KIM CỔ KỲ QUANTHỪA NHÀN 1
THỪA NHÀN
1
Thừa nhàn dạy kẻ còn thơ
Đến chừng đầu bạc ngẩn ngơ trong lòng
Ta đâu phụ rãy con rồng
Trạng quân hiếu phụ trong lòng vốn không
Tu thời vưng của trợ công
Lôi ra mà phá người không biết gì
Ham ăn ham ngủ li bì
Nói ra chẳng kỉnh chẳng vì đại nhân
Là người chẳng xét chẳng phân
Ba đời tám kiếp phi ân luân hồi
Chẳng biết chổ ăn chổ ngồi
Càng ngang càng giọc có rồi chẳng không
Đem lòng kể của kể công
Kể từ sinh trấp theo Ông mấy đời
Có dân có Phật có Trời
Không dân không Phật không Trời không vua
Trái đời rẻ bán mắc mua
Nói ngươi nghỉ lại phải thua thiệt thà
Có cháu mới bỏ ông bà
Không con ai lại kêu mà mẹ cha
Chữ dân là ruột quốc gia
Có dân mới có làm ra Phật Trời
Ăn theo thuở ở theo thời
Cẩn ngôn cẩn hạnh giữ lời mới tu
Chớ kể công trận đa thu
Mà lòng chẳng có chí tu chút nào
Có chí ăn nói hỗn hào
Tầm sư học đạo chỗ nào hiếu trung
Thầy xưa không dạy việc hung
Dạy lòng nhơn nghĩa hiếu trung ở đời
Giác mê cạn lẽ cạn lời
Phụng ân tứ đại để đời cho ai
Lập đề ba sáu ra thai
Tạm sư phát quyện đố ai trúng đề
Thôn sơn bạch hổ trở về
Chỉ dắt may gặp trúng đề bằng ba
Lảnh quyện người phải bàn ra
Mỗi đề môi trật tận da tận hình
2
Đề nầy đề chí trung bình
Ai mà bàn trúng đắc tình quả tu
Đề treo biển thánh rừng nhu
Ngao đầu chiếm bản trung thu lập đời
Cẩn ngôn cho vẹn thửa lời
Khá tua cẩn hạnh ở đời mới nên
Phiền người văn học vội quên
Đạo lý tối đại rất nên nhiệm mầu
Vi thiện tối lạc nan cầu
Chớ lo nghèo khổ đem sầu giúp nhau
Chẳng lo minh chánh cao sâu
50. Tang du lâm địa khó âu nhơn trần.
Hoàng thiên sanh ngã đại thần
Giáng lai địa hậu hưởng phần lộc cao
Bất tề phải chịu lao đao
Nhứt tâm hành đạo khổ lao chi sờn
Vi phú kiến nan dạ hờn
Vi lương kiến ác chẳng sờn dạ tôi
Xá phú cầu bần mà thôi
Xá gia cầu đạo lòng tôi tôi tường
Thấy người ăn ở phi thường
Giàu ham giàu nữa bỏ đường cao sâu
Lòng người niệm Phật chí câu
Bất ưu bần tiện mới âu đạo mầu
Niệm Phật lòng muốn làm giàu
Tây phương Phật thấy âu sầu nhơn nan
Thần minh ám sát nhơn gian
Thần mục như điển ngọc ngang kên trời
Chư Tiên tuần vãng dưới đời
Xem đường tội phước người thời ngay gian
Vì nhơn nan cá nhơn nan
Biết đường vinh nhục lo toan nổi mình
Miễu linh chẳng dám lộng tình
Chùa hư nhiều tiếng bất bình giọc ngang
Niệm Phật đói rách đừng than
Đói rách mà trách nhơn gian Phật phiền
Thân tôi lâm tử huỳnh tuyền
Vì chưng ân oán kết phiền còn đây
3
Dương gian chê Phật chẳng hay
Để tôi ở lại đầu tây báo thù
Hàm oan không tội ở tù
Thiệt gian khỏi hại võng dù nghinh ngang
Kẻ thời không tội chịu oan
Thiệt gian khỏi hại chưa an lòng phiền
Niệm Phật ham bạc ham tiền
Niệm sao tiêu quỉ tiêu phiền tiên ma
Niệm sao tiêu ách nạn ta
Niệm sao khỏi chốn Diêm la thăng đường
Bỏ lòng nghịch bạo cang cường
Tùng tâm Tiên Thánh mới tường chữ dân
Việc đời ai biết thời phân
Tôi nay như thể đứa dân tầm khùng
Nói ra ai cũng chẳng dùng
Ai ai đều cũng xưng hùng biết hơn
Ra lời chỉ nẻo làm ơn
Người đều nói việc biệt hơn phận mình
Đây không ép đó ngặt tình
Đó hay đó biết thời mình nhịn thua
Lo đền ơn chúa nghĩa vua
Mặc tình thế sự tranh đua cang cường
Tuy người niệm Phật thường thường
100.Lòng không qui chánh khó tường Phật ma
Tiêu Trời biến Phật thiết tha
Làm người không mẹ không cha dễ gì
Xem trong Lục tỉnh Nam kỳ
Lòng không tưởng Phật tâm tuỳ quỉ ma
Niệm Phật cải ác xét ra
Cải tà qui chánh Phật ma tri tình
Nghĩ thôi thãm thiết việc mình
Châu rơi lả chả động tình sầu riêng
Tiếng đời thọ nhục khùng điên
Minh tâm tiên Thánh thiên Tiên cho mình
Chẳng nghe Lương Võ tu hình
Làm sao Phật cứu bất bình như đây
Tích đức thì đặng ca tay
Ai mà tích ác dữ nay đến mình
Cõi trung cũng có thiên đình
Trì mưu quân tử ẩn hình Phật trao
Phụ hề sanh hề ngã cù lao
Mẫu hề cúc ngã thâm cao tâm hình
4
Hiệu thiên vỏng cực ân tình
Ân thâm dục báo thời mình mới hay .
Xuất ngôn vô độ khó thay
Nói sao mười chuyện không sai một lời
Chớ than chớ trách Phật Trời
Bụng làm dạ chịu đừng lời trách ai
Tích thiện phùng thiện huờn lai
Tích ai phùng ác nào ai hại mình
Cường tâm làm dữ bất bình
Hại người mình lại hại mình không hay
Chí bằng lòng ở thảo ngay
Gian tham tà nịnh khó nay phận mình
Người ngay Trời Phật chứng tình
Người gian trời Phật xử hình khó phân
Thương người khác thể thương thân
Ghét người khác thể vun phân cho người
Chuyện ai mình lại nói cười
Chuyện mình biết sạch đủ mười hay không
Chẳng xét thiếu việc dư công
Công đâu nói chuyện mình mông uổng lời
Mất chín chuyện phải ở đời
Giữ sao cho vẹn mười lời thảo ngay
Sợ Phật tiêu dạ tiêu thây
Nhiều lần thức chí lời ngay ở đời
Ở sao chẳng chánh một lời
Thinh không Phật hiện phép Trời mây mưa
Miệng lằng lưởi mối liền ưa
Hoàng thiên hữu nhãn lưới thưa bủa vòng
Xét sao nói Phật dụng lòng
Xung xăng mặt khỉ đèo bòng con dê
Năm canh hồn thả về quế
Ngày mang sáu khắc phu thê lo làm .
Chẳng dụng đức Phật dụng phàm
Huênh tay múa miệng lo làm lo ăn
Chẳng lo tích thiện qui căn
Chúa Trời mắc tội lăng xăng nêu đời
Chẳng nghe chớ trách Phật Trời
Nay đà cạn lẽ cạn lời tỏ phân
Tả mạng hữu mạng hộ thân
Chánh thời ghi chách tà phân ghi tà
Phật thần đại độ hải hà
Chánh mà độ chánh gian mà độ gian
5
Phật tri tâm phúc trung cang
Tâm trung xuất khẩu tà gian chiếu thần
Bất kỳ gia phú gia bần
Vu thân tà chánh Thánh Thần cầm cân
Ba lần dạy đủ nhơn dân
Chẳng nghe thì đọa tỏ phân tận tình
Thương dân kẻ khó cơ bình
Giàu sang phú quí ngặt tình về đâu
Một năm chẳng niệm một câu
Làm sao thấy Phật ở đâu độ mình
Thảm thương nhơn tánh nhơn hình
Cho nên mới dạy nhơn tình ở ăn
Đừng lòng tham đó bỏ đăng
Chơi lê quên lựu chơi trăng quên đèn
Chẳng chê kẻ khó nguời hèn
Chê người sớm phụ tối đèn lăn xăn
Có làm thì mới có ăn
Không làm thời nhịn cắn răng mà nhìn
Có công người mới gọi tình
Không công không tích không hình không ăn.
Khó người mộc bổn qui căn
Đời nầy người thiệt lo ăn lo làm
Quân kia vô tướng tiếng đàm
Hổ vô đầu hổ ai làm nấy ăn
Chẳng lo búa nhựt riều trăng
Thú tùng nhơn xuất thủ căn xác hồn
Lâm nguy bốn phía ép dồn
Thân như cây mục mé cồn sống xao
Bao nài vạn khổ thiên lao
Chừng nào gặp nước cá ao vẫy vùng
Nghĩa nhân phải xét cho cùng
Ngày sau mang tiếng nằm mùng lo ăn
Muốn cho tứ hải nhứt căn
Nhứt tâm mới được hưởng ăn cơm Trời
Tức tối cho kẻ ở đời
Nói ngay chẳng dụng dụng lời nói gian
Gặp khổ mắt khóc miệng than
Hết cơn đói khó giọc ngang kêu Trời
Trăm dạ dỉ đoạ trăm lời
200. Làm sao theo đặng cảnh Trời thanh minh.
Đức trọng thì quỉ thần kinh
Làm người giữ đặng chánh minh theo Trời
6
Thượng giái mắc đoạ xuống đời
Làm người tưởng Phật tưởng Trời đức tin
Anh hùng hội chí tâm linh
Thánh xưa để sách để kinh làm gì
Chữ thương Nhân Nghĩa nan kỳ
Chữ thương nô bộc biên thùy thiếu chi
Tích đức kiến nghĩa bất vi
Tích tài kiến ác khả khi bất tùy
Thương nhau chữ vị là vì
Ai thì như nấy biên thùy thiếu chi
Phật suy tám nạn người khi
Đất vua tứ hải vận suy nan kỳ
Dạo đi dạo lại biên thùy
Đủ ba lần dạo nhơn tùy thân an
Chẳng nghe lời giáo tiêu tan
Việc lành mà bỏ sao an thân người
Phật lo cứu thế độ người
Người không độ Phật chê cười dại ngây
Vọng cầu Trời Phật phương Tây
Đáo lai Nam-việt đời nay độ người
Việc dữ dư chín dư mười
Việc lành chẳng đặng một người vẹn thân
Một dữ làm được mười ân
Mười ân sợ hết giữ thân còn hoài
Thân con lao khổ chớ nài
Thân cha mắc đọa nằm dài khó than
Chừng nào Trời Phật định an
Mặc tình bá tánh giọc ngang ở ngoài
Chớ ham chơn hớn chơn hài
Đời nầy khổ tới khổ hoài dân ôi?
Chúa Trời tha tội chúng tôi
Nam-mô bồ-Tát thương ôi đức Thầy
Gian nan Kỷ-dậu lại rày
Nhị ban nhản nhục lầm Thầy thương ôi!
Một nước cai trị ba ngôi
Tàu, Tây không ngặt ngặt thôi Chà-và
Phật Trời rộng lượng hải hà
Lưới thưa bủa khắp chánh tà hậu tri
Đáo đầu thiện ác một khi
Chỉ tranh trì tảo thức tri chánh tà
Tai nghe mắt thấy án tòa
Phải lời sao khẩu người mà phiền riêng
7
Vận nghèo mối nước đảo điên
Thấy nhiều chỗ ngặt sầu riêng một mình
Lại đây trả quả ngặt tình
Thương người chẳng nghỉ việc mình lâm nguy
Biết mà ỷ thế mới khi
250. Không biết chẳng ngặt sầu chi phận mình.
Thở than thân khổ tâm tình
Mãng lo hoạn nạn việc mình tới đây
Nói lạ là lạ đời nay
Thuở xưa ở cũng như đây ra lời
Tùng tâm Tiên thánh Phật Trời
Không ai ở lạ như người đời nay
Nói vạy người lại chê ngay
Sau còn để tiếng lập nay xưa tà
Mãng cổ lập kim thiệt thà
Nhơn hoà thiên địa thuận hoà an khương .
Châu Đường qui Tống Hớn vương
Cang cường chi mạo tứ phương phục tùng
Bá quan văn vỏ anh hùng
Không ai nói chuyện tầm khùng như đây
Sau có đạo núi tài hay
Xuống [trần, độ] thiệt may phép tài
Mặc tình quan thứ trong ngoài
Ai giỏi có phép có tài thì theo
Sơn lâm điểu tích quạnh queo
E người lâm dạ mang eo sụt sùi
Tay tôi có ngón như cùi
Nghĩ thôi như thể trái mùi trên cây
May mà trôi nổi đến đây
Lấy chi báo đáp thương thay như cùi
Giỏi chi đao sắt chém ruồi
Gươm linh buộc chỉ ngậm ngùi cheo leo
Cọp thiệt bất quí (úy) hùm beo
Sợ vương lưới nhện mang eo chỉ mành
Chẳng xem đạo đức tu hành
Trung ngôn lễ nghĩa làm lành khôn lanh.
Có đục mới có việc thanh
Có trong có đục có lanh có khờ
Tôi nay túng tiếu nước cờ
Nhìn tường nước bí vật vờ lòng lo
Nào hay đường ngựa quanh co
Pháo xe chẳng đở sỉ lo quân hành
8
Sợ việc làm dử chẳng lành
Đời đầy như thể chỉ mành treo chuông
Diện ái tâm ố lụy tuông
Oán người đón nhỏ đón truông hại người .
Phúc đau lụy mắt miệng cười
Nhiều người mắc kế nhiều người trúng mưu
Hạ nguơn tồn tích oan ưu
Vô ân bạc đạo toan mưu điếm đàng
Chẳng thèm gia đạo xóm làng
Bội phu phản chúa gọi chàng Thiên luông
Thoại khanh dắt mẹ qua truông
Ít người xử nghỉa lụy tuông mẹ chồng
Làm người cho biết đạo đồng
300. Tương về nội ngoại đừng lòng phụ vong
Làm trai chí cả đờn ông
Đừng phụ bên vợ cũng không nên người
Vọng thân vạn đợi vàng mười
Vàng mười vọng đợi kế người quới ban
Có nội có ngoại hiển vang
Đừng khinh đừng trọng mới an đạo nhà
Ở sao thảo thuận trẻ già
Phu thê nhứt tánh hiệp hoà nước non
Đời hằng bán cháu nuôi con
Có ai nuôn cháu bán con mà rằng.
Máu ai thịt nấy thời bằng
Kẻ đôi ba vợ người cằn không ra
Gọi rằng đời quỉ đời ma
Bất thuần nhân vật lý ca nói cười
Giác đời nhiều nổi tức cười
Chưởi con chưởi cháu thiệt người không suy
Thương đời tử biệt phân ly
Xác phàm nhản nhục khinh khi xác phàm
An gian vinh nhục tiếng đàm
Để coi trần thế nhơn phàm hóa Tiên
Thiên cơ vậu thế lưu liên
Nhiều người dể Phật khi Tiên mới lầm
Bất ưu tam thập than thầm
Bất ưu thập ngủ ăn nằm chẳng suy
Phụ từ tử diệc hiếu chi
Phụ mẫu bất thiện con đi đường nào
Cha dữ sanh con hổn hào
Cha lành con dữ khác nào ít hơi
9
Nghĩ đời chưa đặng thảnh thơi
Tai nghe mắt thấy thì hơi đặng dài
Gắng công hoà vận thơ bài
Lập thành chí cả sách ngoài gia công
Có mắt thời cũng như không
Lỗ tai không điếc cũng không nghe gì
Nói chơi nhiều tiếng lạ kỳ
Tai nghe mắt thấy biên thùy mệt hơi
Ngồi buồn giác thế mà chơi
Đời này nghĩ cũng mệt hơi nói đời
Đời chẳng kiêng Phật kiêng Trời
Giác lành sao đặng nói đời sao khuyên
Khi nhơn tất tự khi thiên
Đời này khi Thánh khi Tiên dễ gì
Nhóm nhau rượu thịt li bì
Nói ma nói quỉ có gì mà lo
Nghỉ thôi nhiều nổi cay co
Đêm khuya tuông lụy sầu lo việc đời
Mất mối trời tối rã rời
Lần lần nẻo tắc dò thời đường quanh
Cám phiền phận chị nổi anh
350. Nhà trống không thức mà canh mất đồ
Mắc mưu chú Nhẩn chú Hồ
Truông mây chiếm cứ dực đồ ăn no
Giàu nghèo chưa chắc đừng lo
Hội nầy nhà ngói của kho chẳng còn
Gian nhơn liếc mắt chìu lòn
Cơ thăm đạo tặc phải mòn khó lo
Giác đói giác tới việc no
Làm người sao chẳng âu lo lại hờn
Xuân ai như đọc bản đờn
Đứt dây sập ngựa dạ hờn tòng hương.
Đờn rao xây lá Nam-phương
Văn cung đức tốc oan ương tiếng đờn
Da trăng bịt mặt chớ hờn
Cây cò hai trục óng đờn tòa la
Hiệp đủ các việc tay ca
Bằng không đủ việc khó ra tiếng đờn
Một thương chín ghét mười hờn
Dạ tôi ở thẳng như đờn lên giây
Thiệt lòng ghét vạy thương ngay
Dầu lâm tử trận bỏ thây chẳng phiền
10
Nhứt tâm lập hậu qui tiền
Dầu xa Nhơn Nghĩa chớ phiền nam mô
Lẽ nào đất Thuấn hại Ngô
Trời Nghiêu bao nỡ tuyệt vô đoạn từ
Hưới tiên xách mả niệm trừ
Mượn gươm trì huệ nhơn từ gởi thân
Thương vì cách nghĩa xa nhân
Thấy đời ly loạn nan phân thảm phiền
Niệm Phật cũng chẵng tốn tiền
Dầu mà sa đoạ chẳng thiền cũng ưng.
Nói trước phải ngó sau lưng
Thấy người tôi dửng dừng dưng dữ hiền
Tu theo đồng bạc đồng tiền
Tu hung tu dữ tu hiền vốn không
Tu ngoài ít kẻ tu trong
Tu nhân tu nghĩa khó không dám phiền
Cực lòng kế hậu lập tiền
Quới quyền mặc kẻ chẳng phiền lao đao
Vơi vơi đất rộng Trời cao
Đoái nhìn chư quốc chim bao quới quyền.
Bấy lâu lộng tánh bất hiền
Hạ ngươn tận thế đừng phiền thấp cao
Giữ lòng niệm Phật chí lao
Thường hành bình đẵng chớ xao lảng tình
Tưởng Phật Phật tưởng lòng mình
Tưởng Trời Trời cũng độ tình thông minh
Tưởng ma ma cũng ứng thinh
Ma tiêu quỉ táng hết linh khổ mình
Nha môn việc mảng bất bình
400. Huyện di việc mảng thế tình bất suy.
Bất tri hậu nhựt sự phi
Đa nhơn bất thức bất tri tu thiền
Tu hậu bất thức tu tiền
Tu theo đồng bạc việc hiền nan tri
405.Tu nhiều nhiều tội một khi
Không tu không tội thức tri tâm thành
Phạm Phật tu chẳng làm lành
Phạm tăng dụ giản chẳng đành thức tri
Tích ác kiến thiện bất vi
410.Tích tài kiến đức bất suy tội tàng.
Nào hay gảy gánh giữa đàng
Trong truông khó liệu ra làng khó phân
11
Lâm chung thất thế chử dân
Sát tha hạng Vỏ khó phân họ Hạng
415.Lo bề suy nhục trăm đàng
Hiển vinh một thuở chẳng toàn khổ than
Chữ phú chữ quới chữ ân
Ba ngôi đồng đẳng thương dân chữ nào?
Nhớ ơn Thánh đức cổ trào
Hạ nguơn thậm trách anh hào phi ân
Có câu đáo xứ tùy duơng
Nhập gia tùy khúc nghĩa nhân giữ lòng
Khó phen Gia Cát phế đồng
Khuôn phò Hớn thất dặng lòng chánh minh
Sự tích Tam-Quốc giao chinh
Chí kim hà đắc quản thinh Nam trào
Thấy đường khoái lạc tâm bào
Phế oai dỉ đức anh hào trí tri
Tam từng thượng hạ ứng thi
Khai khoa diển thí thức tri văn tài
Niệm linh ứng hiện độ hoài
Chớ xao trí dõng phụ ngài Tiên tri
Phật Trời ngồi thế từ bi
Thấy trong thiên hạ loạn ly thảm sầu
Nhắm mắt mà đi qua cầu
Chừng nào đến đó đụng đầu sẽ hay
Sổ lòng mặc sức chim bay
Thoát nơi la vỏng thương thay ngư trầm
Mấy khi thơ họa sắc cầm
Ca ngâm quốc truyện thâm trầm gian tâm
Cơ thâm thì họa việc thâm
Ngũ kinh ngủ mất minh tâm đau sầu
Lòng thương chí dốc vọng cầu
Thảm lòng bá tánh thiểu sầu oán đa
Đem lòng ghét Phật thương ma
Ghét Phật Phật ghét thương ma ma phò
Ăn no mổ mắt như cò
Vui đâu chúc đó đưa đò khó thay
Biết thời suy lý biết hay
450. Không biết như thể gốc cây không chồi.
Trơ trơ bất định tâm hồi
Linh đinh sống dập gió dồi rả thây
Nực cười nhiều kẻ ghét đây
Phải mà nói quỉ lời ngay nói hoài
12
Nói cho tận ý lâu dài
Hậu phân nghĩa lý biết tài dở hay
Xác phàm chịu tiếng đắng cay
Biết ai giỏi nữa thiệt hay mà phò
Tu hành nói việc đưa đò
Một hai năm nửa ra phò Thánh Tiên
Nói chi nhiều tiếng đảo điên
Làm lành niệm Phật tu riêng tấm lòng
Chữ rằng hậu hữu sở phòng
Thương Thầy khó nhọc hết lòng cùng ta
Nào khi tràng óc vào ra
Bây giờ hiu quạnh xót xa trong lòng
Trào khổ lộn rắn lộn rồng
Lộn rồng lộn rắn lộn rồng minh mông
Thấy đời ngán cổ tức hông
Đau lòng tức dạ trào không chánh lời
Nhiều việc oan ức ở đời
Lao xao dân chúng Phật Trời chiếu tri
Tham tham lợi lợi loạn ly
Không người tôn trọng thức tri Thánh hiền
Đau lòng nhiều nỗi ưu phiền
Chẳng ai nhớ Thánh tưởng Hiền minh mông
Tu chùa không Phật khó trông
Tu gia tích đạo phải không tại tình
Nổi lo thân thể bất bình
Âu lo việc chúa một mình đa đoan
Tu cất am tự sửa sang
Chúa đâu không biết Phật mang nạn nghèo
Nay tan mai hiệp như bèo
Trời cao đất rộng nạn nghèo gởi đâu
Phật Trời để máy cao sâu
Họa lai phước chí biết đâu nổi mình
Tu cất am tự tu hình
Không Tiên không Phật thiệt tình chẳng sai
Tu tâm vọng Phật Như-Lai
Tu giữ tánh hạnh đừng sai tiếng phàm
Đừng noi theo kẻ bán vàm
Bến nào cũng ghé dạ phàm tâm phu
Tu hối Phật chẳng hối tu
Tiếng chay tiếng mặn lở thu lở hè
Lờ lợ lỡ cháo lỡ chè
Lỡ xuân Nam-Việt mãn hè qua thu
13
Chẳng ai ép dạ người tu
Nay không mai niệm chê phu khi phàm
Lòng người lo việc ăn làm
500. Không lòng lo đạo xác phàm đọa vong.
Bạc muôn dầu có chẳng trông
Thác thời cũng nắm tay không làm gì
Biết thân tích thiện tu trì
Xác dầu nhập địa hồn tủy Tây-phương
Sanh lại dương thế oan ương
Phải tu lập hậu Tây-phương trở vìa
Đố ai dương thế phân lìa
Mê trần lọng ngử thát vìa âm cung
Hạ giái xữ kẻ bất trung
Phật Trời dạy bỏ gian hung mà nhờ
Thân nay như thể ngọn cờ
Phất phơ phất phưởng sợ giờ gió giông
Cầu hồn cho được hóa long
Sa về địa ngục hồn vong thiên đường
Vọng cầu cổ tích minh tường
Như-lai Phật hiện gia đường biến kim
Phật đường tắc chí kỳ nghiêm
Lục nghi cúng kiến cỗ kim độ đời
Cúng trung cúng hiếu phò Trời
Lục lễ thủ nghĩa Phật Trời chứng tri
Nhơn thiện nhơn tắt tùng chi
Nhơn ác thiên tất hứa chi hất hòa
Phật Trời bất đụng quỉ tà
Làm người suy xét việc nhà Tiên tri
Thuở nầy phải chịu ngu si
Ngu lời ăn nói ngu đi xóm riềng
Cám thân dật sỉ qui điền
Lo trung lo hiếu lo hiền chưa xuôi
Lo bề tấn thối không nguôi
Lo nề thành bại chưa xuôi cảm phiền
Ngu không đồng bạc đồng tiền
Ngu không nói dữ nói hiền phải ngu
Niệm Phật hảng dạ chí tu
Mới rằng quân tử trượng phu trên đời
Ở sao chẳng kể Phật Trời
Suy đi xét lại thiệt đời bất nhơn
Tạm dùng Hứa sử vi ơn
Thông thương ba cỏi keo sơn để lòng
14
Phật đam trở lại rặt giòng
Người nào khác dạ khác lòng bỏ rơi
Người chê tôi đặt nói chơi
Người phàm sao biết đặng nơi việc đời
Giữ lòng nương náo Phật Trời
Thủ thân vi chánh nương đời khổ lao
Lâm nguy sỉ nhục xiết bao
Gian nan bất cập lao đao bất kỳ
Dị đoan tri dị khả tùy
Tri lai kim cổ vô thì tri lao
Đừng lời nói thấp nói cao
550.Lòng hiền thời đặng khỏi lao đời nầy.
Ra trước ba bổn tỏ bày
Người chê nói vạy lời nầy nói ngay
Chữ ỷ là chữ khổ thay
Vô nghì vô lể phương Tây khó gần
Vị phú vị quới là phần
Ý sao nhơn nghĩa gia bần không kiên
Lập làm các bổn nói điên
Bắt quàng bắt niển nói thiên nói ngàn
Chỗ quấy chỗ phải sang đàng
Khuyên lòng bá tánh xóm làng chớ chê
Người khùng phải nói việc quê
Ai tu giỏi mấy tu tê không cầu
Tại gia Phật thuyết ưu sầu
Như-lai chỉ bảo vọng cầu lời ngay
Có cội thì mới nên cây
Không gốc không ngọn khó thay lên chồi
Chí lâm cơ nghiệp trau dồi
Mượn gươm thần huệ dứt rồi trái oan
Mới rằng thiện đạo đạt an
Tứ phương tùng phục hàm oan tiệc rồi
Có đất có chỗ ăn ngồi
Có cơm không cá khó rày bữa ăn
Nhơn từ giã thọ qui căn
Hung bạo ấy mất bất thăng thiên đường
Ở chi dạ bạo tâm cường
Chẳng suy chẳng xét mê đường phi ân
Đáo miềng tà mị Hạ-nguơn
Mười người không thấy tâm ơn một người
Tham sanh húy tử về mười
Khôn lanh nghịch bạo việc người phần hơn
Người dầu làm đặng chút ơn
Kể thôi là kể hải sơn khó lường
Thuận thiên tồn giả nan tường
Nghịch thiên vong giả thiên đường bất thăng
Cam hờn Vệ-luật lý lăng
Làm cho lỗi thửa lạc căn Vỏ-hoàng
Trách ai đem dạ lăng loàn
Làm cho miễu vỏ khói tàng tro bay
Lưởi. . . uống éo khó thay
Trớ trêu ngồi nghỉ cội cây mé chồi
Tu sao tu có một hồi
Khi vui tu hối buồn rồi hết tu
Chẳng xét kẻ trí người ngu
Làm cho tồi bại việc tu điêu tàn
Đi đâu lấp ngỏ ngăn đàng
Đem lòng phá xóm phá làng sát tha
Thiên tử chúc Thánh trào ca
Vong sư phản chúa sát tha tử hoàng
Chẳng thà cho nghau ăn vàng
600. Chẳng thà dắt nẻo đem đàng đi tu.
Nên thời theo Phật ngao du
Chẵng nên lầm khổ khi tu khi trời
Trách ai thuở trước đa lời
Đến sau dạ đổi lòng vời bất minh
Không lòng niệm Phật tưởng kinh
Lâm-nguy người trách lọng thinh dạ tràng
Tội lai chẳng dám chỉ đàng
Không lo niệm phật trách tràng chiều mai
Có câu bỉ cực thới lai
Giữ mình cho vẹn việc ai chớ sờn
Để coi dạ đó oán hờn
Lòng đây bất quí chẳng sờn lời phân
Nam trào quân chánh dân ân
Chừng nào gặp hội tuế tân an hòa
Hoàng thiên đại lượng hải hà
Hạ sanh dân chúng bất hoà tiêu tan
Dạ đừng sa dậm dương gian
Nào hay mất chốn gian nan cỏi trần
Hạ sanh dân chúng rần rần
Phật còn để lại cỏi trần tỏ phân
Thủ nghĩa giử vẹn mười ân
Thanh nghiêm thinh tịnh muôn dân thái bình
16
Nghỉ thôi càng áo não tình
Rưng rưng lụy thảm như bình nước nghiêng
Họa lai Nam-việt tây phiên
Thiên cơ Thánh chiếu bình yên nước nhà
Song-thiên lưởng quốc giao hòa
Trả vay vay trả việc mà không sai
Khám tường nhựt nguyệt quản khai
Ngày sau hội hiệp kim giai nước mình
Đinh-tỵ ra sấm thình lình
Nhơn dân xao xuyến nước mình có vua
Khuyên người bớt bớt tranh đua
Khá nghe lời Phật thấy vua Thiên đình
E khi mưa gió thình lình
Trong truông khó liêu một mình khó phân
Kiếm người kết nghĩ làm thân
Nào hay khuất lấp nghĩa nhân chẳng màng
Tới đây trái bước lở đàng
Than thân trách phận ngở ngàng công danh
Nào hay chịu tiếng hôi tanh
Bao giờ rõ đặng công danh Thiên đình
Hoàng-thiên lượng định cho mình
Phước tài có thuở Thiên đình định cho
Nhà ngói thấy đói không lo
Lều tranh có đạo của kho dám bì
Thiện nam tín nữ biên thùy
Nghe lời ngay vạy nương tùy phải lo
Lần hồi bửa đói bửa no
650. Giữ lòng trung chánh Phật cho duyên lành
Đừng chê việc củ tầm phành
Rách mà khéo vá hơn lành vụng may
Cuộc đời như thể sợi giây
Đứt đi nối lại liền nay mới lành
Việc dử lòng dạ chớ đành
Thời người mới biết việc lành chát chua
Việc lành sao chẳng tranh đua
Việc dữ lại dụng hơn thua phân bì
Thấy đời ăn ở dị kỳ
Trăm đường hung dữ biên thùy tựu đông
Lận lường kẻ của người công
Nói thừa nói thiếu dạ không ơn thầm
Tham chi của thế mà lầm
Tiểu nhơn lao lực mưu thầm tham công
17
Dùm cơm một bửa minh mông
Bắt làm đói bụng dạ không cho vìa
Hai đường thiện ác phân lìa
Trí mưu Gia-Nghị ngoài bìa gia-công
Công-hầu chánh thị là Ông
Điêu-Thuyền lưỡng dạ Lữ Mông gây thù
Thiện nam chớ khá vỏng dù
Khuyên cùng tín nữ chớ thù oán vua
Cựu trào có đặt thơ cua
Đờn bà nhiều việc phế vua giết chồng
Thân riêng lòng động như lòng
Chẳng trang quân quốc phụng rồng sánh đôi
Riêng lòng khác dạ thế thôi
Ly quân ly quốc ly đôi vợ chồng
Ly thân bằng hửu bất đồng
Bất ly huynh đệ khác lòng thời xa
Tử tôn bất hiệp mẹ cha
Gạn trong lóng đục cách xa tại lòng
Người dưng sao hiệp đạo đồng
Thiên căn Phật định một lòng hiếu trung
Nhữ tác ưng huờn sự hung
Xét thời đặng phước chánh chung đạo đồng
Độc tâm phản dạ lạc lòng
Suy nhơn suy vật đạo đồng tri thiên
Khi nhơn tất tự khi thiên
Đem lòng khi mấy người điên ở tù
Chưa chắc mình có ông phù
Không lòng tưởng Phật ở tù cho than
Thầy xem bổn đạo dọc ngang
Ngày sau chi khỏi hiệp tan như bèo
Giúp cho đồ đệ vận nghèo
Qua truông cũng vững lên đèo cũng an
Tuy là trước chịu gian nan
Ngày sau cũng đặng hiển vang quới quyền
Lên đèo xuống dốc chớ phiền
700. Miển cho cơ nghiệp xuất hiền đạt an.
Động tâm niệm Phật ưu bang
Chấp tay tưởng chúa cầu an quân thần
Phật trời bất thực của trần
Có lòng cúng kiếng du thần chép biên
Hữu tâm hoài vong Thánh Tiên
Khẩn nguyền cứu khổ cho khuyên tội người
18
Cúng nhiều rượu thịt vui cười
Gẩm thêm tội nữa thương người vô tâm
Việc đời siểng siểng thâm thâm
Minh minh phước tội tại tâm nhơ trần
Trước đà cách tiếc ly trần
Sau hòa đậu vận Tiên Thần chiếu tri
Đậu câu trúng lý nghiệm suy
Kim lai cổ vảng luận tri Phật Trời
Thuở xưa giặc mọi tơi bời
Cũng vì tham sắc như đời trào nay
Cổ kim loạn quốc Nam Tây
Cựu thù tích oán thương thay đời này
Dị đoan nhiều việc lạ rày
Muôn dân xao xuyến đời này đắng cay
Nói vạy nói lại việc ngay
Nói chợ nói xóm tới đây nói rừng
Con heo con chó có chừng
Người ta dâm dục không chừng nào thôi
Mới rằng đầu thú người ôi
Huờn lai Tiên cảnh mới thôi thú người
Éo le túc tích nói cười
Lâm tâm lý bạc thú người ít ngay
Mượn hình mượn lốt mượn thây
Bá tâm bá dạ vạy ngay hội nầy
Tri ân tứ đại lời Thầy
Chí công khối sắt thét ngày nên kim
Trái đời mực giấy thơ niêm
Giáp lại ấn dấu cổ kim một bề
Phú quới đa nhơn hội tề
Bần cùng như thể đứa hề diểu chơi
Khôn một chốn dại một nơi
Phú đa bằng hữu tã tơi cho hề
Nổi lo cha sợ con tề
Nhị bang đại tiểu đem về nhứt bang
Cuồng nhơn chi bấy Nam-bang
Mảng đài mới đặng hiển vang quới quyền
Câm hờn thất thập Nhị hiền
Chế văn chế thế vong tiền phế xuân
Nghỉ nào mà giận người dưng
Mà hờn con đỉ xây lưng chẳng nhìn
Bất tri đạo đức vô tình
Bất tri lể nghĩa gọi mình rằng ngoan
19
Ỷ mình khôn quỉ dọc ngang
750. Ỷ tài đắc thế giàu sang phận mình.
Mặc ai phản dạ lọng tình
Lòng ai nấy biết dạ mình mình hay
May dầu danh chiếm đài mây
Ơn người trả đặng thương nay nghĩa Thầy
Gian nan mấy lớp khó bày
Tớ ly phận tớ thương Thầy gởi thây
Thương trong bá tánh đời nay
Một năm không nói lời ngay tiếng nào
Thiết yếu lời dử ngọt ngào
Lời lành nói đạo người nào thấy đâu
Bất tri sự thế khó âu
Việc trung việc hiếu thấy đâu nhản tiền
Người trung tầm nghĩa tầm biền
Tận tâm kiệt lực chẳng phiền đói no
Thần hôn nay để ai lo
Làm người bao nở ăn no đưa đò
Quốc loan ít kẻ khuôn phò
Gia bần nhớ mặt giả đò ngơ ngơ
Nghỉ càng áo nảo su sơ
Người nghèo thì thiệt bơ vơ nhản tiền
Xiết bao nỗi thảm đoạn phiền
Giúp nhau khi đói chớ phiền khi no
Thường hành tưởng tưởng lo lo
Nhơn nhơn đức đức ấm no lâu dài
Sống thơm danh tướng mới tài
Thác theo Trời Phật bia bài danh hương
Trung quân ái quốc cần vương
Trí ngu ngu trí bất đương vi thần
Trí trí đắc lộc an phần
Ngu ngu thôi ngã bất thần khó no
Bây giờ hí hởn chẳng lo
Gặp cơn bát loạn nằm co kêu Trời
Lo sang ít kẻ lo đời
Gặp cơn bát loạn kêu Trời thấu đâu
Làm phước giữ đạo thâm sâu
Làm lành tích đức thấy đâu bây giờ
Sanh đời bình trị thời nhờ
Gặp đời dấy loạn dại khờ phải cam
Xem trong lục giáp nam nham
Đáo đầu Mậu – ngũ quan tham hết phần
20
Nương theo Rồng Rắn lần lần
Cọp trâu linh tánh hoá thần thăng thiên
Mắt xem điềm ứng Thánh Tiên
Đâu đâu đều thấy chiêu yên huỳnh cờ
Biết sao đủ lẽ phượng thờ
Vọng không bá bái đọi chờ Thánh Tiên
Đầm đầm lụy nhỏ sầu riêng
Ngùi ngùi thương nhớ Thánh Tiên thuở nào
Xót gan đau ruột tâm bào
800. Nhớ hồi lập địa thuở nào lại đây
Giốc lòng chí tử qui Tây
Trời chiều ác lặn vận may đỏ đèn
Liều thân chịu chốn khó hèn
Dạ nguyền nước đục lóng phèn cho trong
805.Bao giờ vận Thới hoá long
Ngồi buồn nghỉ việc minh mông tức cười
Nổi sầu dạ quấy cho người
Nổi lo cho kẻ vui cười từ đây
Trách ai lập vạy bỏ ngay
810.Tạo thiên chánh lý lại đây cải đời
Cơm Tây ăn nói nhiều lời
Gạo châu củi quế hết đời quỉ ma
Đời nầy khất cổ lột da
Lường công cướp việc người ta thời nhiều
815.Chẳng noi theo dạ Ngư Tiều
So tài sóng sắc nàng kiểu dối ma
Tầm hiền Đường-thất ngựa ma
Minh hoàng lầm Phật mới ra đổi nầy
Sớ ban thí phát đầu Sài (Thầy)
820.Tội quá thập tự Phật đày lại đây
Đời nay thời nói việc nay
Vạy thời nói vạy ngay thời nói ngay
Việc nào chẳng biết thời hay
824. Việc Phật không biết bỏ thây tiêu hồn
Con ma gần biển xa cồn
Giữ thân chẳng dễ giữ hồn khó thay
Hành Phật vua thiệt quá hay
Phật hành trước mặt thương thay không tường
Chữ tham hại chánh trăm đường
Trí mưu vô hữu minh tường nhứt nhân
Bất ưu lội phước cân phân
Dụng mưu hàm oán thâm ân bịch đường
21
Đắt thế bất luận tâm cường
Vô phân tội hậu xa đường quan vua
Thương trào minh chánh xót chua
Trào nào bất chánh quan vua sa đà
Trào xưa nhiều kẻ thiệt thà
Trào nay tu niệm cũng đà tranh đua
Tu hành nhịn thiếu nhịn thua
Tu hành lấn thế tranh đua sao lành
Minh minh y cẩm dạ hành
Việc dữ thấy trước việc lành thấy sau
Nhà giàu đói trước khó âu
Nhà nghèo thậm ngặt đói sau cũng đành
Buổi chợ như việc đạo lành
Chiều tan mai nhóm lộ hành lao xao
Mặc tình giá thấp giá cao
Giá nào phải giá chuộng trau mối hàng
Chợ xuân thiên hạ chật đàng
850. Lao xao lũ bảy chàng ràng đàng ba.
Chờ khi Đại-thánh ngài ra
Người mới Chử dạ âu ca việc lành
Tát thiện y cẫm dạ hành
Chừng nào y cẩm nhựt hành thì no
Người nào làm dử nấy lo
Muốn dại thì nhịn đôi co thì rầy
Quả trần trả tháng trả ngày
Nhản tiền chi sự lựa bày đói no
Giàu nghèo chưa chắc đừng lo
Chí tâm niệm Phật trời cho duyên lành
Một cây gẫm biết mấy nhành
Đạo nào bằng đạo làm lành tiếng thơm
Nhiều đạo không gạo không cơm
Lở bề trầm tốc lở đơm quảy rày
Lở cha xét lại lở thầy
Vui chi một lũ ăn mày mang bao
Vận nghèo phải chịu biết sao
Trên trăng dưới nước ước ao thề nguyền
Tu đâu gánh bạc gánh tiền
Chùa dây để sãi chịu phiền ngồi không
Giả làm thưong quán trợ công
Đải trang văn học quán không dục lời
Nên hư trên có Phật Trời
Giả làm lảo quán xem đờ quỉ ma
22
Khai trương thương khách vào ra
Hoặc người hoặc quỉ hoặc ma không chừng
Có ngọt có lạc có gừng
Nhứt tâm ít kẻ nhớ chừng Kỳ-hương
Tóc trầm mai quế chẳng thương
Nảo nề cây mục xưng hương người dùng
Trước phân chư quốc xưng hùng
Nay đem hiệp lại phục tùng nhứt bang
Phật Trời ở đậu chẳng an
Tá điền mục kiến vô quan ngôn từ
Trúng đề hành vỉ ăn ừ
Tiền sư hậu đệ ngôn từ bất an
Trị Thập-bát-quốc sửa sang
Hậu biến chư quốc lập đoan Phật Trời
Nguyện cho Thánh chúa trị đời
Tây phương bửu điện cảnh Trời thanh tân
Thuyết khẩu thành trái trung phân
Chúc lai Thánh thọ tuế tăng thanh nhàn
Môi son má phấn đầu đàng
Đức tinh đức cậy thanh nhàn chúa tôi
Đời nầy chết yểu người ôi
Làm sao thấy chúa cao ngôi trung thần
Nương ma noi quỉ rần rần
Hạ sanh dân chúng vô phần thế thôi
Đức tinh xuất trước than ôi
900. Trách lòng chẳng nghĩ chúa tôi bịt bồng.
Phật ôi cứu độ giúp lòng
Trời ôi soi xét tràng đồng vạn dân
Nổi lo nước yếu phân vân
Thảm sầu thiên hạ không phân chánh tà
Hè nghiên vật ngả là đà
Phật ái như tử chúng mà chẳng thương
A tùng tân chánh bất lương
Ngã nhơn hại ngã tan xương bất tình
Chúng sanh thân tử Thiên-đình
Trung làm con Phật tà tình con ma
Mậu ngủ khiến mất nước nhà
Thay Trời đổi đất Phật ra trị vì
Phật ra ma bắt biên thùy
Đa tham đa oán khổ kỳ muôn dân
Thiên sanh ư Tý tỏ phân
Địa sanh ư Sửu vạn ân quân thần
No comments:
Post a Comment