III. CÁO THỊ 2

KIM CỔ KỲ QUAN III

CÁO THỊ 2

21

Dừng dạ thuở than trung can sao phải

Muốn vi tứ hải người phải tri ân

Dạ muốn

Quí chi lê lựu tri cựu mãng cầu

Việc quấy nhứt đầu thãm sầu đau bụng

Nói thời lụng dụng bất tụng bất

thiệt khi không biết

Nói thời tha thiết chổ biết chổ không

Chẳng chổng chồng mông lạy ông mình lổi

Chẳng ưa cây

Phật đã dạy hoài ỷ tài chi vậy

Phật mà nói bậy người cậy thì rồi

Cũng chẳng nên ngồi thôi rối mắc thịt

mặt ngồi trịch một bên

Hai tay chấp lên việc quên nhớ lại

Bấy lâu ngây dạy nay lạy đức Thầy

theo thầy giữ Đạo

Bỏ lòng hung bạo giữ đạo từ bi

Khật dạy việc chi tôi

nan phân

Nước lớn thương dân khó phân nước nhỏ

dạng

Xem đời thiệt loạn việc cạn khó phân

Nhiều việc xảy sàn xóm làng xính vính

Việc

chủ ăn ngủ thời hư

Sanh dạ cẩu trư thời hư

chẳng đặng

Đứt lìa hai chặn việc nặn khổ go

Lo hởi là lo một kho đất sét

thấy tài hớn hài nhiều lắm

Muốn ra ai cấm muốn tấm ai gan

Sợ có xóm làng nhà hàng thiếu cũa

giúp của khó trông

22

Chó sủa lỗ không vội trông thấy bóng

Ta mau chóng chóng nhà tống hưng binh

Để vậy làm thinh

Phải lo lập thất hộ quốc cầu linh

Vọng đắc vạn binh hội minh trợ thế

Đêm nằm nghe dế

Thảnh thót nam lầu ve sầu vắn vỏi

Cầu linh thượng cõi về hỏi quốc gia

Nay ngó thấy cha hôm

mang tật cầu Phật cứu kỳ

Thương việc biên thùy không quì không lạy

Việc lành không đậy việc vạy

nghe chác the mắc ý

Ở cho có trí chơn lý trèo cao

Nhiều gánh lao xao biết sao kể

gay gắt khó đi

Muốn lạy cụng ly ngặt đi không đặng

Gánh không mấy nặn ruột quặn đau lời

chưa thấu

Sá chi châu chấu bây đấu chống xe

Tiếng nói chẳng nghe pháo tre nỗ tốt

Một mình rơm

Một tiếng nói thơm nhiều thơm gặp thúi

Nói nhiều mệt đúi búi băng xăng

Nói chuyện không căn khó ngăng

dám chưỡi nào lưỡi làm hung

Tự ý nịnh trung nó xung khẩu thiệt

Xuất ngôn nhiều việc hoặc thiệt hoặc phi

Khiến thừa dụ

Nhơn tâm bất cụ chư dụ bất kham

Mười việc mười tham phải đam vào sổ

khó ôm nói om khó chịu

Trước dựng chậu kiệu

tét bét khó lòng

Diêm chúa dự phòng để

tiên Thánh

Một trăm món bánh bá tánh đều ăn

23

ma

Thấy việc người ta phật tha không đặng

Thúi thây khảo lúa hoảng múa khảo tiền

Heo sống chồng tiền cảm phiền mấy lạy

Sống ăn

Trò lể tay che xướng ghe cúi lạy

Thiệt làm tầm bậy hiếu đậy trong lòng

Sánh hiếu nghĩa

Tế chi cổ dỉa hiều nghĩa của mình

Làm việc bất bình e tình mắc đọa

Những người tai họa

Tội phước cạn sâu biết đâu mà tránh

Phước thời hiền Thánh họa tránh đi xa

Tội xuống Diêm la ra

phải nghỉ phải tỷ phải suy

Sự tất thức trì sự phi sự phước

Phải lo tội phước có

lâu nhiều tội

Cũng như hát bội đầu đội vai mang

Trong bụng dọc ngang thôi mang khổ lớn

mất ngôi

Nam việt thã trôi thương ôi không chúa

Bắc kỳ tay múa là chúa bắc kỳ

Nam việt chịu

ong lộn kíp người tiếp hơi vua

Nam việt nhịn thua thiết chua xót dạ

Nam ký mắc dọa hạ

tôi day chưa thôi mấy kíp

Nước nào ăn hiếp người tiếp bợ bưng

Trở mặt đấm lưng dặm chưn

sợ té có khi

Trời Phật thức tri đứng khi nước đọa

Phật Trời phép lạ gở họa nước Nam

Lòng người đừng điện

Còn e tu luyện hiển hiện phép tài

Diệu thuật bất hoài nằm dài liệt địa

Miệng người niệm lịa thị

thấy chuối tiêu hỏa thiêu ung mục

Chờ khi nước dục tẩy tục tu phần

Tay kễ lần lần tẩy trần

24

chưa tan

Việc nầy đào hang không toan xuống đất

ai mua quế bán ế ngồi nài

Sao chẳng thấy

chẳng nhớ con chữ son hai mặt

Trong

trực sự cực chí lao

Nhiều thuở chiêm bao

lành hành uổng

Chẳng dụng cuốc xuống uổng cái thây

Lòng tôi chẳng ngay thiêu thây cho mất

Sống cũng khó ngồi nguyện hồi Tiên động

Trời cao lồng lọng đất ruộng thinh thinh

Soi sét chứng minh trung tinh lời

hiện kiến diện minh tường

Dạ bao tâm cường sa đường âm phủ

Nguyện vong việc cũ âm phủ khán tường

Diêm tường khán quá

Nguyện cầu tiêu đá non hóa điện đền

Tôi chứa vững bền một nền phước hậu

Nguyện cầu

Một dạ ưu tư phước dư vạn thọ

Trách thay trăm họ bắt thọ giáo truyền

Nhiều việc cảm phiền

Cơ Gia là cậu kế hậu là tôi

Tình bậu muốn thôi việc tôi không ép

Sách in thơ chép có

anh hào việc nào cũng tốt

Chẳng ngon thuở sốt không tốt mới tinh

Để vậy làm thinh không linh

Phật rặt tiếng la

E nổi quỉ ma cang qua hổn chiến

Trước đây nguy biếng nhớ tiếng tại Trời

đời không có

25

Đi đâu đứng đó tôi ngó thiệt đà

Hay việc bất hòa tới mà dực gạo

Tôi đạo điên

Ai chẳng dám khuyên đạo điên khuyên lại

Dạ lo tồi bại lao dại làm vầy

Chẳng dám ngũ ngày

Đừng ngồi tu rũ ăn ngũ mà hư

Trầm tóc trong lư bất tư tiêu hết

Dạ lo câu kết bạc hết hay còn

mòn thân thể

Đời nầy khó dễ đổ bể nhiều khi

Việc nào bất tri hỏi đi hỏi lại

Đừng nghe

Kẻ giận người phiền việc hiền gây dữ

Đa ngôn

dục lời tục khó nghe

Cây ngã bề ghe nát

mang áo bo

Hai tay chóng tó mặt ngó

coi đồng-nai

Saigon có oai con ai dữ vậy

Tôi nay Ba Thới tùng Quới Mỷ-trà

Tên Thạnh Phật bà chủ nhà Sadec

Nhiều người ghen ghét mở bét bạc bôi

Nhiều việc thương Vôi thương ôi ong Bướm

Việc đời lụy ướm như bướm gầy ong

Tên Thành là ông Quan-Công thuở trước

Phò vua giúp nước thuở trước rất miêng

Phật Thầy Trần Nguyên dạy yên lê thứ

Trần Nhu chiếm cứ nhị tứ Lang linh

Hai Lảnh trung tinh độ tinh gò sặt

Hai Ngôn thậm ngặt oán giặt hỏa thiêu

Cam hờn quần yêu bao nhiêu chẳng cử

Chú tư biện xử tích cữ tòa chương

Nhiều việc tủ thương lưới vương Châu đốc

26

Hai Nhơn tử tốc vị bốc cáo trình

Nhiều việc bất bình thương tình chú bảy

dám bì

Nói chuyện phấn chì biên thùy chử dạ

Vợ tôi người đọa đồng tọa tên Thìn

Nhiều việc bất bình thương tình

tôi nói không nghe

Mẹ con một phe be be lòng giận

Để tôi lận đận chẳng giận vợ con

Đời cũng thon don

Trời định lý hiệp ý thời nhờ

Có thuở dại khờ có giờ minh lý

Hậu tồn tự ý thị quí

vị thân sao phải

Nói ra ải ải như chệt hải hon

Sỡ nổi vợ con nước non thẹn lắm

cho

Những việc đói no để cho Phật định

Đừng lòng trung nịnh thậm bịnh đa mang

Giứt đạo tào khang hung

Gia lòng cách thậm trách bất văn

Lo việc ở ăn lăng xăng thời khổ

Cửu quyền thất tổ biết khổ hay

huờn căn đem lại

Biết thiền hay bại biết hại hay nên

Chẳng tưởng bề trên cho nên quên

suy

Niệm chẳng xét suy lưu ly khó niệm

Vinh

cửa khổng các tổng qui mòn

Một người biết khôn

đi làm Phật

Đất sanh vạn vật Trời Phật riêng

Chổ điểm chổ khuyên quấy riêng phãi

Có ông Thiện đế có kế ác vương

Có lập nhà thương có vương Hớn thất

27

Có cất chùa công

Có bạc dằn kho có lo Thầy-kiện

Có truyện Tây-Minh,có kinh giữ đạo

Có gạo hai lu có tu thiền

sanh có anh Tiên đức

Có tức nhà thờ có cờ ông thẻ

Có kẻ không soi có người coi thấy

khuấy cho hôi

Có chúa có tôi có ngôi Bồ-tát

Có con Ngã bác có cát vàm nao

Có lập

Có đường hung kiết có Tiết Ứng Luông

Có tròn có vuông có truông có núi

Có sông có suối

người hay có Tây bên cẳn

Tay nghe văn vẵng người chẳng cầu siêu

Ý muốn xử tiêu làm yêu

mưu kế phong thần

Người phải ân cần Thánh Thần chứng chiếu

Dạ no nước yếu nhơn tiếu ưu

đập đầu cầu Phật

Đời nầy thiểu Phật đa vật đa ma

Người chẳng xét ra việc ta khó xét

ít thương

Chẳng nói quốc vương ăn tương với ớt

Đầu quăn môi trớt chịu ớt chịu gừng

Ăn nói không chừng

nhiều bí rợ không sợ bó đau

Việc phải có dao lao xao đủ lẻ

Biết thời ít kẻ nói lẻ nhiều đường

xanh quanh biết họ

Cứ kỳ hai họ thượng thọ qui căn

Tuy nói lăng xăng lo ăn cho chúng

Người không bị đau

Trời Phật giải lao biết sao cứu độ

Kẻ xưng Phật ngộ người độ Phật Thầy

Chim ăn mắc bẩy chim sẩy nhẹ lo

Kẻ đói

buội tre việc e phải trùng

Việc nầy nói túng

28

Cao-lảnh Phật phiền

Bất dụng lương tiền dĩ hiền

hồi nhâm tý

Cờ thời nước bí lượng ý thấp cao qua

Kêu bớ nhà chớ tu mà về bển

Con bò lển nghển về bển đem theo

Để đây

ăn lể tết không chết không còn

Càng hao càng mòn không dòn một bửa

Nước nam dậy lửa khó chửa

xăm lăng mạt căn tận số

Tu xao xưng cố chức ố thượng thiên

Nói việc Tây-phiên ngữa nghiêng thân

đổ bề từ manh

Tu thời khôn lanh hôi tanh không thấy

Chẳng thà cày cấy dơ dái chẳng nài

hoài khổ hũy

Tu không biết nghĩ tu vĩ tu vơ

Tu đạt thiên cơ tu ngơ

ngẩn tội mình

Sao chẳng tu tình tu hình chi vậy

Tu chi tầm bậy tu vậy uổng công

Tu thương

Tu sao bất lượng bất trượng bân linh

Cửu huyền thất kinh Phật linh ngồi ván

Thấy việc ngao ngán

ngó đông ngó không đặng tỏ

Tây ngồi cho rõ để cõ xõ nhà

Trước lạy ông bà sau hòa

Phật cho mau

Áo tẫy khăn lau rửa mau sạch mặt

Giữ lòng cho chặt nước ngặt khó soi

Kẻ thấy cọp

Saigòn câu lọp không cọp ở rừng

Nói việc lẩy lừng ngó chừng Tây-Điện

29

Việc nào hiển diện

việc trồng tre người nghe không hiểu

Tiền trình vị liễu thượng biểu tờ chương

Nhiều nổi oan ương phụ vương khai khán

ngán năm tháng ngày giờ

Chí dốc phụng thờ huỳnh cờ an vị

Đồng lai Gia Nghị nhứt vị thanh long

phước thọ

Cầu cho hai họ tý ngọ bất vi

miển si vi thức trí bương ấp

Đào sâu khó lấp Long ấp hởi bây

Trách thạnh mỷ-tây không ngay một đứa

Trai thời lứa lứa nhiều đứa hỗn hào

Cách tê bài cào

thầy lủ mầy kèo hủi

Rủ nhau chạy lủi kẻ

ăn

Còn cửa lăng xăng tranh ăn thời khó

Việc ăn thời có việc ó thời không

Cầu chệt sơn đông

cú miệng thú chỉnh ghê

Thấy kẻ tu tê chĩnh ghê chĩnh sợ

Miệng kêu cậu mợ mau bợ bán bưng

chưng trái bướt

Tuy là nói trước thấy nước mới hay

Thậm khổ việc nay thương thay Gia Nghị

Nhiều người hung

Nhiều việc suy lung kẻ trung người nịnh

Mỷ-tho Gia-định nhứt lịnh Định tường

Tân-an cang cương

xuyên cấm cốc tóc Cần-thơ

Nhiều việc ngẩn ngơ su sơ Rạch-giá

Tây-ninh phong hóa bề đá

cất am cất cốc

Cà mau dục tóc cấm cóc chùa voi

30

Việc thế không soi chẳng coi Ba-vác

đại tây

Cầu tàu qua đây búa tay dao Bảy

Banam chưng nhảy Phật tẩy Trà vinh

Thấy việc thất kinh hồ

hét đều ghét Bổn sư

Bổn đạo phân chư lo tư lục tỉnh

Nam vang bất vỉnh thác nghỉnh Cần thơ

vọng hò bải cải

Bến tre làm phải người cải Ba xiên

Tới án Hà tiên sầu riêng cần dọt

Nói Bạc liêu

Ông cấm đá tiêu Thuấn nghiêu tỏ rỏ

Phật Trùm Tây bỏ nhiều ngỏ Takeo

Người sợ mang eo không

đền trục trặc dục dặc Biên hòa

Nhiều kẻ cần cả cất nhà Xà tón

Việc làm nhiều món không ngón Bacnam

vàm đất bạc

Vận còn bất đạt xiêu lạc Vĩnh long

Sadéc vòng trong minh mông đồng

Gò công mang tai chịu hai trận bảo

Tử đa ấu

thị Sơn chà

Tra án bất hòa tại tòa Chaudoc

trường cải bé bến Nghé trương giương

Cá cóc oan ương

khôn nhứt môn kế khổng

Bất an chú tổng trống

lượng Cả dầu

Ngả-bát bắt cầu dạ sầu sơn lảnh

Các nơi coi bảnh ba

lăng xăng Hồngngự

Việc làm dụ dự bất tự Vàm Nao

Nói thấp nói cao lao xao Cần lố

31

Xuất long tráo thố

Những việc lo ăn lăng xăng Cải-sách

Ăn no đánh phách thậm trách Mái-dầm

Lòng chẳng âm thầm sợ lầm vàm

phấn dạ tấn chắcđau

Nói việc làm sao Vàm Nao ở lại

Tối thời nói dại người lại nói khôn

cải lớn

Chưn hài chun hớn chợ lớn Trà Tân

Cái bé hiếp dân ỷ thân quan lớn

Chê con

Rạch-Kiến Kỳ son núi non Thị Rịa

Nam Bang Tần địa nó lịa Mặc dưng

Ông văn lở

mười lo đạo giả mạo chiếu chương

Hết kẻ vận lương oan ương Tứ-sở

Bắc-đai mắc cở nhà

du mù u Láng-Thé

Ăn no ó ré vạch xé Láng-hầm

Tôi thiệt ăn nằm, ăn nằm

xào hết Trà niên

Cù là sợ Phiên cất riêng Rạch sỏi

Ông Hiển thiệt giỏi chạy khỏi sốc suông

tuông núi lấp

Việc làm bất cập phải lập Ba Thê

Nhiều người đều chê lập quê Tấn Đức

Việc mình mình lao

Nước chảy lao xao xa ao khó lội

Bằng tăng là cội khó lội Bắc Giang

Thóc-nóc la làng

Vinh tre lộn kíp chạy tiếp Cỏ-bon

Vỉnh Tế núi son đề son Cầu Muốn

Nuốc

mệt dừng quên ở trên Tam Cấp

Miệng đừng lấp

tức Thủ Thiêm

Thủ một cổ kim lập nghiêm bến Thế

Rạch

32

Vĩnh thông vật quới đi tới Tịnh Biên

Vòng cú

lổi lầm hỏi thầm Cái lộc

Nhiệc nhiêu ăn giải

giải phải thảy Trà-bư

Lửa để trong lư bất cư Thị-đại

Tuy là nói bậy khó đậy

đi qua Tổng-cáng

Dạ lo ngao ngán chơ oán Dầy-tho

Bảy xào chưa no còn lo Quản phát

sợ nát Thú Hồ

Kể hết cơ đồ một hồ xóm mới

Bạch-Ngưu vận tới hỏi nới Trà lòng

Phải

nước đục

Tứ phương tùng phục nước lụt Láng Linh

Dạ dốc thỉnh nghinh quản thinh Trà-kiết

Dạ lo

Xa-keo thảm phiền tìm miền Bố thảo

Năm di chí lảo vỉ bảo Giang-Cơ

Nhiều việc ngẩn ngơ

thơ thẩn chỉ dẫn Cái-thịa

Hai cái phân chia nói lia Cái tắc

Một đường gai gắt ngó tắc

chê vàng ham bạc

Bến tranh mặn lạc nước bạc giòng Huê

Nhiều việc khen chê người ê Tân Định

Rau râm

Miệng vái lâm dâm cơ thâm Bến-Bạ

Phèn-đen chê lạ chung chạ Lăng gù

Cái Dầu

Cái thế thưa đấm ông Cấm như son

Bà-đội không con ở non thành đá

Cái-sơn Cái-lá

cưa minh mông kể không đủ hết

Hòn tre mối kết sợ chết Hòn Dờ

Nhiều việc vật vờ gần

sau mất vong đất chẳng còn

Tuy việc hao mòn giai dòn chưa tỏ

Chữ nầy chê bỏ không ngỏ qua truông

uông lụy tuông nước mắt

33

Việc đời gay gắt nam bắc một tôi

Nhiều nổi thương ôi khó thôi

cơ Gia

Nay phải nhắc ra quỉ ma khũng

Gia Nghị

Mậu dần Kỷ Tỵ Gia-Nghị đồng đăng

cố hương lân làm thân sao đặng

Than bề ông

thả sợ Ngã ba Vinh

Chẳng nói làm thinh

của kho chẳng có

Hóa-Cù la ó người ngó Cái-tiêu

Sở hạ buồn hiu sao siêu sở

việc trọng Long-đà

Nói việc thiệt nhà sợ mà không thiệt

Nói thời phân biệt sợ việc không phân

Bàn cững đồng phước

Việc nào nói trước chưa bướt than

Đồng điền khô khan thở than sao thấu

Thượng văn biểu tấn lảo

đao binh gương linh Thần huệ

Từ sanh số hệ nhứt nghệ nam mô

Mặc kẻ ra vô nam mô

khép nép thưa qua

Hữu Phật hữu ma phân qua tà chánh

Diêm đình lập tánh thượng thánh lập danh

Tri bạo

Tri nhơn thức đạo tri bạo thức gian

Đi tới cải ngan trở sang Mỷ-Thiện

Cái lân

lợi ở đâu chẳng thâu Rạch ruộng

Cổ đau cuộn cuộn muốn guộng lên đàm

Quen mặt coi nhàm

Cái Nổ chịu khổ tháp mười

Bắc chiên nhiều người quên cười biến khốc

34

Tây phiên nả tróc bắt tốc

cường thọ trường dân bộ

Đa binh nhứt ngộ nhập mộ đa điền

Làng bắt đi liền kinh tiền Vỉnh Tế

tận thế đa nhơn

Quan cựu vô phân hành đàn nhựt dạ

Minh quân dỉ đọa sát hạ Phật hình

Cầu tử bất chừng

Bịnh con chẳng đứng nghi chứng sanh cờ

Truyền phá nhà thờ mấy giờ tan hết

Việc còn câu về

Nhiều việc phân lìa trở về Tây trước

Thập tự vô phước bắt bước ngan qua

Việc tại quốc gia

chịu cực chịu cực nhiều phen

Chịu khó mới khen

không trơn cũng phải

Nói sao không cải quấy phải

giữ của cho ai

Người khỏi họa tai ơn ai

ăn cho uổng

Con mèo thiệt nạn ăn uổng

Có tình Ngã-bác có giác vạy ngay

Đi tới phương Tây mới hay công chuyện

Gỏi qua Nam điện mười

năm hỏi thăm một tuổi

Cớ sao bỏ chuổi theo buổi đeo kiền

lạc thiệt bạc cũng tiêu

Thiệt dạ Thuấn Nghiêu còn tiêu phần xác

Có ai ham rác ham cát ham bùn

chẳng dụng tiền của

Có ai ham đủa bỏ của bỏ cơm

lộn xà

Thấy thiệt kỳ đà la mà rắn mối

Sáng Trời như tối có mối như chưa

Nằm võng hết

Nói ra câu kết nhiều nết khó lường

35

Kẻ thời tâm cường người thường dạ nhượt

Thương cường sao

hai bên muốn nên nhỉ thính

Thiện ngôn chỉ tính bất thính ác ngôn

Mười việc mười khuyên không điên không

tri lý tri tâm

Tri siểng tri thâm tri lâm tri thị

Mới tri việc chị mới vị việc em

Mới hung hung

Mới biết việc trung mới tung tùng nịnh

Mới định việc nhà mới hòa nhơn thế

Mới kế nhơn lương

Mới tỏ anh hùng mới tùng hào kiệt

Mới thiệt trung lương mới thương trong dạ

Mới tạ nhứt môn biết tôn lể

dỉa nhơn nghĩa tuyệt đoan

Dạ người tham gian làm quan sao phải

Tri hòa tắc cải quấy phải tắc phân

Bất vị phải vậy

Làm người nói bậy nói vậy làm sao

Kẻ thấp người cao lao xao cười nói

Nói ra

biết nói hoài nói hoài quên mất

Nhơn giai hửu

khẩu kiết hung

Cầm thú suy lung vật hung vật kiết

Lập tiền Gia định đạt lịnh cải danh

Saigòn

ly qui việc quỉ

Ở đời không nghỉ việc thủy việc

bể rồi

Tàu tây phản hồi chưa rồi bể nửa

Chớ sơn theo bửa gập lửa phải tiêu

Bộ hành lịnh

nằm lăng trở than thở chẳng an

36

Thấy dấu mà than mà than cho dấu

Có ai muốn xấu vật báo

không ham lòng ham tiền bạc

Thẳng qua cực lạc cho đạt tánh linh

Chẳng trải sử kinh cho minh nhơn thế

Tóc trần chi

Nghèo mới bán đi giàu khi nào bán

Thế chưn ít tháng chịu nán năm nay

Năm tới thấy Tây

nhắc dắc tới ma mới dắc đi

Giữ chắc lời ghi lời ghi cho chắc

Lòng nam dạ bắc nó

ngồi việc hồi năm mới

Con ai đẻ nới tuổi mới hăm lăm

Trời Phật tích tâm hỏi thăm thời

hỏi việc chi

Quì trước cung ly tội chi xưng tội

Ơn người ơn đội việc tội phải cai

ai mà ỷ

E như con đỉ hũ hỉ không con

Chẳng dạ sắt son nước non tiêu hết

sân si

Phật ngồi cung ly nói chi thời nói

Trước nhiều cơn đói việc nói cơ Gia

Nhiều nổi hiếp

Đời nầy lộn kiếp ăn hiếp cơ Gia

Thấy thời người ta quỉ ma tại đó

Kêu chồng bằng nó kêu

Phật ma người ta nghe rỏ

Trâu bò ăn cỏ không ngỏ tội chi

Người ta sân si e khi tội dử

tội dử chẳng hèn

Trời mới đỏ đèn gói phèn chưa dạ

Người chung của chạ người chạ của chung

Sanh chớ hỏi

Làm hung thời giỏi tớ khỏi hỏi

lóng

Căn nợ cái lòng vợ chồng hiếp ý

Tam

37

nửa lời chửa muốn thôi

Dụng nước chế vôi châu ôi

đó

Ăn thời muốn ngó việc khó muốn không

Phước tội

quân ân lập thân Hưng Thới

An-giang quyền quới thấu tới cửu trùng

Quản cơ anh hùng phục tùng quan

quan lớn nào hay

Lòng chẳng đầu Tây giử ngay một dạ

Nay tôi làm lạ lưỡng dạ bá tâm

Chổ nào có chổ

Hổ thời miệng hổ giử chổ sơn lâm

Có miệng mà câm có thâm tại vỉ

Dạ lo đấp lủy

Cho thấu lời nguyền tới miền Ngọc Đế

Hoàng ân thập tuế ngự chế mười hai

Tích thiện huờn lai

Việc đời tứ thứ chiếm cứ ba ngôi

Tam thứ thương ôi khổ thôi là khổ

Một ngày một trổ

đạo lưỡng bình sự ninh sự loạn

Hoàng ân con trạng sự loạn khó phân

Mối nước chăn dân

đời chưa hỏi tai giỏi thời nghe

Đốn một buội tre sạch que ván nhện

Xanh quanh vần vện

phách vật vờ bàn cờ khó đứng

Tướng ngồi làm chứng sỉ đứng một bên

Hai nước hư nên

mê biển khổ mã khổ quá giang

Gặp thuở hiển vang trung cang nghĩa khí

Phật Trời lập ý

tưởng ma mà nói mà giả ngộ

Nói vui cười rộ việc ngộ khó han

Nói móc trong gan soi

cà nát bấy chưa thấy Tây vô

sống xô phơi khô dân chúng

38

Động đau lòng súng thới

Ta chẳng thương ta thương ma mới khổ

Động đau lòng gổ thời gổ mới kêu

Lời nói trớ trêu miệng kêu châu ổi!

Thiên cơ sao chổi gió thổi tiêu ma

Ta chẳng tưởng ta tưởng ma mới dắc

Tri dỉ tri ân tri thân nan dị

Thức kỳ Gia Nghị nam dị tiền căn

Giặc dậy lăng xăng lăng xăng giặc dậy

Đánh nhau tầm bậy tầm bậy đánh nhau

Nước nào ở đâu ở đâu đánh đó

Vận nghèo thấy ngó thấy ngó vận nghèo

Người thác bá bèo bá bèo người thác

Đâu đâu tan nát tan nát đâu đâu

Đặng chổ ruộng sâu ruộng sâu ở đặng

Mặc tình lội lặng hết nặng tới nề

Chưa đặng chọn bề việc hề sung sướng

Hữu nhơn vi tướng đất mướn ruộng thuê

Nhiều việc thiệt quê con tê còn dại

Tạm an liều trại nhứt bại cửu thiền

Dỉ biện qui tiên dỉ hiền qui chánh

Lập thân vi Thánh lập tánh vi hiền

Lòng phải chi tiền làm hiền mới nổi

Nói ra biết lổi khó nổi ăn ngồi

Lòng phải trau dồi nương hồi ly loạn

Ngộ nhơn ngộ loạn dỉ đoạn ngôn phàn

Đức thánh lương nhìn dĩ ân phế oán

oán phế ân

Phàm ngộ ngôn nhân dĩ phân nhơn nghĩa

Ví như chén dĩa nhân nghĩa phi ân

Hai thuở

Nói ra nói dở theo thuở loạn ly

Chớ nói sân si dể dì khó ở

Lo ăn

Ngao ngán cho đời nhiều lời thậm khổ

Nói ra xấu hổ thậm khổ Cơ Gia

Hửu Phật hửu ma

Du lâm đa vật hửu Phật hửu ma

Tiên trị kỳ gia hậu ta xử bỉ

Tiên kỳ xử kỷ hậu

phân quan dân bất luật

39

Nhơn dân dụng thực trung thực dụng ân

Quân tắc dụng dân dỉ ân tứ hải

phục tùng

Lập tri anh hùng tương phùng tứ hải

Biết thời chẳng phải dạ cải rằng ngu

Khó tỏ rừng nhu Thánh

Bá nhơn bá tánh bá tánh bá tâm

Xuất khẩu như lâm xuất tâm như khẩu

Cao phi viển tẩu

Phật ngồi từ bi nhơn khi khó trốn

Đoài ly chấn tốn nan tốn càn khôn

Sự cựu

Khá dãm hậu cảm sương phong

Bất kiến phương

ban nhơn an Tây điện

Xuất ngôn cựu truyện đông

thọ ấn minh quân

Các sự đồng tuấn thiện quân

đồng gia Tứ Thánh

Tam tài nhứt tánh vi Thánh tam

Trời

Dỉ hậu lập đời phân Trời phân Phật

Nhị thiên túc vật ngoại Phật nội Trời

Tây đặt thuận thời

lòng nội mẹ việc nhẹ ngoại cha

Tuyệt cỏi diêm la tâu cha Thượng cỏi

Ở đời dể hỏi người giõi

thân nghĩa nhân phòng khẩu

Lập-Thần Thiên cẫu mang khẩu bất tề

Bất oán thiên hề bất tề tiêu nhơn

nhơn phải hỏi

Hai sao qua khỏi chẳng hỏi hai sao

Hai ngọn lại giao cái cao cái thấp

nát hướng Tây

Canh Tuất đều hay góc tây sau hậu

Thiên cơ dỉ lậu cơ hậu nan tường

40

Người sự thế

Thiên cơ lập kế trần thế bất tri

Kẻ ở người đi kẻ ly người hiệp

Giao An-giang

Tây đắc thắng bang dạ mang thất ước

Thức tri việc nước việc nước lo sau

quân tử

Dự ngôn Hứa sử ngôn ngữ Mục Liên

Tri sự Tây Phiên tri Tiên Nam-Việt

Trị nghiêm

Tri cổ tri kim lập nghiêm mới nổi

Xuất điềm sao chổi khiến nổi Tây qua

Chẳng xử trở lại

Tiền vinh hậu bại tiền hại hậu vinh

Nước nào đắc linh chư binh ủng hộ

Phật

Cứu độ phò hộ chư gia

Tích ác phùng ma thiện gia phùng Phật

Nhơn thân tri vật vật bất

cựu dể phân việc tân khó nói

bất tri dạ chói lời nói như không

Nghe nói bên đông dạ trông bên bắc

gay gắt chưa chắc lo âu

Lúa cốc ở đâu

chê đây người nay nói quấy

Tôi thời ngó thấy

giấy ngó thấy chữ son

Bút mực nước non

mai rau trai rau muống

Trước trong muốn uống

nhà bạo hết cơm

Úp chạ hư nôm trái thơm nhiều mắt

Đông Tây Nam Bắc có mắc ngó

ngó cùng bốn phía

Ngó tiền ngày vía thấy phía đàng sau

Thấy việc mới lâu trước sau thấy hết