lâng lâng sung sướng tuyệt vời hằng trông đợi, từng mơ tưởng từ khi chớm lớn. Kể từ dạo ấy, những lần tới lui nhà cô Chín của Út Quyên càng thường xuyên với nhịp độ càng nhặt hơn. Không những vào lúc cuối tuần như thói quen trước đây, mà ngay những ngày thường khi anh có chút thì giờ rổi rảnh. Anh chẳng ngần ngại dù chẳng có chuyện chi quan trọng mà chỉ để chứng minh sự hiện diện của mình thôi. Ông bà Năm Giàu vui mừng nhứt trí tán đồng sự tác hợp giữa hai người, chỉ chờ hội đủ điều kiện và thời gian hợp lý để cho họ cưới hỏi rỡ ràng danh chánh ngôn thuận. Việc nầy xem như đã chánh thức chớ không còn mù mờ, bóng gió xa gần như trước nên hai ông bà thường tạo điều kiện dễ dàng để cô Chín và Út Quyên gần gũi bên nhau tâm tình đến khuya, sau khi mọi người trong gia đình đều đi ngủ cả. Có thể nói, vào thời buổi còn áp lực nặng nề của những qui luật phong kiến khắc khe, ông bà Năm xem ra khá tiến bộ, đã đi một bước khá xa trước người đồng hương đương thời. Út Quyên và cô Chín thừa cơ hội dễ dãi lý tưởng ấy âu yếm nắm tay nhau thì thầm vừa đủ nghe trong bối cảnh im vắng nên thơ. Họ cảm thông và hiểu nhau không những qua lời nói mà đến những cử chỉ thương yêu thường tình nơi cõi trần tục, cho dù vụng về trong màn đêm đồng lõa. Và viễn ảnh ngày chia tay ra đi của Út Quyên không còn quan trọng đối với cả hai. Họ đều vững tâm cùng hướng về một phía. Họ sống với thực tế. Họ sống trong hiện tại vì không còn sự chọn lựa nào khác. Dù vậy, thỉnh thoảng họ cũng nhìn xa, xa hút tận cao điểm của tưởng tượng. Cả hai sẽ cùng nhau chung sống sum hợp dưới một mái ấm gia đình hạnh phúc với con cái nheo nhóc đầy ấp tình thương chân thành và vĩnh viễn. Họ sẽ không bao giờ rời xa nhau cho đến tóc bạc răng long, nhắm mắt xuôi tay trở về với cát buội. Cả hai tin tưởng mảnh liệt vào cuộc tình trong sáng rất mực thủy chung trước sau như nhứt của họ. Cũng như sự thành công vượt hẳn ra khỏi cảnh đói nghèo trong tương lai không xa của Út Quyên. Và thời gian chia cách không bao giờ làm lu mờ ý hướng của họ.


Bên ngoài ánh trăng sáng vằng vặt từng chập bị mây đen phủ mờ trong khoảnh khắc. Họ chưa một giây một phút nghĩ tới một điềm gỡ do quá sung sướng, không cho phép họ cảm nhận hoặc nghĩ tới bất kỳ một nỗi lo âu nào làm vẩn đục được niềm vui và hạnh phúc hiện tại của họ. Họ vẫn quyến luyến bên nhau cho đến khi cơn buồn ngủ trĩu đè lên mi mắt để rồi cả hai sững sốt khi bên ngoài hàng rào tre lao xao bao tiếng nói cười vui nhộn không ngớt của những bà mẹ quê đi chợ sớm. Bình minh đã ló dạng…