KIM CỔ KỲ QUAN VI 45
Loài cầm thú nhiều vật dể khi
Lưới trời bủa khắp trốn đi đường nào
Đứng trượng phu trí thức anh hào
Trung tâm xuất khẩu lời nào đâu xa
Lời nói thời trong bụng đem ra
Oán thù ẩn sĩ gần xa trí tài
Người khôn trong kẻ dại khôn ngoài
Giận người đừng biết trí tài đừng khi
Tới ngày sau Tý-ngọ bất vi
Thìn thời ông mọc bất vi giờ nào
Đêm giờ tý ngày ngọ hiệp vào
Tý ngọ đứng bóng giờ nào lại tranh
Ngày sáu giờ đếm sáu giờ canh
Nguyệt xuất giờ tuất không tranh giờ nào
Thời bất minh phong vỡ ào ào
Gió vay khi gió mưa nào kể mưa
Phép Phật Trời như thể lưới thưa
Gặp cơn phú quí gió đưa ngọc thuần
Tới ngày sau phong võ có chừng
Năm mười hai tháng không nhuần như nay
Đời bất thuần chịu khổ từ đây
Bởi đời cải Phật chê ngay qui tà
Trẻ khoe tài ngoan trí hơn già
Đời sau ngó trước chê mà việc sau
Chốn cỏi trần không kẻ sớ tàu
Hàm oan sở ức việc đâu để rày
Tôi có chúa làm tớ có Thầy
Làm tôi không chúa ở rày với ai
Nhứt ngoạt tam thập nhựt chiều mai
Không dư không thiếu khỏi tai khỏi nàn
Muốn xuống biển phải biết trên ngàn
Vui say Thánh đạo cho toàn chí trai
Có ai từng ăn óc không gai
Ăn cơm không đủa đại lai nước Tần
Mảng năm Sữu gần mãng năm Dần
Đắng cay trong dạ bần thần đế đoan
Mắc mỏ thời mắc mỏ trong gan
Mắc chi ngoài miệng phá tan nước nhà
Oán làm chi má oán ông bà
Ai sanh con cháu cơm nhà ai ăn
Trời sấm chớp thiết tỏa bủa giăng
Lo đường sanh tử khó ngăn gian tà
46
Khéo líu lo bối rối việc nhà
Tay mà bao nở cắt mà đứt tay
Lỗi đạo nhà tại bở dao phai
Ly miêu tráo chúa lầm tay trái chùy
Làm việc dạy hại kẻ biên thùy
Khổ si phóng hỏa dị kỳ cho ngươi
Thấy cày héo tưới nước cho tươi
Nào đành cây héo tay bươi phân bồi
Nở nào đành đốn gốc mẻ chồi
Thân ai nấy nghĩ cho rồi cái thân
Thử tiếng chuông cho biết đục ngân
Thử người cho biết rằng phân tiếng người
Chẳng muốn nói cũng chẳng muốn cười
Náo nương theo thế dựa người giảy khuây
Mười việc vạy có một chúc ngay
Xem đời trần bạ khổ thay vô bồi
Thấy việc khổ nói trước cho rồi
Chừng không có khổ lần hồi làm ăn
Chẳng phải lời nói láo không căn
Chừng nào trổ láo không ăn cơm Trời
Nói thời nói sợ tiếng cười đời
Nói thời phải nói nhớ Trời năm sau
Bạc bảy nén gởi lại ruộng sâu
Vàng thoi vàng lượng mua trâu trước rồi
Chẳng chước chi hai chữ bại tồi
Thấy đời tồi bại luân hồi báo oan
Có sông dọc lên khỏi Nam Vang
Lên đèo xuống dốc nhà sang giẫy đầy
Từ Lèo Hạ sấp xuống dưới nầy
Kiển vui Nam-Quốc lời thầy di ngôn
Thân thuở nầy như chết chùa chôn
Sao không nhớ lại chúc ngôn tiếng Thầy
Đường gian nan lời trước tỏ bày
Lèo hạ giáp cỏi trần rày ải quang
Có một một nhiều việc lo toan
Trong ơn Trời Phật sửa sang tôi nhờ
Biển thời rộng trong mau tới bờ
Kẻo đường ghe khẩm dật dờ sống xao
Đi lộn vòng mé biển cù lao
Lộn đi lội lại cũng tao với mầy
Mắc nợ đời phải nói củ nhầy
Đánh Dần đánh Mẹo nói rày nói mai
47
Mặc ý ai mười hai người thế
Chí cả anh hùng lập kế làm sao
Chín phương Trời mấy bực thấp cao
Thập phương hội Phật soi sao cỏi trần
Rắn lộn đầu chuyển động âm thầm
Nhật nguyệt biến mất Phong Thần khởi ra
Tội bao nhiêu quan cũng thứ tha
Ngặt tình ma bắt con ma chẳng còn
Lở nhà ngói lở quán Sàigòn
Lở chồng lở vợ con còn góa lâu
Lở ông xã cũng lở ông cậu
Lở trang trí huệ lở đâu lở hoài
Lở rạch hẹp cũng lở sông dài
Lở qua Tây – Điện lở tài trí mưu
Hại nhơn nhơn hại kỷ thời hưu
Hai đường thiện ác hoan vu đáo đầu
Nhơn trí bỉ hà tất trí cầu
Cớ sao đem dạ lập lầu treo chuông
Nghĩ càng đau tụy úa uông uông
Thiết tha trong dạ lụy tuôn ra ngoài
Bại bất bại tài bất hữu tài
Thắng như bất thắng cải ngoài làm ăn
Tấn giã nan thối việc giả làm nan
Biết sao cải loạn loạn làm an ra bề
Lưởng bàn minh hai hội tề
Nhứt tâm vọng Phật hội tề cầu an
Vậy mới rằng tế hiểm phò bang
Nhà nhà thịnh trị hiển vang quí quyền
Chớ khen chi đồng bạc đồng tiền
Của Trời vô số Phật phiền chưa cho
Người làm lành hết đói tới no
Người nào làm dữ tiêu tro thấy hồn
Sao chẳng lo hưu hậu tích tồn
Thoát mê thoát khổ linh hồn chánh minh
Thượng sớ cầu Bắt quốc Nam-kinh
Phật Trời soi xét tâm linh trinh vọng cầu
Tại vì ai sớm dứt Nam-lầu
Nhơn tình đại nghĩa vọng cầu Đế cung
Dạ nào hay phân rẻ cội thung
Chừng nào sum hiệp Tiên cung an hòa
Vội vàng chí quyền tước án tòa
Sống trung để tiếng thác già để danh
48
Chẳng phải lời chê dại nói lanh
Phật cho giác tắc giác quanh cuộc đời
Giác bề ở giác thửa bề lời
Giác người ngang dọc giác đời dọc ngang
Giác bần tiện giác việc giàu sang
Hồng – Ngự sau có sông ngang Sơn – Chà
Giác lời ví việc chaq1nh việc tà
Sông dọc Cầu – lố khỏi mà Mỹ - Tho
Việc làm người người phải âu lo
Chẳng thà thác đói sống no khỏe lòng
Ngặt sống đói thây rả chập chồng
Ngồi buồn nói việc bao đồng nhiều khi
Hành tàng hư thiệt tự gia tri
Nói thì nói vậy để khi mặc tình
Mình trách mình bạc phân nổi mình
Vô duyên chi bất tâm tình từ đây
Lòng tưởng Phật niệm Phật thiệt hay
Dầu sanh dầu tử không ngay bạc chì
Chỉ tranh lai tảo giữ lai tri
Than ôi! cho kẻ phụ chì dụng ngân
Tham quyền quí mà phụ chữ dân
Ở đời biết phải cầm cân cải lòng
Cỏi dương gian xích khóa xiền cồng
Cũng là ngục rạt không lòng sợ lo
Chí độ đời kẻ đói người no
Kẻ hiền người dữ biết lo sao đều
Phải thả trôi theo nước như rều
Chờ khi gió độc độ điều chúng sanh
Người chẳng học chẳng biết khôn lanh
Thương người văn học tương tranh việc gì
Học dã bảo bất học đã tùy
Ngày sau để tội biên thùy nho văn
Làm không làm ăn cũng không ăn
Ý sao nho đạo Thánh căn chỗ nào
Nho thuyết đạo thiên địa tâm bào
Ý sao không biết Phật nào ở đâu
Biển lai láng chổ cạn chỗ sâu
Đất thì chỗ thấp biết đâu chỗ gò
Sông không cầu tạm giả đưa đò
Độ phu rước khách vọng hò ngâm nga
Rước bộ hành lại chợ Ma-ha
Chợ ma có Phật chợ ta không người
49
Nói lắc lẻo nhiều việc tức cười
Chợ ma có Phật chợ người không Tiên
Ngồi ngẫm nghỉ những chuyện Tây-Phiên
Rồi đây lạy Phật lạy Tiên sói đầu
Trước chê Phật thấy Phật không cầu
Phật ngài trả quả dập đầu cầu Tiên
Đức Thánh chúa vi Phật vi Thiên
Ý sao chê Phật chê Tiên tu nào
Phật tà Thánh Thánh Phật tâm bào
Chúa Trời Trời chúa cỏi nào đâu xa
Tới ngày sau có Phật hỏi cha
Việc Thiên việc quốc việc ma tỏ tường
Phép Phật Trời chẳng phải phi thường
Phải tri cho đủ tỏ tường kiết hung
Tri cho rõ kẻ nịnh người trung
Tri trong Trời Đất kiết hung chỗ nào
Tri cho đủ bá quốc kiệt hào
Hai đường tội phước chỗ nào xử tiêu
Tồn thập bác quốc chỉ noi Nghiêu
Ngoại trừ các nước quần yêu xử tà
Phải dụng mưu đi kiện do hà
Thượng tờ bẩm cáo tân mà việc oan
Cỏi trung thần ai xử chẳng an
Cho nên thiên hạ dọc ngang chết nhiều
Thượng bất chánh hạ tắc loạn triều
Phật Trời xoi xét thác nhiều nhiều khi
Nhơn hữu thiện thiện tất tùng chi
Người mà theo ác ác khi cho người
Hưng – Thới thôn phi lạc số mười
Nhàn du kiển nội thương người hiếu trung
Tới đó mới sum hiệp cội thung
Anh hùng Lục-Tỉnh Tiên cung hiệp hòa
Qua hội đó ăn mặc đen giả
Trồng khoai tỉa bắp đặng mà nuôi nhau
Giữ lòng bằng niệm Phật một câu
Chờ mai hội thí ruộng đâu minh tình
Có ai tham quờn tước một mình
Thương cho vạn chúng lọng tình đọa thân
Cỏi xác phàm nên mới tỏ phân
Ý ai tỏ đặng nghĩa nhân lâu dài
Lòng niệm Phật học đặng phép tài
Bá-gia gắng chí nhiệm hoài giữ thân
50
Niệm Phật thì xét nghĩa xét nhân
Xét tà xét chánh giữ thân vẹn toàn
Đời nầy như chén bể khó hàn
Học đòi như Thạch-đạo toàn mới nên
Gái vô hà gái đặng bực trên
Gái trai suy nghĩ mới nên làm người
Có con ai mới đẻ mà cười
Đẻ ra thời khóc khóc người tu oa
Muốn làm người xét tới nghỉ ra
Làm lành niệm Phật hưởng hoa Phật Trời
Tu lổi đạo tu thắng tu thời
Tu mà mạo chiếu Phật trời ấn ban
Hưởng thập phương nói dọc nói ngang
Không chỉ mối đạo loạn an chánh tà
Việc phù thủy không ai thưởng gà
Tượng ông lổi đạo chúng mà nhát ma
Đời hạ trần Phật lộn với ma
Quan Hầu chánh thị đem ra dối đời
Chớ che mắt Thánh lánh Phật Trời
Tụng kinh quên quỉ pháp thời quên ma
Tu lổi đạo chẳng khỏi Diêm la
Đường về Tây- Điện theo ta ít người
Nhiều nổi khổ vui hết muốn cười
Khổ tăng gia khổ ít người phạm tăng
Của Phật nhiều sao ít kẻ ăn
Của ma thời ít lăng xăng tranh hành
Tội Tàu mang ước chất nên thành
Bán bình bán tượng tranh hành nước Nam
Phật xử tử dân hậu biệt giam
Tây Phiên mắc án quan tham bạc tiền
Tôi nói ra anh em chớ phiền
Để coi sự thế tri tiền hậu phân
Tiền Vĩnh-Hạnh nhiều kẻ bạc ân
Hậu lai Thạnh-Mỹ bất phân chánh tà
Đạt du địa giao hệ nước nhà
Chê rằng Trời Phật vậy mà không linh
Ác phụ gia tâm tánh bất minh
Ác kỳ tăng chúng tâm kinh bất cầu
Chẳng nhớ xưa trảm phụ Võ-Hầu
Âm dương tương hội lộng cầu phi thăng
Địa sanh thảo hà thảo vô căn
Nhựt xa nguyệt cách bất thăng nhơn tài
51
Chí bất vi lâm nguy bài vở
Đứng anh hùng mắc cở lở danh
Thuyết trí ngu Hàn-Tín phế canh
Lôn trôn gữa chợ Hậu tranh Hớn-trào
Giồng vi thủy long xuất anh hào
Long du san lảnh Hớn-trào tay thâu
Lòng dặn lòng câu phải giữ câu
Bực ngồi mòn bực dạ đâu mặc người
Cá vẫn vơ mặt biển vui cười
Sấu nằm bực hẫm chờ người làm chung
Hoạn bất tài hà loạn bất trung
Dạ nghiêng sữa dạ lâm chung có Trời
Thấy nổi thế lo hậu nổi thời
Oán ân ân oán việc đời chưa yên
Người quân ử oán để bá niên
Tiểu nhơn hối ngộ oán riêng nhản tiền
Thấy nổi thế nhiều nổi ưu phiền
Oán thời báo oán nhản tiền tới đây
Chớ chê rằng Trời Phật chẳng hay
Xác phàm như thể gốc cây biết gì
Noi Thánh nhân thoát đọa biên thùy
Chẳng nghe lời Phật họa thì thấy đâu
Phải dò lòng Thánh đạo cạn sâu
Lý thâm thấm ý lo âu nghĩa đời
Xuất ngôn vô độ khó thửa lời
Biết sao Phật cứu khỏi đời nhơn khi
Có chữ rằng khiến nghĩa bất vi
Lâm nguy bất cứu mạt phi anh hùng
Kẻ chê dại người ghét tầm khùng
Cơm ai nấy độ nói cùng mà nghe
Kẻ đi tàu người lại đi ghe
Tiệc hai ba tiệc không nghe mất hồn
Đợi lộ lở sau có cất đồn
Làm quan mướn lính giữ hồn mướn thây
Người của mình đi lính cho Tây
Lính Tây đem lại đi nay cho mình
Chớ vui chi chưa thấy việc bình
Làm sâu đống thuế gẫm tình hai năm
Tam ngoạt kỳ giả điếc làm câm
Ngồi buồn thấy Phật minh tâm sợ thầm
Dụng củi đậu nấu đậu cúng rằm
Mượn đầu heo trắng mưu thầm cháu tang
52
Nhóm một hội cáo Phật bảo an
Bạc tiền vô số nhà ngang đầy đầy
Của bá gia đem tới hội nầy
Phật Trời cứu độ dạy rày bá gia
Của tiền nhiều của quỉ của ma
Sớm vào thời tối nó ra chẳng còn
Càng thâm tổn càng hao càng mòn
Đời nầy ăn nói nghe dòn lổ tai
Nói bắt quàng để tích chiều mai
Lập lời bất mãng đố ai làm vầy
Bá-lý-vương qui nhứt đao thầy
Lời nói không thầy đố mầy làm niên
Cảm phiền cho bổn đạo vội quên
Giác mê Thầy để dạy nên nhiều lời
Tu làm sao chẳng biết Phật Trời
Tu ăn tu ỷ tu đời Ngụy-Gia
Tu làm sao chưởi mẹ mắng cha
Ông bà chẳng tưởng mới ra đổi nầy
Lòng than ôi! một chiếc đò đầy
Sống sao mặc sống ăn mày cũng ưng
Vàm Hòn Đất Thấu lại Mặc-Dưng
Sơn-Tô dựa mé chợ xuân năm làng
sao chẳng lo ăn học ứng tràng
Nhứt tâm niệm Phật ngoại càn ứng tâm
Phật di sơn đảo hải cơ thâm
Khai sông lấp rạch khiến âm di tà
Kiểu nào vui bằng kiển Di-Đà
Thanh tân nhựt nguyệt Trời mà ít mây
Không gầm chuyển sấm chớp như đây
Gió hiu mát dạ mát cây mát người
Đời nực nội bực bội vui cười
Gió bấc thổi lại lạnh người chèo queo
Dạy làm lành ít kẻ nghe theo
Làm dữ khỏi dạy co beo khỏi làm
Tôi lo ăn bá tánh lo làm
Nước lả mà khuấy nên chàm nhớ vôi
Sau tam giái hội lại một ngôi
Muôn dân lạc nghiệp chúa tôi thuận hòa
Người ăn nói bằng thẳng thiệt thà
Trình thưa dậm dạ giữ mà phép phuông
Lập Thượng ngươn tuổi cả một muôn
Trung ngươn giữ dạ phép phuông trên ngàn
53
Còn sanh tử giữ chẳng đặng toàn
Muôn sau sanh dạ xóm làng dọc ngang
Biến Trung-ngươn Trời Phật xử tan
Lập đời thượng cổ nhứt bang Phật Trời
Mười tám nước qui lại một đời
Khá tu giử đạo theo Trời một ngôi
Trong hai muôn biến đổi thế thôi
Đem về Thượng cảnh chúa tôi Phật Trời
Ăn không no để dạ lo đời
Lo trước một sải lo thời ba căn
Chí sức buồn ngó nước xem trăng
Bà già đi bán mục măng trên đèo
Có một cột má biết mấy kèo
Không tàng không lộng nước nghèo làm nên
Sợ cho người sau lại quên tên
Dự phòng quên tuổi khó bên xác phàm
Trắng như giấy xanh bực như chàm
Mít thì hột mít phu phàm phàm phu
Tu đừng rủ có rủ đừng tu
Xác phàm gắng chí công phu chớ phiền
Dạ nào hay vua cũng như thuyền
Dân thì như nước nước thuyền nương nhau
Lạ đời nầy mặc áo không bâu
Vận quần lưng rút khó âu khôn ngoài
Kẻ chơn hớn người lại chơn hài
Sửa sang cho lắm được ngoài mất trong
Tiếng đặt vé giỏi một sâu thông
Anh hùng tranh thực tranh công ít người
Phật Di-Lạc xuất thế hay cười
Miệng ngài nói mặn thì người ngã lăn
Đa tài phép khả di thăng
Chơn đi khỏi đất lăng xăng cỏi trần
Hỏi chư vị du Thánh du Thần
Về mà cứu độ cỏi trần bá gia
Tại lòng người thấy Phật nói ma
Thấy ma tưởng Phật mới ra hội nầy
Chốm am vân mỏi mệt lòng Thầy
Tây phương trở lại cỏi nầy mê du
Nhiều kẻ dữ ít kẻ lòng tu
Núi non chẳng kể công phu chẳng dùng
Việc sống thác là việc vô cùng
Sống thơm sống thúi thác khùng thác ngu
54
Vậy cho nên Trời Phật dạy tu
Không đường tội phước công phu làm gì
Tu nhiều kiển tu lạ tu kỳ
Tu không biết Phật tu tùy kiêm ngân
Tu độ Phật tu chẳng độ dân
Hữu thân bất độ hà thân vẹn toàn
Độ thi phải độ tận xóm làng
Xóm làng chẳng độ tam tràng chẳng yên
Mưu sự tại nhơn thiền sự tại thiên
Lời ai để đó Phật Tiên phụ lòng
Tu làm sao phù chú vẻ vòng
Lên non kiếm thuốc xuống đồng độ dân
Tu làm sao phí nghĩa bất nhân
Xưng Trời xưng Phật tội dân không tường
Tu làm sao rao bán ngoài đường
Bắt Phật mà giới bất tường kiết hung
Tu làm sao chẳng biết nịnh trung
Có tiền thì dụng cùi phung chẳng màng
Của bá gia tội phước chỉ đàng
Không nghe việc phải bạc ngàn cũng tiêu
Ăn không phải một cắt không siêu
Tội người Phật xử cũng tiêu xác hồn
Người làm dữ cũng có tiềng đồn
Làm lành tiếng dậy như cồn Thái-sơn
Bỏ nói dọc đừng có nói ngang
Đường dài thăm thẳm như bang Thương Tòng
Lo đạo đức niệm Phật dự phòng
Lo đường tiền bạc xa lòng Diêm-vương
Phản nghịch quốc dạ phản Châu-thương
Phản tung phản Phật tai ương sa đà
Nói không nghe như lý lu là
Dục tốc bắt đạt khổ mà dân ôi
Chúa bất chánh giữ dạ làm tôi
Chúa trung thần nịnh bịch vôi để dành
Chớ a dua mong hại người lành
Thân như sống bổ đầu gành lao xao
Nhìn mé biển phải ngó cù-lao
Rồi đây tới đó biết tao với mầy
Nghĩ thuở trước nghĩ lại thuở nầy
Lở bao nhiêu lở tớ Thầy như nhau
Lở mưu độc cũng lở mưu sâu
Niệm bịnh chư vị một câu trợ thời
55
Ở trên đầu có Phật có Trời
Hai vai Thần Thánh chứng lời vạy ngay
Tôi cũng người làm việc cho Tây
Phật Trời soi xét lòng ngay lòng tà
Khuyên bá gia niệm Phật Di-đà
Ngày sau văn mất võ mà võ không
Lời ghi để mù mịch minh mông
Thấy mà không biết cũng không biết gì
Trải mùi hương thấm ý biên thùy
Trinh tường biến thoại lâu ký phụng loan
Ngưởng than rằng vạn lý thiêu san
Ngôi Trời tỏ rạng chúa an dân lành
Có sông dọc Trà-Hộ lên gành
Đạo nào bằng đạo làm lành thảnh thơi
Nói làm vậy như việc nói chơi
Chừng nào ngó thấy các nơi rả rời
Con mắt sao ngó thấy sáng ngời
Trong như mắt cọp miệng người ngọt thơm
Răng thì trắng thiệt người ăn cơm
Lưỡi sao răng vậy gạo thơm ngọt ngào
Gạo khỏi giả thông thả anh hào
Các nước gạo trắng tâm bạo tội lâu
Khỏi lo bề làm ruộng đất sâu
Đất có sình trấp mọc âu lúa Trời
Thiên sanh ư Tý mới lập đời
Năm Tý tháng Tý thuận thời lập xuân
Lễ ngươn đáng gia kiết đông tuân
Thập bác chư quốc tế xuân một ngày
Việc trước sau cầu Phật tỏ bày
Tam giáp hội tý một ngày thông thơ
Thương hội nầy tôi chúa bơ vơ
Nhìn xem bá tánh không ngơ mối sầu
Bước ra đi niệm Phật vọng cầu
Hộ tùng chư vị ứng hầu độ thân
Người niệm Phật tưởng nghĩa tưởng nhân
Từ đường vọng cáo Phật thân thưa trình
Lòng minh chánh tà quỉ tránh mình
Lòng không minh chánh quỉ tình nhập vô
Phật dạy rằng niệm Phật nam mô
Người không niệm Phật quỉ vô trách Trời
Phật dạy hoài tích thiện ở đời
Dầu mà đến thác hồn thời cũng siêu
56
Đất cổ thiền nhiền kẻ quần yêu
Phật lại giáng thế xử tiêu chẳng còn
Thấy nổi thế dạ kém hao mòn
Xem người bắc địa chẳng còn nử kinh
Quân xử Thần tri thức trung tình
Phụ tồn xử tử nhục vinh tri tình
Lễ tử thi ngủ ngoại vô hình
Ngày sau bất kiên việc bình chánh chung
Lễ thất ngoạt vi chánh bực trung
Chánh ngoạt vi thủ thượng cung hai mùa
Chữ nôm na lại miệng phát bùa
Thượng tờ thơ trát các chùa chữ nôm
Cho nam nữ biết chữ điều khôn
Thường thường văn tự nhứt ngôn giữ mình
Thiểu văn chương tài phép minh tình
Thông minh trí tuệ dạng hình phương phi
Hội anh hùng sau chẳng trường thi
Ngôn từ đức hạnh dỉ tri Phật Trời
Mở miệng nói chữ dễ thẹo lời
Nói đâu làm đó hiệp lời chẳng sai
Nói việc vậy tự ý gái trai
Có không tới đó nào ai ép lòng
Việc bây giờ thấy rắn vẽ rồng
Thấy rồng vẽ rắn khó lòng chánh minh
Đặt nôm na lộn lạo sử kinh
Dám khuyên thượng tri chớ khinh quên mình
Mã-đăng-long thất quốc vào chùa
Cơ mưu dĩ lậu quê mùa Quan-công
Dạ bao đành ngăn biển lấp sông
Kẻ thời giúp của người công chia phần
Sao chê đời không Thánh không Thần
Phật cho khổ hạ cỏi trần có ma
Lòng tưởng Phật có Phật độ ta
Lòng người tưởng quỉ tưởng ma độ người
Phật độ khóc Phật chưa độ cười
Độ cay độ đắng độ người khổ go
Phật độ người chắc lưỡi nằm co
Chịu đặng đói rách tới no nên người
Phật độ lạy hết khóc tới cười
Niệm Phật cho đặng nên người dễ chi
Miệng niệm Phật lòng lại dễ khi
Niệm bao nhiêu niệm mất đi không còn
57
Thấy Nam Điện trở cửa Saigon
Chúa công phủ hậu cửa còn hướng Đông
Nói Phong Thần xuất khẩu thinh không
Phật Trời còn ở hướng Đông chưa vìa
Cổ cắt cổ đầu trước chưa lìa
Long hoa thất thủ Phật về thưởng công
Ngó thấy sau biển trước minh mông
Nước mặn có chỗ rạch sông ngọt hoài
Ăn thời vắn nói việc lâu dài
Tài xưa có một nay tài mười phân
Phật Trời cho tài phép nội thân
Cho sao nói vậy căn dương vi tiền
Ai mới sanh đặng lộc quí quyền
Tôi ngây nói dại cam phiền chớ chê
Người ăn học dạ ngọc ủ ê
Mặc tình thế sự khen chê nại hà
Lâm tử trận bất quí thân già
Cầu cho vĩnh viễn nước nhà an khương
Từ Mạnh-Tử ra mắt nước Lương
Nhan-Hồi đoãn mạng cảm thương Thần-Đồng
Tu quốc vương có vợ có chồng
Có con có cháu nối giòng an bang
Tu tuyệt hậu bất kế tu tang
Phật phụ Phật tử nhứt đoan minh tình
Có vui chi Thánh đạo một mình
Muốn cho bốn biển nhứt tình sum vui
Cạn lòng vàng phiền não chưa nguôi
Tứ phương tùng phục mới vui tấm lòng
Phật Trời cho nói việc bao đồng
Nói ra quấy phải nặng lòng nặng lo
Cơm mình ăn mặc ý đói no
Việc mình mình nói khỏi lo việc nào
Người nịnh trung nghi dạ như Tàu
Tri nhơn tri diện chỗ nào tri tâm
Tri kỷ thực bất tri kỷ thâm
Phật tri kỷ chí đoạn tâm kỳ hình
Vậy mới rằng ngâm sử trắc binh
Thả câu vị thủy trung tinh vén mày
Chốn rừng xanh ẩn sĩ ai hay
Cung lên dụng bắn nhạn bay mới tài
Phá tu phần xác tiếc ai hoài
Phục đường Võ-Hậu trí tài bao lâu
58
Cầu Đông-Phong tài trí ở đâu
Sao người chẳng xét mấy sâu Phật Trời
Trí cổ kim mới biết việc đời
Sao người chẳng tưởng Phật Trời độ thân
Trào dỉ loạn dỉ trị dỉ phân
Trào nào kẻ oán người ân gập ghình
Người gái Nam Tây lấy lọng tình
Một vay mười trả nước mình biết sao
Chà-và đen bạc trắng xứng tao
Gái Nam cũng lấy biết sao nổi người
Nước Chệt qua lấy hết tức cười
Căn dươn xa xứ hại người nước Nam
Trong nước nào lòng dạ buộc tham
Trung trần bất chánh xử giam Phật đày
Đường tội phước có một bội nầy
Có lông có cánh giỏi rày thời bay
Dạ bao đành cây cả gió vay
Đất nầy không phải đất Tây mà phiền
Nay phá bạc trước đạt phá tiền
Nói cho các nước chớ phiền lông tâm
Ngày sau thời không đặng loạn dâm
Nước nào ở nấy loạn dâm đứt đầu
Phật lập chánh chư quốc chư hầu
Bán buôn lui tới phải đầu nước Nam
Phật dạy đều lòng dạ đừng tham
Không sưu không thuế nước Nam thanh nhàn
Mười tám nước ăn ở một tràng
Chợ nào không góp xóm làng an ninh
Trí sự tiền lập hậu chánh minh
Nhà không đóng cửa quản thêm đêm ngày
Mệt thì nằm nghỉ khỏe cuốc cày
Kẻ chài người lưới đêm ngày như nhau
Kẻ đi trước người thời đi sau
Kẻ về người tới đâu đâu mịch đường
Chợ đêm ngày nhóm cũng thường thường
Chúa công lui tới chặt đường người ta
Có xe hơi xe kiến vào ra
Đường rầy xe lửa chạy xa chạy gần
Dưới sông thời tàu chạy rần rần
Trên bờ xe máy ngựa trần chạy đua
Mười bảy nước đâu đó cũng thua
Lầu đài phố xá thành vua tốt kỳ
59
Nẻo làm lành nhiều kẻ bất tùy
Noi đường làm dữ dị kỳ cho thân
Năm năm nhẫn chưa đặng chữ nhân
Phật Trời khó nổi vung phân đắp bồi
Ở chỗ đây tiêu xuất trước rồi
Âm thinh còn mất một hồi thời nay
Phật xử tiêu mất xác mất thây
Khá tua bỏ dữ tùng ngay nên mình
Biết sợ Phật thì giữ đặng hình
Người không sợ Phật lộng tình ra ma
Có mấy khi lời Phật thốt ra
Việc lành việc dữ dạy ta lắm lời
Dưới có đất trên có Phật Trời
Quốc vương thủy tổh vọng lời Phật Tiên
Mảng buồn thầm trách phận sầu riêng
Chừng nào gặp hội Phật Tiên ra đời
Ngọn Cái-Dầu trống lỏng của Trời
Người hung khó tới đổi đời hiền lương
Nhớ trung thần cám cảnh lòng thương
Chừng nào Long-Ấp An-Lương thạnh thời
Bạc hi mà mạc lắm bớ Trời
Khổ go thấy đó người đời không tu
Cây mù u trái cũng mù u
Ba đời đạo tặc dơ khu chúng bầm
Ba lớp da trong ruột đắng ngầm
Có ai dụng cúng bữa rằm Hạ-ngươn
Khó kể bạc cũng khó kể ơn
Kể lòng cho tốt cũng hơn bạc tiền
Phật dụng lòng anh chị chớ phiền
Dám khuyên có bác bạc tiền đãi lao
Chỉ một mối đậu lại hai tao
Bạc tiền trả nợ cù lao cho rồi
Phật xét tâm xét tánh mấy bồi
Xét ngày xét dạy việc rồi sạch trơn
Chí anh hùng lấp biển thành sơn
Dụng lòng dụng nghĩa dụng nhơn trải đời
Trên cha mẹ xử dạ sửa lời
Phật Bà chỉ sửa cứu đời Hạ-ngươn
Qua ngày sau thiệt nợ thiệt dươn
Đàn bà trinh tiết vi ơn nuôi chồng
Năm bảy vợ hiện ý một lòng
Thượng hòa hạ lục nuôi chồng làm quan
60
Có đâu đòi ăn ở dọc ngang
Mong lòng làm dữ không toan việc lành
Cây một góc mọc biết mấy nhành
Nhành tươi nhành héo khó dành tốt y
Mất hết tiền bỏ mất mức ghi
Mười tiền chậm chuỗi trức đi thăm đồng
Tại vì ai sửa dạ sửa lòng
Cho nên Trời khiến tơ hồng lơi dây
Một trăm nhà không thuận lòng ngay
Một thân trái mặt hai tai khổ mình
Một lỗ miệng quấy phải mấy tình
Ruột thì một ruột một hình hai thân
Người làm quan kẻ lại làm dân
Biết sao cho phải mà phân việc đời
Chồng nói đất vợ lại nói Trời
Một nhà không thuận ở đời sao an
Kẻ nghèo khó người lại giàu sang
Lấn thời lấn thế dọc ngang oán thù
Đời nầy bỏ võng dụng đi dù
Cựu trào lọng lạc cựu thù võng khiên
Không tưởng Phật mà gọi người Tiên
Phật đày mảng giả Tây-phiên trị vì
Khổ Hạ-ngươn bẩm lai cà-lỳ
Coi thân cực sướng nổi gì cho thân
Tây chưa mảng tới việc u phân
Ngồi buồn thấy khổ muôn dân não nề
Lương kế Thánh nhơn chí kế bề
Ngậm ngùi Nam-Việt nặng nề lao thân
Bỉ trào thần đắc chí kỳ ân
Sóng xao thoàn vững muôn dân tan tành
Bồi mé bải khổ trải đầu gành
Bồi trên lở dưới khó đành cù lao
Sao đất bằng không thấp không cao
Biển sông không nổi cù-lao nữa rồi
Mé sông biển không lở không bồi
Sanh sao y vậy nói rồi sao coi
Có tòa án các tỉnh sâm soi
Không đường ngục thất sau coi dể lòi
Nước một bực thanh thủy biên Trời
Không rồng không lớn thuận lời chảy xuôi
Biết làm sao trong dạ cho nguôi
Cầu Trời vái Phật gở xui mối sầu
61
Để mà coi dạ khó không cầu
Ngày sau ai thảm ai sầu cho ai
Lời Phật Trời ghi để chiều mai
Làm người thời có hai tai nghe cùng
Chẳng phải ai chưng mặt anh hùng
Giác đời giác thể cho cùng mà nghe
Nghèo sắm xuồng giàu có sắm ghe
Để chờ có nước chèo te lên giồng
Sau không chuổi mà cũng không vòng
Đàng điếm giựt lên giồng tay không
Tới đó thì hay việc gió giông
Nhà không người ở ruộng không ai làm
Tiền xử tử Láng-chái mai hàm
Trung xử Đông lô hết làm hết ăn
Qua hầu xử Văn giáo giáo văn
Thây phơi ngọn cỏ vô căn Phật Trời
Con trong nhà nói chẳng nghe lời
Huống chi hàng xóm nói đời ai nghe
Xem thấy đời nhiều chỗ éo le
Tu sau như thể bụi tre mới mầu
Nhà có vách rạch lại có cầu
Có thân sau chẳng lo sầu cho thân
Dưỡng tử phương tri phụ mẫu ân
Có tang có tích có phân việc nầy
Sau có tớ trước tưởng việc Thầy
Nằm buồn nghĩ lại việc rày minh linh
Bất tri chài việc bất tụng kinh
Thường hành niệm Phật tâm linh nhờ Trời
Bất phân hương nay phải nghe lời
Tu tâm tu tánh hơn thời tu ngôn
Tu làm đại học lại làm khôn
Hết khôn tồn dại một môn hết hồn
Có cọp đâu cọp mượn oai chồn
Người tu còn xác còn hồn mới ngoan
Con vua mà lấy kẻ bán than
Duyên ai nấy gặp khôn ngoan nhờ Trời
Khó nổi than Phật khó ở đời
Trước thì thấy thiệt sau thì giả phi
Người khôn nghèo nhiều kẻ dể khi
Vai mang tuối bạc quấy chi khen đời
Nhơn tích ác nhơn hậu bại tồi
Bất như tích thiện thác hồi Tây-phương
62
Chốn giang hà đặt thủy Long-vương
Ngủ hành đặt để oan ương nhiều bề
Kim, Mộc, Thổ, Thủy, Hỏa hội tề
Dưỡng nhơn tích cốc ra bề vi ân
Lập thân phương tri nhơn tân khổ
Con mắt mịt mù hai lổ tai đâu
Người đời nầy gẩm chẳng bao lâu
Lo bề giữ của lo sau không màng
Có động động la xóm la làng
Kêu Trời kêu đất an nhàn tưởng ma
Một người thác một đám làm ma
Nói Phật Phật giúp nói ma ma đời
Lời nói phải thời phải cho lời
Đem lời nói quấy quấy đời khổ lao
Người ở đời nhiều bực thấp cao
Quấy thời biết quấy làm sao có rầy
Việc làm quấy nói phải khổ rày
Khó suy khó xét nổi nầy dại khôn
Sau lập lại một tổng bảy thôn
Thuận hòa không dại không khôn tranh hành
Trời Phật thương vạn vật lập thành
Thú cầm đem lại vật lành người nuôi
Đường Tây-phương ít kẻ nói tới lui
Đường về địa ngục thả xuôi một bề
Cỏi trung-ương sớm dựa tối kề
Oan oan tương báo lập bề phi nhân
Việc thuốc nam thuốc bắc vô ân
Ngày sau thôi cũng vô phân thuốc rồi
Phật Trời về định chốn an ngôi
Ơn cao trả đặng định hồi sửa tâm
Hoa tứ quí hưởng đắc cơ thâm
Vọng đông tưởng bắc minh tâm vững bền
Tưởng ơn sâu thập ngoạt lâm đền
Tam niên nhũ bộ cho bền chí trai
Đạo quân thần gành nặng hai vai
Trung hiếu phụ làm trai dặn lòng
Đời trở đời như thể bánh phồng
Mấy trăm mối việc giữ lòng cho siêu
Mặc ý ai lòng dạ tà yêu
Việc mình mình giữ cho siêu lòng mình
Đổi tiếng nói chưa đổi tâm tình
Hội nầy khác thể như bình nước nghiêng
63
Tô nước đầy của Phật cảu Tiên
Đổ ngay xuống đất hốt riêng sau đầy
Trước hại Phật sau lại giết Thầy
Tầm sư học đạo tội mầy bao nhiêu
Tớ phản sư tội xử tiêu
Học đòi Thạch-Hổ bao nhiêu chẳng còn
Điểu thon don lòng điểu hao mòn
Cá nằm giếng cạn dạ còn trong mưa
Cửa Nam-thiên bang đá rào thưa
Tại vàm Ngả-Bát giây dưa lâu dài
Có lò gạch hai dảy mé ngoài
Xóm chài xóm lưới ở dài hai bên
Họa bông đồ ký tự sợ quên
Ngã tư chợ quán cận bên chùa Thiều
Cầu bốn mặt chợ Phật lập tiền
Nam thanh nữ tú chuổi kiền nhỡm nha
Con mồ côi ít mẹ ít cha
Vợ chồng đều đủ xuôi gia vô tiền
Không có con đeo mẹ mà phiền
Tám mươi dỉ thượng lập tiền con đeo
Đò tới bến người khá gieo neo
Chí tâm niệm Phật con đeo dắt dìu
Đánh nhiều xòng tiền bạc thua nhiều
Me tới chén cụp đánh liều cầu âu
Bỏ liềm mển tơi chén đánh cầu
Đi giáp bốn cửa cầu âu ba lời
Mình làm khổ đừng có than Trời
Gian nan không biết khoe thời rằng vinh
Con mình đẻ rủa lấy yêu tinh
Tại lời bất chánh bất minh lộng tình
Chí mang cung cỡi ngựa một mình
Từ Nam chí Bắc mặc tình dạo chơi
Người còn mệt hơi mệt cho hơi
Cởi con ngựa đất thoát nơi Phiên trào
Bướm kề ong chen chúc chỗ nào
Qua Tây lấy dấu trở vào khai trương
Ngọn đèn hồng chói rạng nhà Thương
Mỏ mang đạo Phật Châu-vương ra đời
Kế tương tự kế ngô nguyền lời
Chừng nào sáng đất tối Trời Phật ra
Không phải Phật cũng chẳng phải ma
Khác người dương thế khác ta cỏi nầy
64
Nhứt thân nhứt mã việc phải bày
Để lời cho đủ hội nầy u tư
Khi bất túc khi lại hữu dư
Phòng cơ tích cốc lưu cư độ người
Bạc bảy nào sánh với vàng mười
Mồ côi sao dám sánh người có cha
Căm phận loài phản tặc lâu la
Giết cha chém chú mới ra đổi nầy
Trâu của thế người lại bắt cày
Hai người Lục-tỉnh khổ rày trăm phen
Ăn của bạc trở bạc làm đen
Thọ tài thọ tiển khá khen cho người
Trong bụng khóc ngoài miệng tức cười
Vui chi ngọc lụy vàng mười kém phai
Trong hai năm còn lịch tống lai
Còn ba năm nữa kim giai của mình
Chúa trung tín mục khán tri bình
Câu nào thuyết nghĩa nhập tình nghiệm chơi
Đi vọng đầu có một con dơi
Ý sao để tích các nơi phượng thờ
Đường một ngày bay đến một giờ
Linh chi bạch hạt phượng thờ án môn
Tôi nói dại người lại làm khôn
Linh thời tại ngã bất tồn thú cầm
Miệng niệm Phật ăn nói cho nhãm
Cải tà qui chánh kẻo lầm quỉ ma
Biết mở miệng niệm Phật ma ha
Phật mà không tưởng tưởng ma làm gì
Tôi thật khùng nói chuyện dị kỳ
Đặt làm một bổn biên thùy cười chơi
Sợ con khóc thơ bé mệt hơi
Cha mẹ già yếu một nơi không cần
Năm mười đứa cha mẹ nuôi gần
Đủ lông đủ cánh bay lần dễ khi
Phụ mẫu chí niên bất khả tri
Ai ai phụ mẫu sợ qui tuổi Trời
Vậy mới rằng vọng tưởng lo đời
Tử sanh hữu mạng tuổi Trời biết sao
Có chữ rằng sanh ngã cù lao
Âm thầm nghĩa trọng làm sao lo đền
Chữ dưỡng nhi đải lão cho bền
Nữ nam trung hiếu lo đền chỗ nao
65
Gia bần tri hiếu tử làm sao
Mấy từng mấy bạc thấp cao lào lào
Không cho ăn lòng ái đeo sầu
Chí tâm khẩn nguyện vọng cầu Phật Tiên
Có chữ rằng hiếu chí ư thiên
Dám khuyên nho sĩ hiếu riêng chổ nào
Chẳng lo sống băn nói hổn hào
Ôi lo thân thác chỗ nào ở êm
Ở dương gian nói láo nói thêm
Thác về âm phủ sao êm phận mình
Chẳng xét ra hai cỏi ẩn hình
Ai ai cũng ở lộng tình dễ khi
Người gian giảo sau thác ngu si
Đem về cỏi Phật xử qui thú cầm
Cỏi dương gian nhiều kẻ mắc lầm
Coi rồi như thể trăng rằm tháng giêng
Bịnh ngặt bịnh Phật chửa bịnh điên
Bịnh tôi chờ uống thuốc Tiên mới lành
Nói lộn ruột tức bụng no cành
Ngồi buồn nhớ tới nổi nhành quế hương
Chữ tiền tài ám nhản bất lương
Nước Nam hai chữ Kỳ-Hương để đời
Lòng tham bạc chứng có ông Trời
Đời bạc dụng bạc trải đời chiều mai
Có chi hơn một kiển Tiên thai
Vui miền Thánh đạo gái trai ân cần
Gia chí khổ nhơn tắc tri bần
Đồ xa tích túc của trần phủi tay
Của người Tây trả lại người Tây
Tân trào phế luật chẳng ngay tẩy tà
Kiển Tiên nga sau đặng lâu dài
Vô cùng mưu trí phép tài mới nên
Ví cũng như Ngủ Thiệu bị tên
Máy tay thãm giọng phò nên tử hoàng
Nhớ tới dân nước mắt hai hàng
Ông Phò-nhị-Tẩu vẹn toàn đệ huynh
Chừng nào nghe một tiếng âm thinh
Lạ quê lạ kiển bình minh lạ người
66
Lạ non núi lạ dạng nói cười
Mặt mày lơ láo như người cuồng phu
Ráng chịu khó cho có công tu
Dồi mài biển Thánh rừng Nhu minh tình
Có chịu khó mới có nên mình
Khó khôn khôn khó lập tình chánh minh
Có ăn học mới biết sử kinh
Chữ đâu đem tới chánh minh cho mình
Có làm khó mới có của mình
Ở không chờ của đem tình cho ăn
Khá lo bề thượng thọ quí căng
Của trần trải thế lo ăn cho trần
Quốc tri phú gia tắc tri bần
Du tri gia thảo hiến cần mấy ai
Có chữ rằng thiếu tứ hậu lai
Nương theo đức Phật chiều mai an mình
Hạ bút Thần ký tự du tình
Vộng đông đức Phật lọan bình quanh minh
Chói đền Nam tỏ rạng Đẩu-Tinh
Lào lào tiết chói quảnh thinh của chùa
Chí làm đền hương tích một vùa
Nam mô hai chữ hội chùa Tây-An
Vọng đền Nam hai chữ Trung Cang
Đặt làm một bổn tam bang để đời
Chúc đường trào thọ tuế Phật Trời
Kính dưng tuổi chúa hưởng đời trường sanh
Đức Phật trời tha tội chúng tôi
Nam Mô A Di Đà Phật
Sanh tử tử sanh Trời Phật định
Vi ngôn đại đạo bịnh tồn lâm
Ất mảo thiên cơ thâm nan biện
Cải tử hoành sanh truyện Tây-Minh
Chúa Thánh Nam trào tinh chiếu diện Phật hiện hải đông
Nam mô quan thế âm bồ tác (tam biến)
Đức Phật Trời tha tội chúng tôi
No comments:
Post a Comment