KIM CỔ KỲ QUAN III * CÁO THỊ 4
Ấn bản 1964,tr.71-80; cột 61-80
61
1909. Tiếng nói không xuôi thời bể
Nghe theo cho dễ để ngày sau
Chưa biết rễ dâu đâu quấy phải
Con sanh còn cãi ngãi nhơn gì
Theo việc biên thùy kỳ vị ý
Dạy răn tận lý ý bất dùng
1915. Chê nói tầm khùng tùng bất trí
Mẹ con tự ý trí hà phân
Chí nguyện lập thân thân chí nguyện
Phước minh tích thiện thiện phước minh
Phước chí tâm linh linh phước chí
1920. Cầu quân đắc lý lý đắc quân
Hưởng thọ trường xuân xuân hưởng thọ
Nguyện cầu hai họ họ nguyện cầu
Nhớ chúa thảm sầu sầu nhớ chúa
Huờn lai hai lúa lúa huờn lai
1925. Thuận gái hòa trai trai thuận gái
Đồng tâm lễ bái bái đồng tâm
Đạt vận hải lâm lâm đạt vận
Việc đời thuyết tận tận việc đời
Khó dễ để lời lời khó dễ
1930.Cho ăn rồi kể kể cho ăn
Lời nguyện búa trăng trăng lời nguyện
Phật Trời minh thiện thiện Phật Trời
Nước mắt ra lời lời nước mắt
Việc nào chưa chắc chắc việc nào
1935. Trong dạ như bào bào trong dạ
Lo đời phước họa họa lo đời
Lòng tưởng Phật Trời Trời lo tưởng
Cao minh bảo dưỡng dưỡng cao minh
Cứu độ quốc ninh ninh cứu độ
1940. Chữ thời nhi ngộ ngộ chữ thời
Trời Phật trao lời lời Trời Phật
Nhơn kỳ dưỡng vật vật dưỡng nhơn
Tưởng nghĩa người ân ân tưởng nghĩa
Hao mòn rút rỉa rỉa hao mòn
1945. Ăn hết để còn còn ăn hết
Sống chôn người chết chết hết chôn
Đại đạo càn khôn khôn đại đạo
Tam hoàng dĩ tạo tạo tam hoàng
Chẳng nghỉ nhiều đàng đàng chẳng nghỉ
1950. Thương người chẳng tỉ tỉ thương người.
62
Nước mắt miệng cười cười nước mắt
Con trâu người dắt dắt con trâu
Việc thế chẳng lâu lâu việc thế
Lập kỳ mưu kế kế mưu kỳ
1955.Thôi thôi chẳng biểu ai tùy
Gẫm trong thiên hạ chê kỳ là tôi
Nguyện cầu thiểu tuế kế ngôi
Cao niên lịch trị làm tôi trung thần
Ngâm nga biển Thánh non Thần
1960. Trâm anh nam nữ cõi trần thanh tân
Mành mảnh dân hỡi là dân
Phụng loan ứng ngữ mỹ thân long cù
Ngọc trầm hải để diêm phù
Xuân thu chiếm dắt long cù phi lai
1965.Vững vàng lòng gái lòng trai
Chớ đừng xao lãng mang tai bất kỳ
Láng linh nhiều kẻ tâm lỳ
Bề trên khai chậu chạy kỳ không hay
Ý sao nửa mặn nửa chay
1970. Nửa chừng người lại bỏ đây sao đành
Người sao chẳng nghĩ việc lành
Phải đây làm dữ không đành cũng ưng
Trước xem Gia Nghị lời xuân
Truyền hiền một dạ đồng ưng kế hiền
1975.Chẳng phải thân thích người phiền
Tích thân hữu trí hậu hiền kế lai
Kìa đâu nam giáng nọ trai đông sàng
Bữa nay khéo léo lỡ làng
1980. Nhóm nương ẩn chí tùng làng ẩn thân
Sĩ ẩn thân vô vô phân sự thế
Trách ai làm đại đế đảo điên
Đế đảo điên sầu riêng áo não
Áo não hờn từ lão chí nhi
1985. Lão chí nhi bất bi thủy thổ
Thủy thổ hờn Tiên Tổ chôn đâu
Tổ chôn lâu lớp lâu lớp mới
Dụng tây tà bĩ Thới chẳng theo
Thới chẳng theo cheo leo duyên thiệu
1990. Mặc thế tình liệu biện thâm cao
Biện thâm cao biết sao cho tỏ
E thấy nằm đồng cỏ thúi hôi
63
Cỏ thúi hôi thây trôi lĩnh nghĩnh
Hết mê rồi người tỉnh thấy mê
1995.Tỉnh thấy mê ủ ê gia đạo
Những mấy người hung bạo chẳng lo
Bạo chẳng lo ấm no một thuở
Nghỉ thẹn thùa mắc cỡ thẹn gia
Tích thiện gia trải qua biển Thánh
2000. Ngộ kỳ thời đồng tánh dắt đi.
Tánh dắc đi cung ly tạm trú
Để ngoài vòng cầm thú tương tranh
Thú tương tranh khôn lanh tự ý
Người ở đời có chí thời hơn
2005.Chí thời hơn Thất sơn đặng tới
Trước lập làng Hưng Thới quá đông
Thới quá đông tích ông lập trước
Nước thạnh thời hưởng phước Thầy ghi
Phước Thầy ghi hết suy tới thạnh
2010.Chí lo đời đói lạnh sá bao
Lạnh sá bao minh cao ứng hiện
Thế loạn nầy nhịn miệng làm nên
Miệng làm nên lo trên lo dưới
Cây héo xào Phật tưới phải tươi
2015.Tưới phải tươi dạ ngươi chữ (giữ) dạ
Đổi hai lòng dấy họa đừng than
Họa đừng than ngay gian chung chạ
Muốn làm người một dạ đừng sai
Dạ đừng sai chiều mai cận Phật
2020. Bỏ những loài thú vật súc sanh
Vật súc sanh hôi tanh đừng chuộng
Chốn thiên đường như ruộng bỏ hoang
Ruộng bỏ hoang lo toan việc đói
Sự nực cười biết nói không ăn
2025.Nói không ăn lo căn mới đặng
Người ở đời lánh nặng sao xuôi
Nặng sao xuôi dạ lui việc khó
Sướng sức bằng con chó nướng hơn
Chó nướng hơn vô ơn ai kể
2030.Người ở đời muốn dễ dể cho
Dễ dể cho dạ lo khô héo
Để đức khùng nói khéo nói khôn
Khéo nói khôn tử tôn Gia Nghị
Trước ngoan lời cáo thị ẩn thân
64
2035. Thị ẩn thân dĩ nhân vì đức
Trách ai làm cách bức ly căn
Bức ly căn đa văn đa võ
Kế liên huờn chí thỏ dỡn trăng
Thỏ dỡn trăng sơn băng thủy kiệt
2040. Biết người lành dạ thiệt đừng khinh
Thiệt đừng khinh linh đinh thuyền bá (1)
Sóng ba đào tính hóa mây đen
Hóa mây đen mắt quen thời tránh
E những người lưỡng tánh đảo sang (2)
2045. Tánh đảo sang đa mang mới biết
Chí anh hùng trực tiết biết xa
Tiết biết xa lầm ma quỉ khuấy
Công phu nầy chầy bấy biết không
Ba thứ thi công không cần cán
2050. Lâm nàn chớ oán cán không dao.
Lới nói không chiêm bao Dao phục nghiệp
Giỏi theo cho kịp nghiệp Châu Thiên
Phật khiến hòa Phiên riêng tâm chánh
Bất tùng tà tánh chánh làm gương
2055. Xưa có Đỗng khương dương danh thế
Nay tường mưu kế thế không hay
Gọi đứng làm trai ai không xét
Người ngay mà ghét xét căn phần
Trời phật cõi trần phần thậm khổ
2060. Tưởng kim tưởng cổ chỗ Tây-phương
Tiểu mã thắng cương vương Hương Bửu
Chỉnh ngoan trường cửu Bửu Hương vương
Bá phước thiên lương trương vạn đức
Hoàng Thiên phong chức thức tri thiên
2065. Tri Thánh tri Tiên nhiên tri thế
Lập kỳ mưu kế thế không hai
Thế không hai gái trai thiểu lực
Khiến việc mình chịu cực thế suy
Cực thế suy lâm nguy bất lự
2070. Sự bất tường dụ dự bất linh
Dự bất linh tịnh thinh văn biểu
Sự bất tường dị liễu nan phân
Liễu nan phân cựu tân lưỡng tội
Trách ai lòng vong bội Láng-linh
2075.Bội Láng-linh âm binh cũng vật
Trách ai làm Trời Phật xa nhau
65
Phật xa nhau bịnh đau không dứt
Chắt lưỡi lằn thậm ức Hớn-gia
Ức Hớn-gia mẹ cha hứa lộc
2080.Đoái giang hà nước độc trùng tân
Độc trùng tân muôn dân khao khát
Ít ai tường lời giác u mê
Giác u mê chỉn ghê lời giác
Khuyên tấm lòng cô bác phiền chi
2085.Chớ phiền chi ngu si nói quấy
Bút lông mành mực giấy vẽ viên
Giấy vẽ viên khùng điên cuồng ngữ
Có chữ rằng ứng cử khoa thi
Ứng khoa thi lấy chi làm dấu
2090.Đặng bản đề tranh đấu văn chương
Đấu văn chương quốc vương phong chức
Hưởng tước quyền phế đức vỉ oai
Nỗi đời cay đắng chông gai
Dân trời như gỗ nào ai tranh giành
2095. Chẳng thương dân khó cũng đành
Gặp cơn phước đức tu hành thảnh thơi
Ngâm đời vị ý xem chơi
Kìa là cổ tích nọ nơi kim trào
Lăng xăng chẳng biết chỗ nào
2100. Cơ thơ không kể ra vào thâm tâm.
Một mình lẩn thẩn ca ngâm
Điên khùng tính đã bảy năm đủ rồi
Dương gian sao hỡi còn ngồi
Hồn quê chi bấy sóng dồi rã thây
2105. Phật Trời cha mẹ thương đây
Cho tôi giấu mất cái thây bầy nhầy
Tử sanh cứu độ bớ Thầy
Quả chi ở lại cõi nầy đắng cay
Xác trần lộn lạo ghê thay
2110. Biết sao phưởng phất phương Tây thanh nhàn
Hạ sanh nhiều nỗi chàng ràng
Khó sao khó xóm khó làng khó quan
Dân thủy thế nhược dân cang
Não nề than thở thở than vái Trời
2115.Người ở khác thế khác thời
Dậm chưn dưới đất kêu trời trên cao
Nước lao xao kêu cao chẳng dễ
Tại nơi mình đổ bể bấy lâu
66
Bề bấy lâu việc đau còn đó
2120. Đến chừng nào thấy khó thời hay
Khó thời hay bỏ thây đừng tiếc
Đến bây giờ mới biết Phật linh
Biết Phật linh làm thinh mà ngó
Đến hội nầy dễ khó tường tri
2125.Khó tường tri khinh khi hồi trước
Phật ghi rằng việc nước ách đa
Nuớc ách đa dư ma tiếu Phật
Một cuộc đòi nhơn vật đổi xây
Vật đổi xây từ đây sấp tới
2130. Kẻ bần hàn phú quới như nhau
Quới như nhau bấy lâu Thấy dạy
Kẻ hạ trần nhiều dạy khó an
Dạy khó an lòng toan chớn chở
Cơn bát loàn quên thở miệng la
2135.Thở miệng la ông cha về độ
Đoái vị hà gia lộ khói đen
Lộ khói đen đăng ven tứ phía.
Kẻ mất hồn người vía bay xa
Vía bay xa người ta còn lại
2140. Phật đem huờn vía dại thủ thân
Dạy thủ thân hiếu ân toàn vẹn
Khôn bây giờ hổ thẹn nước non
Thẹn nước non cha con khác dạ
Trách ai làm người đọa sầu bi
2145.Đọa sầu bi cung ly thêm thảm
Bịnh thắng phần không giảm chút nao
Giảm chút nao phải sao chịu vậy
Nói tầm khào tầm bậy khó nghe
Bậy khó nghe chèo ghe qua biển
2150.Dựng tứ tường đôi liễn tăng long,
Liễn tăng long gia công tứ đại
Hết khôn rồi tồn dại bại khôn
Cửa quyền môn trí tôn khôn lạ
Đâu đâu đều tục hạ hàng đầu
2155.Nhớ bắc nam dạ luống ưu sầu
Đãi sắc lịnh cúi đầu thọ ấn
Tiền bịnh lộ dạ hành nhựt tấn
Nẻo thịnh suy son phấn vị bang
Kết thảm sầu giấc ngủ không an
2160.Lòng sở nguyện Hớn bang đồ sộ
67
.Người thất vận bần ly bế hộ
Vái Phật Trời phò hộ người ngay
Lắt nhắt thay người Tây mảy múng
Lẻ loi lòng tên súng lăng xăng
2165.Súng lăng xăng ham ăn mắc nợ
Trả không rồi ở đợ liền căn
Đợ liền căn năng ăn năng đói
Thế hằng rằng năng nói năng sai
Nói năng sai lỗ tai cho biết
2170. Nói bất tường như điếc như câm
Điếc như câm ngu tâm bất lượng
Nói lăng hoằng bất trượng bất khinh
Bất trượng khinh minh minh ý lý
Người ở đời minh trí cẩn ngôn
2175. Trí cẩn ngôn tri khôn tri dại
E lỗi lầm tồn bại nhơn nan
Bại nhơn nan hổ trang quân tử
E lỗi rằng loạn ngữ cuồng ngôn
Xuất loạn ngôn đều khôn như dại
2180.Nói đi rồi nói lại nan phân
Lời nan phân nói rân rồi chối
Tới luôn rồi bối rối bất tin
Rối bất tinh làm thinh thời ngặt
Đôi co rầy lời giặc loạn tâm
2185. Giặc loạn tâm thiển thâm không nhớ
Quấy phải rằng lòng chớ tri ra
Chớ chi ra hai ta như một
Gẫm nhiều lời dại dột gọi ngoan
Dại gọi ngoan thế gian nhiều lắm
2190. Xung tâm cường tay đấm trợt đau
Đấm trợt đau nghĩ đau còn giận
Đắt thế thời ỹ tận đức ngay
Tận dức ngay tầm đây vấn đạo
Xem gia bần thiểu gạo khi đây
2195. Trước tầm đây chấp tay xá bái
Xem gia bần gãi dái cười nhăn.
Dái cười nhăn có căn nhiều kẻ
Gẫm một đời một lẽ khinh khi
Lẻ khinh khi sầu bi thời vận
2200. Mình trách mình bạc phận vô duyên.
Phân vô duyên khùng điên lánh phận
Khéo đem lời oán hận buộc thêm
68
Hận buộc thêm nằm đêm nghĩ tức
Phật tầm người lòng đức cải qua
2205. Đức cải qua dại ta nhiều việc
Lễ nghi nầy tôi thiết bất tri
Thiệt bất tri ngu si một phận
Mình trách mình thời vận đảo điên
Vận đảo điên chưa yên chỗ ở
2210. Thấy lòng người phấn trở làm vôi
Phấn làm vôi dức tôi ức lắm
Vủng nước bùn lội lắm tèm hem
Thuở nằm buồn quê thị còn xem
Nay ra thấy mặt tèm hem không dùng
2215. Như vậy thời khùng cũng thằng khùng
Vui chi sanh việc lạ lùng lễ nghi
Vận lu ly phải chịu ngu si
Bực nào hơn nữa mà khi bực nầy
Con có cha làm tớ có thầy
2220. Vinh chi có một hội nầy khoe khoang
Một người phải cãi lũ tham gian
Nước khô cạn đáy giấy quan xuất điều
Phải hay không ham nói cho nhiều
Sông sâu ngựa lội ngập kiều quá giang
2225. Bao ẩn bèo khi hiệp khi tan
Nỡ nào Phật để tham gian nuôi hoài
Yểm người trung Phật chẳng cho tài
Thời thìn dị đáo Phật ngài chưa phân
Thôn du thân xích độ du thân
2230. Sự tình mình lượng mình phân trong mình
Ở làm sao hữu nghĩa phi tình
Học sư sư biểu học mình mình tri
Đường tội phước nào có khó chi
Làm lành làm dữ khác đi đường nào
2235. Cửa thông minh sao chẳng đi vào
U thâm ám lý như Tào hưng binh
Dụng kỳ đạt bất dụng kỳ vinh
Làm sao để tiếng quảng thinh cõi trần
Dụng kỳ quân tận lực kỳ thần
2240. Đại giang sức yếu chèo lần quá giang
Ý người sao mà chẳng lo toan
Tay ba nạn tám bay ngang qua đàng
Họa là đâu ghé xóm ghé làng
Tham gian phải chịu những đàng đắng cay
69
2245. Nẻo éo le tức tối ngồi đây
Biết mà không biết gốc cây hơn mình.
Người thế gian khó dạy cái tình
Ý ai theo nấy chê mình rằng ngang
Cõi dương trần trí ý khôn ngoan
2250. Phật sầu khô héo lá gan như dần.
Khôn ngoan chi khi Thánh chê Thần
Xem người quyền tước phú bần dọc ngang
Quá đại giang mạnh yếu mới an
Đường non núi vinh sang quan chức
2255. Sông và vịnh lở bồi sợ dứt
Kỳ-Hương-Sơn hương chức hòa tầm.
Thậm trách đời sầu chí ca ngâm
Ngoài chư quốc sơn lâm ít có
Trước mắt ngọc rừng xanh liếc ngó
2260. Đài các vương ai có biết đâu
Than là than biển thẩm sông sâu
Cám là ám cù đâu dậy lở
Sự Kim Cổ bất triêm hai thuở
Việc nay là thiệt lỡ người ôi
2265. Căm hờn thay thế ở bạc vôi.
Trời Phật khiến loạn ngôi chí loạn
Tam khoản lịch hồi dôi thế cạn
Ngũ niên liên hữu trạng trị bình
Khán kiến thiên dị sự dị hình
2270. Xem ngang đạo hỉ tính khoái khoái
Trung quân thị phản hồi ái ái
Độ Hớn-gia quốc thái dân khương
Mới hẳn rằng quân chánh thần lương
Bỏ thói trước nhà Thương loạn sử
2275.Trào phiên quốc nay rằng loạn chữ
Tàu phi ngôn kinh sử bất bình
Khiên nhơn dân tùng ý loạn tình
Tội đa tội Thiên đình lưỡng số
Tàu bất đắc huờn tận khổ hậu lai
2280. Trách hồ đồ lộng ngữ gái trai
Trào Gia Nghị không ai trí thức
Nhen đuốc hòng xem tường nhơn đức
Để lu ly cách bức Thánh Hiền
Ở phải nhơn Phật nỡ trách phiền
70
2285. Giấc mê muội quên hiển nhớ dữ
Thầykhán hậu chúng sanh nam sử
Tưởng sông mê nhớ dữ quên hiền
Giữ đạo Trời chỉ ý ngôn tiền
Bất tam sự Phật phiến dối thế
2290. Kinh chay hương nhơn trần gọi quế
Phật Trời chê nhơn thế bất thông
Xem chúng sanh hữu lực đa công
Xét trí ý người không vọng tưởng
Cúng đa thiểu Phất trời bất hưởng
2295.Phật dụng lòng không tưởng cúng ai
Cúng cho nhiều miệng sách đôi ngoai
Ham ăn nói có ai cầu khẩn
Tiền tràng phang thơ thẩn chờ ngày
Hậu bửu cái lời Thầy ký nghị
2300. Thập nhị bái lời truyền bổn thị.
Nhơn quả tu bi lụy nguyện cầu
Chí tu phu thảm thảm sầu sầu
Lời ghi dạy dập đầu cầu Phật
Công danh lợi xa Trời vắng Phật
2305. Đường Tây phương tích vất khó đi
Mê dương trần ít kẻ hồi qui
Phật đặt để cung ly ý lý
Cõi Tây điện đông thiên nhựt ký
Chúc Nam trào minh lý nhơn dân
2310. Gia Nghị đồng đăng bản Tiên Thần
Thiên tử lạc nhơn dân cọng lạc
Vậy có thơ rằng hằng dạ ngọc
Đoái xem ngang dọc thủy độc trùng
Vô hữu anh hùng phùng yểu tử
2315.Hương nhơn bất ngữ tử bất phân
Độc mộc trào thân thân bất xử
Nhơn dân bất ngữ tử cuồng thân
Thượng hạ bất phân thân vô dụng
Sử kinh khẩu tụng dụng sự chi
2320. Bất niệm từ bi phi nhơn thế
Thiểu nhơn hữu kế thế hằng chê
Phiền phức vinh quê chê dụng bụng
Việc đời bất tụng dụng việc ăn
Tre lão còn năm ăn nuốt mất
2325.Ngọt ngon để cất mất lại còn
71
Người thác hao mòn còn lời trước
Nạn dân ách nước phước Trời cho
Bảy liệu ba lo cho thiền Phật
Nhơn gian dục vật Phật Trời thương
2330. Tâm dục tây phương đương phước lộc
Nhơn lâm thủy độc lộc ly hình
Sa xuông diêm đình hình khổ não
Phật Trời dạy bảo lão ấu chê
Biển khô sông mê dê bé hé
2335. Chòm ong để ké mé rừng già
Chẳng tưởng ông bà nhà bất luật
Hồ-dương bất trực luật nào khen
Chẳng muốn làm quen khen Tào Tháo
Nghe thắng Bích Báo láo khó thương
2340. Tiểu mã thắng cương lương đắc lộc
Tân kỳ thủy học lọc hà như
Diêm chúa phước dư tư tại thế
Ngọc hoàng đại đế thế vô nguyền
Quỉ cốc chiếu tiền phiền quỉ cốc
2345. Châu-vương vị bốc khóc Châu-vương
Tam giái đồng thương dương vắn hoại
Xử nan tồi bại tại phần tham
Trí cử hoàng tam cam thủy vỉ
Vi thớ kế quỉ tỷ mưu ma
2350. Đại thánh ngài ra ba ngày lễ.
Khó đời làm dễ để tiếng thơm
Cúng kiến quảy đơm thơm tho nực
Hòa tâm mỹ trực nực cười thầm
E biết mà lầm cầm như bỏ
2355. Trong mình đèn đỏ tỏ xa long
Gặp thuở đông phong long tiền kiến
Xà bì xử biến tiếng âm thinh
Tuy thế minh minh linh tri liểu
Bề tô trúng kiểu biểu Tiên sanh
2360.Vị pháp thượng thanh tranh tượng thượng
Thế nhân bất lượng trượng nhi khinh
Vô kiến tiền linh khinh hậu phép
Vị thơ đối đáp phép tài năng
Thức trí nhứt căn tăng vương thiện
2365. Sách ngoài ký truyện biện khảo tra
Trung thượng Diêm la ba cõi xét
Trung thần thương ghét xét tỏ tường
72
Tội phước hai đường thường mỏng mẻo
Dạ người lắc lẻo đẻo mòn da
2370. Cây héo dạ ta la người đẽo
Héo khô đứng mẻo nẻo nào lành
Da nát hoành hành lành mát dạ
Con vua giấy họa dạ nào vua
Thần tử nhịn thua vua sát tử
2375. Đấu tranh lộng ngữ tử hành bàn
Ngao ngán nhiều đàng hàng tử xử
Tây dương dạ dữ xử hại dân
Thương xót tiền phân dân lâm nạn
Việc nầy tỏ rạng bạn không xem
2380. Bất ý anh em xem rằng khó
Thầy xưa nói đó có như không
Chẳng sót mảy lông trong Trời đất
Việc lành nữ cất mất không khai
Phật ở Thiên thai ai nói thốt
2385. Nhơn trung hài cốt thốt nhọc nhằn
Nhược ngộ Thánh rằng hằng an quốc
Như vô sự thất bất tồn vương
Tổng quát lương khương ẩn nặc
Quốc vô đạo tặc nặc gia cường
2390.Châu, Tống, Hớn, Đường cường thống chử
Thái bình thiên tử xử bình dân
oOo
Chắt lưỡi miệng lằn rằng mình giỏi
Thằng con thượng cõi hỏi thăm Trời
Tráo trác cuộc đời lời tròn méo
2395.Đạo hằng giữ khéo béo lòng son
oOo
Chấp đạo tạo hiền tiền nhựt tý
Giác mê hữu lý ý nhựt tân
Tí ngọ hiệp phân tân vấn cựu
Tí Thìn tề tựu nhứt niên
2400. Tí nhựt bất yên niên hư phá
Xuất thời vận tá hóa Long Châu
oOo
Tí ngọ bất vi tri lục giáp
Âm dương đối đáp pháp bá biên
Vận chuyển nhị niên thiên giáo dục
73
2405. Hội ơn trần tục phục thông thơ
Tri đắc thiên cơ sơ kiến vỉ
Tiền hiền trí thủy tỉ hậu hiền
oOo
Khối sắt mài hoài thiền kim án
Chí anh hùng ngày tháng tiêu diêu
2410.Lòng dặn lòng ai dỗ đừng xiêu
Lấp biển cạn vi Nghiêu quân tử
Lập tiền tích ai làm ra chữ
Chí kim hà đa sử loạn kinh
Đạo tinh minh trung hiếu tinh minh
2415. Đa kinh sử bất minh bất dụng
oOo
Loạn an an loạn nhơn bất thức
Vô tri thâm tức ức hoàn thiên
Bất dụng Thánh tiên riêng tâm phổi
Bạc tình châu ổi lỗi lời phân
2420.Thuyết sự nghĩa nhân thương thân thế
Dạ nào vong phế kế tận ưu
Xử tử tiền mưu hưu hưu tưởng
Dục tình tâm hậu dưỡng dưỡng ân
Bồi hồi ngũ tạng phân phân đoạn
2425. Mục kiến quan tường loạn loạn nhân
Nan biện vi tàn ân ân chí
Nan tường mình lý trí trí mưu
Bất nghiệm đạo huờn hưu lưu xứ
Đạt kỳ thiên tứ trứ trứ quan
2430. Hậu nhựt tam đoan sơn sơn thủy
Tương phùng lập kỷ hỉ hỉ đa
oOo
Mới ngộ kỳ thời đời lại loạn
Nam kỳ hữu trạng đoạn phân minh
Thấy Phật hiển linh thinh bất xuất
2435. Thấy đời thậm tức ức lòng ngu
Mỏi da thôn phu tu chí trực
Tâm ưu thiểu lực thuyết hà tu
Lao lý bảy thu ngu tồn tích
Đệ huynh thân thích ít nhìn xem
2440. Ôm đạo lắm lem xem mắc cỡ
Mã long ngập thuở gỡ rối mành
74
Ăn hết để còn hòn giữa biển
Thượng kim tam kiển viễn cận ngôi
Nước mắt thương ôi tôi mệt dạ
2445. Quả căn mắc đọa lạ không tường
Những thuở ở vườn đường rậm rịt
Nay tường quan lịch mịt vận thời
Biết đặng việc đời lời khó nói
Nước nghèo chịu đói bói qui kỳ
2450. Xem việc biên thùy kỳ ý vị.
2451.Ai bi thống lụy trị thiểu nhơn
oOo
Ta Phật nói ma ta cũng biết
Thương người dạ nhiếc biết làm sao
Cá cạn ở ao lao không tưởng
2455. Không mồi cấp dưỡng hưởng hơi sương
Khó ngọc lòng thương nương một dạ
Thấy cơn lâm đọa bạ sao đành
Gian thế Phật hành lành mới cực
Nhị nhơn tâm trực lực lưởng nhơn
2460. Tri đắc thâm ân thân tử tiếc
Quân thần mới biết tiếc lòng ngay
oOo
Ăn ít no dai ai có nói
Ăn nhiều mau đói thói u mê
Người ở rất quê chê tri liễu
2465. Việc đời không hiểu biểu lại ta
Vinh nhục thiểu đa ra sau trước
Phải lo tội phước trước hay sau
Trị loạn chậm mau đâu chưa tõ
Nói ra người bỏ ngỏ không màng
2470. Trong dạ chàng ràng đàng dư lý
Vi nhơn thiểu trí ý hà thông
Chí Phật thi công mong thi đức
Cứu nhơn sở ức thức lòng người
Một bữa vui cười mười hai mất
2475.Vi nhơn hữu thất rất tuyệt gia
oOo
.Xuất rồi làm Phật mật sự thần
75
Mắc quả nợ trần bần thất tuế
Xuất đa giáo tuế kế không hay
Cổ vãng kim lai khai như thử
2480.Quấc gia tri cử lữ phùng xuân
Ái quấc ưu quân chân quân tử
Huỳnh mai điểu ngữ chữ minh linh
Dị thú đam tinh nghinh kiết phước
Ân lo việc trước phước huờn lai
oOo
2485. Phong kiểng nhơn trần quân thần vị
Khổng minh Lưu-Bị trị hà an
Phật pháp dị đoan trang hào kiệt
Sát nhơn vô thiệt việc huờn nan
Phước phước trùng quan bang gia Thánh
2490. Thiện từ tâm tánh Thánh gia minh
Bất sát nhơn ninh linh linh hiển
Sơn hà phong kiển viễn cận an
oOo
Gia Nghị đồng tâm thâm họa phước
Ân cần việc nước trước huờn sau
2495. Kỷ dậu bao lâu đâu kỷ dậu
Hội đồng ưu hậu đậu Bửu Sơn
Gia Nghị vi ân hơn bá phước
Lời Thầy ra trước nước còn xao
Nhiều nỗi khổ lao xao Gia Nghị
2500. Quan tường mục thị trị vấn năng.
Gia Nghị lo căn ăn nào có
Chịu bề việc khó ngó rằng quê
Đường đạo người chê mê biển khổ
Cửu huyền thất tổ thổ huờn căn
2505.Thập nhị nguyện tăng căn lục giáp
Mười hai lạy đáp giáp can chi
Tí Hợi bất ly tri thân thú
Thượng thiên tinh tú phú nhựt minh
oOo
Nhà rách Phật vàng làng không thấy
2510. Chỗ nào như nấy ấy lòng son
Lời để núi non con nước đất
Lập thiền gia thất rất khó khăn
Miệng dại kén ăn năng chê vật
76
Trời cho đa tật Phật không xem
2515. Chuyện vậy anh em xem chẳng biết
Phiền tâm trực tiết thuyết đa đoan
oOo
Nam sĩ trải miền tiền hậu thế
Dị đoan lập kế phế trào ma
Miệng niệm Thích-Ca ma ha tưởng
2520. Càn khôn bảo dưỡng chưởng càn khôn
Gia Nghị kế tôn môn đại đạo
Niệm trừ hung bạo đạo tinh minh
Nhứt sĩ anh linh ninh quốc sự
Nhơn gian vô lự dự phòng thân
oOo
2525. Linh tại ngã bất linh tại ngã
Cõi trần vay trả quả báo thương
Tam tuế bất lương dương xà mã
Hai năm giáp tí cả một năm
Dần mẹo loạn thâm tâm thìn tỵ
2530. Đa đoan lưu lụy bị oán thù
Không có lao tù cù dậy lửa
Vô quan chỉnh sửa lửa cháy lan
oOo
Hết sức vẩy vùng bùng đặt sệt
Đôi ngươi mờ mệt chệt lấy mi
2535. Nhiều kẻ ngu si mi lấy chú
Thế thường dị thú chú lấy mi
Cháu mới biết đi khi cháu dạy
Thiệt đồ vô loại tại thúc tôn
Tiền bạc làm khôn môn lộn kiếp
2540. Ỷ sang húng hiếp kiếp thú cầm
oOo
Đại quốc hiếp người cười Tây trước
Bắc chinh chơn bước lướt ngọn lau
Quần nút gài bâu đâu đàng trước
Gẫm mình vô phước nước chảy xoi
2545. Tây chẳng xem coi soi mắt bịt
Nữ nhơn đồng tịch nghịch chi mi
Người thấy nước suy qui dâm dục
Xét trong thế tục đục lục bang
77
oOo
Thị phi quân tử năng sữ anh hùng
2550. Mục kiến sự cùng tất tùng thục nhược.
Bịnh nan vô dược tâm trực tu trì
Thánh đạo tương tùy họa bì vô chí
Trung tuần nhâm tí hữu lý kỳ minh
Phật giáp thần linh quảng thinh đại đạo
2555. Cơ đổ dĩ tạo khử bạo tiêu ma
Tứ hải nhứt gia thiên hoa tối lạc
Vận tề minh đạt các hạt Như Lai
Quốc thới hưng oai tiêu tai viễn họa
oOo
Kiến sự thế gian nan ngữ giáo
2560. Kim kỳ quả báo đáo oán ân
Phật giáo tu thân phân tâm chánh
Thân phàm tâm Thánh tánh thông minh
Hình Thánh tâm linh minh đạo lý
Hà nhơn hiệp ý trí cao cường
oOo
2565. Thân tí thìn tình hình dị thế
Xuất tiên ẩn đế kế Thiên đình
Nhất sơn loạn bình hình lưỡng diện
Tử sanh ưng hiện điện Tây phương
Nhứt quấc khai trương dương cang đạo
2570. Phát minh vị bạo đạo tinh minh
oOo
Tráo chác đổi dời đời mới vậy
Ít ngay nhiểu vạy bậy làm vầy
Tớ cách ly Thầy ngày tiến biến
Hạ nguơn hư khiến tiếng dạ mê
2575. Một cuộc chỉn ghê dê gặp rắn
Khỉ nhăn răng trắng cắn miệng rồng
Sống gió chập chồng đồng loạn thú
Gia nhơn trú phú an kế
oOo
Đất Thuấn Trời Nghiêu bao nhiêu trẻ
2580.Thiệt con sanh đẻ lẽ cãi lời
Xưa thiệt nhiều đời lời dối trá
78
Nay tường vận hóa khá một đời
oOo
Một nắm cốt tàn ngàn năm biệt
Người trung lời thiệt việc để lâu
2585. Sông biển cạn sâu đâu ngó thấy
Lòng người xa mấy thấy hay không
Thế nhược ra công không đặng mạnh
Việc còn đói lạnh mạnh Trời cho
Thấy đói lòng lo no không đặng
2590. Ở đời lạt mặn nặn nhiều bề
Quấc sự bất tề bề sao phải
Bì theo tứ hải cải lời răn
Sỉ khó bằng tăng ăn có độ
Bì theo phú hộ độ không siêu
oOo
2595.Nực cười chước mọn dọn không trơn
Bất quí thất sơn nhơn bất lực
Ưu phiền tâm trực cực không phiền
Tri hậu tri tiền hiền thần mỹ
Hung đồ bất dĩ tỉ trào cơ
2600. Tri đắc thiên cơ thơ dạt ý
Minh kỳ đạo lý trí huờn tâm
Tri đắc hải lâm thâm thiển thị
Kiến tường loạn trị vị hà sanh
oOo
THIÊN LÝ THUẬN NHIÊN THUẬN NHIÊN
2605.Phật tích tâm tâm thâm tích Phật
Thiên sanh biến tật vật đang huê
An đắc tân kê lê dân thuận
Chư châu chư quận luận kim lai
Nhơn thiện hữu oai khai mỹ ý
2610.Tạo thiên nhân trí ký phần linh
Lập địa khương ninh huynh đệ thuận
Nhơn hòa nghị luận quận công tân
Thiên địa hòa dân dân lân lý ý
Quân thần mưu trí ký đồng tâm
2615. Hậu bất loạn dâm tầm huờn quĩ
Gia tề can kỷ vĩ an phần
Gia-nghiệp quan thần Trần gia Nghị
79
Nguyễn gia lạc vị thị trào quân
oOo
Bất quí hổ sanh tam cá khâu
2620. Nhơn hành ngộ cẩu tậu miễn nan
Lưỡng bạo sanh cang nan lưỡng bạo
Bất như tích đạo bạo đa bần
Đức trọng quỉ thần cần kinh cụ
Hoàng thiên bất phụ hảo tâm nhơn
oOo
2625. Chỉ khung nhơn tình lưỡng đan tâm
Lưỡng đan tâm nhơn tâm bất thuận
Đứng anh hùng phải luận trí mưu
oOo
Lầm kẻ khôn ngay hay nói phép
Miệng khua như tép chép hơn hôi
2630. Gẫm thể chỉnh vôi bôi đóng cục
Há người theo tục hụt cõi Tiên
Sáu nước người riêng yên một đất
Tần bang khai thất cất phần hơn
Chẳng tưởng nghĩa nhơn thêm thẹn hổ
2635. Vô tê tiếng thổ khổ líu lăng
Cứ giữ lo ăn không căng Phật
Lợi đa tích vật tật không tiêu
Các chú viễn chiêu yêu vậy sóc
Gẫm nhiều đánh bóc hóc khét ngầm
oOo
2640. Đại nghĩa tuơng tranh danh thanh mỹ
Lập kỳ cang kỷ thủy thổ an
Lưu thủy trường giang quan đạo phước
Gia quan tấn tước trước huờn căn
Nhứt bổn siêu thăng tăng phuớc thọ
2645. Hậu đường lưỡng họ thọ hoàng ân
Tấn đức tiền phân dân bất dục
Tứ phương tùng phục dục hòa nam
*
80
PHẬT THIÊN TÙNG ĐẠO CHÁNH
Việc nước ngó chừng gừng để dạ
2650. Người xem không lạ dạ không quen.
Phật thấy ít khen chen chúc bạc
Vận còn xiêu lạc vạc dời nghiêng
Sự thế đua chen ghen ghét thiện
Phật trời xem truyện chuyện khó an
2655. Nhà dọc dãy ngang sang chi bạn
Gặp cơn bát loạn cạn lòng Tiên
Khôn qui chê điên Phiên ngồi ghế
Xuất tình tận thế kế Khổng Minh
Đất sát nhơn trinh binh ũng hộ
2660. Phật trời cứu độ ngộ trường sanh
oOo
Nhà bạc vẫy vùng tùng đức Thánh
Dục tình vi cánh tránh bạo tàn
Nay thiệt nhiều đàng ràng buộc dạ
Kiến tường việc lạ họa không ngăn
2665. Giữ đạo lo căn săn sóc đạo
Bỏ lòng hùng bạo đạo tinh minh
Người chưởi làm thinh ninh tâm nhẫn
Mười hai bảo dẫn nhẫn mười hai
*
THIÊN HÒA ĐỊA HÒA NHƠN HÒA
2670. TAM KỲ MỶ TRÀ THANH TRỊ
Bửu-Sơn kế thế Đế Kỳ Hương
Gia-Nghị Mỹ lương khương đế vị
Hội-đồng Gia Nghị thị thế kim
Chí sỉ lập nghiêm liêm thượng cổ
2675.Cáo tường Tiên Tổ thổ dưỡng nhơn
Thiên địa thân ơn phân dị tố
Tuyệt miêu Phật cố ố tà nhơn
Tiền hậu Tiên phân dân nan họa
Bính thìn chí bạ đọa lưu liên
2680.Kiến thức Thánh tiên niên Long hội
Vấn kỳ phước tội nội nhứt niên
oOo
____
(2). Đảo sang: luờng đảo, sang đoạt
KIM CỔ KỲ QUAN III * CÁO THỊ 4
Ấn bản 1964,tr.71-80; cột 61-80
61
1909. Tiếng nói không xuôi thời bể
Nghe theo cho dễ để ngày sau
Chưa biết rễ dâu đâu quấy phải
Con sanh còn cãi ngãi nhơn gì
Theo việc biên thùy kỳ vị ý
Dạy răn tận lý ý bất dùng
1915. Chê nói tầm khùng tùng bất trí
Mẹ con tự ý trí hà phân
Chí nguyện lập thân thân chí nguyện
Phước minh tích thiện thiện phước minh
Phước chí tâm linh linh phước chí
1920. Cầu quân đắc lý lý đắc quân
Hưởng thọ trường xuân xuân hưởng thọ
Nguyện cầu hai họ họ nguyện cầu
Nhớ chúa thảm sầu sầu nhớ chúa
Huờn lai hai lúa lúa huờn lai
1925. Thuận gái hòa trai trai thuận gái
Đồng tâm lễ bái bái đồng tâm
Đạt vận hải lâm lâm đạt vận
Việc đời thuyết tận tận việc đời
Khó dễ để lời lời khó dễ
1930.Cho ăn rồi kể kể cho ăn
Lời nguyện búa trăng trăng lời nguyện
Phật Trời minh thiện thiện Phật Trời
Nước mắt ra lời lời nước mắt
Việc nào chưa chắc chắc việc nào
1935. Trong dạ như bào bào trong dạ
Lo đời phước họa họa lo đời
Lòng tưởng Phật Trời Trời lo tưởng
Cao minh bảo dưỡng dưỡng cao minh
Cứu độ quốc ninh ninh cứu độ
1940. Chữ thời nhi ngộ ngộ chữ thời
Trời Phật trao lời lời Trời Phật
Nhơn kỳ dưỡng vật vật dưỡng nhơn
Tưởng nghĩa người ân ân tưởng nghĩa
Hao mòn rút rỉa rỉa hao mòn
1945. Ăn hết để còn còn ăn hết
Sống chôn người chết chết hết chôn
Đại đạo càn khôn khôn đại đạo
Tam hoàng dĩ tạo tạo tam hoàng
Chẳng nghỉ nhiều đàng đàng chẳng nghỉ
1950. Thương người chẳng tỉ tỉ thương người.
62
Nước mắt miệng cười cười nước mắt
Con trâu người dắt dắt con trâu
Việc thế chẳng lâu lâu việc thế
Lập kỳ mưu kế kế mưu kỳ
1955.Thôi thôi chẳng biểu ai tùy
Gẫm trong thiên hạ chê kỳ là tôi
Nguyện cầu thiểu tuế kế ngôi
Cao niên lịch trị làm tôi trung thần
Ngâm nga biển Thánh non Thần
1960. Trâm anh nam nữ cõi trần thanh tân
Mành mảnh dân hỡi là dân
Phụng loan ứng ngữ mỹ thân long cù
Ngọc trầm hải để diêm phù
Xuân thu chiếm dắt long cù phi lai
1965.Vững vàng lòng gái lòng trai
Chớ đừng xao lãng mang tai bất kỳ
Láng linh nhiều kẻ tâm lỳ
Bề trên khai chậu chạy kỳ không hay
Ý sao nửa mặn nửa chay
1970. Nửa chừng người lại bỏ đây sao đành
Người sao chẳng nghĩ việc lành
Phải đây làm dữ không đành cũng ưng
Trước xem Gia Nghị lời xuân
Truyền hiền một dạ đồng ưng kế hiền
1975.Chẳng phải thân thích người phiền
Tích thân hữu trí hậu hiền kế lai
Kìa đâu nam giáng nọ trai đông sàng
Bữa nay khéo léo lỡ làng
1980. Nhóm nương ẩn chí tùng làng ẩn thân
Sĩ ẩn thân vô vô phân sự thế
Trách ai làm đại đế đảo điên
Đế đảo điên sầu riêng áo não
Áo não hờn từ lão chí nhi
1985. Lão chí nhi bất bi thủy thổ
Thủy thổ hờn Tiên Tổ chôn đâu
Tổ chôn lâu lớp lâu lớp mới
Dụng tây tà bĩ Thới chẳng theo
Thới chẳng theo cheo leo duyên thiệu
1990. Mặc thế tình liệu biện thâm cao
Biện thâm cao biết sao cho tỏ
E thấy nằm đồng cỏ thúi hôi
63
Cỏ thúi hôi thây trôi lĩnh nghĩnh
Hết mê rồi người tỉnh thấy mê
1995.Tỉnh thấy mê ủ ê gia đạo
Những mấy người hung bạo chẳng lo
Bạo chẳng lo ấm no một thuở
Nghỉ thẹn thùa mắc cỡ thẹn gia
Tích thiện gia trải qua biển Thánh
2000. Ngộ kỳ thời đồng tánh dắt đi.
Tánh dắc đi cung ly tạm trú
Để ngoài vòng cầm thú tương tranh
Thú tương tranh khôn lanh tự ý
Người ở đời có chí thời hơn
2005.Chí thời hơn Thất sơn đặng tới
Trước lập làng Hưng Thới quá đông
Thới quá đông tích ông lập trước
Nước thạnh thời hưởng phước Thầy ghi
Phước Thầy ghi hết suy tới thạnh
2010.Chí lo đời đói lạnh sá bao
Lạnh sá bao minh cao ứng hiện
Thế loạn nầy nhịn miệng làm nên
Miệng làm nên lo trên lo dưới
Cây héo xào Phật tưới phải tươi
2015.Tưới phải tươi dạ ngươi chữ (giữ) dạ
Đổi hai lòng dấy họa đừng than
Họa đừng than ngay gian chung chạ
Muốn làm người một dạ đừng sai
Dạ đừng sai chiều mai cận Phật
2020. Bỏ những loài thú vật súc sanh
Vật súc sanh hôi tanh đừng chuộng
Chốn thiên đường như ruộng bỏ hoang
Ruộng bỏ hoang lo toan việc đói
Sự nực cười biết nói không ăn
2025.Nói không ăn lo căn mới đặng
Người ở đời lánh nặng sao xuôi
Nặng sao xuôi dạ lui việc khó
Sướng sức bằng con chó nướng hơn
Chó nướng hơn vô ơn ai kể
2030.Người ở đời muốn dễ dể cho
Dễ dể cho dạ lo khô héo
Để đức khùng nói khéo nói khôn
Khéo nói khôn tử tôn Gia Nghị
Trước ngoan lời cáo thị ẩn thân
64
2035. Thị ẩn thân dĩ nhân vì đức
Trách ai làm cách bức ly căn
Bức ly căn đa văn đa võ
Kế liên huờn chí thỏ dỡn trăng
Thỏ dỡn trăng sơn băng thủy kiệt
2040. Biết người lành dạ thiệt đừng khinh
Thiệt đừng khinh linh đinh thuyền bá (1)
Sóng ba đào tính hóa mây đen
Hóa mây đen mắt quen thời tránh
E những người lưỡng tánh đảo sang (2)
2045. Tánh đảo sang đa mang mới biết
Chí anh hùng trực tiết biết xa
Tiết biết xa lầm ma quỉ khuấy
Công phu nầy chầy bấy biết không
Ba thứ thi công không cần cán
2050. Lâm nàn chớ oán cán không dao.
Lới nói không chiêm bao Dao phục nghiệp
Giỏi theo cho kịp nghiệp Châu Thiên
Phật khiến hòa Phiên riêng tâm chánh
Bất tùng tà tánh chánh làm gương
2055. Xưa có Đỗng khương dương danh thế
Nay tường mưu kế thế không hay
Gọi đứng làm trai ai không xét
Người ngay mà ghét xét căn phần
Trời phật cõi trần phần thậm khổ
2060. Tưởng kim tưởng cổ chỗ Tây-phương
Tiểu mã thắng cương vương Hương Bửu
Chỉnh ngoan trường cửu Bửu Hương vương
Bá phước thiên lương trương vạn đức
Hoàng Thiên phong chức thức tri thiên
2065. Tri Thánh tri Tiên nhiên tri thế
Lập kỳ mưu kế thế không hai
Thế không hai gái trai thiểu lực
Khiến việc mình chịu cực thế suy
Cực thế suy lâm nguy bất lự
2070. Sự bất tường dụ dự bất linh
Dự bất linh tịnh thinh văn biểu
Sự bất tường dị liễu nan phân
Liễu nan phân cựu tân lưỡng tội
Trách ai lòng vong bội Láng-linh
2075.Bội Láng-linh âm binh cũng vật
Trách ai làm Trời Phật xa nhau
65
Phật xa nhau bịnh đau không dứt
Chắt lưỡi lằn thậm ức Hớn-gia
Ức Hớn-gia mẹ cha hứa lộc
2080.Đoái giang hà nước độc trùng tân
Độc trùng tân muôn dân khao khát
Ít ai tường lời giác u mê
Giác u mê chỉn ghê lời giác
Khuyên tấm lòng cô bác phiền chi
2085.Chớ phiền chi ngu si nói quấy
Bút lông mành mực giấy vẽ viên
Giấy vẽ viên khùng điên cuồng ngữ
Có chữ rằng ứng cử khoa thi
Ứng khoa thi lấy chi làm dấu
2090.Đặng bản đề tranh đấu văn chương
Đấu văn chương quốc vương phong chức
Hưởng tước quyền phế đức vỉ oai
Nỗi đời cay đắng chông gai
Dân trời như gỗ nào ai tranh giành
2095. Chẳng thương dân khó cũng đành
Gặp cơn phước đức tu hành thảnh thơi
Ngâm đời vị ý xem chơi
Kìa là cổ tích nọ nơi kim trào
Lăng xăng chẳng biết chỗ nào
2100. Cơ thơ không kể ra vào thâm tâm.
Một mình lẩn thẩn ca ngâm
Điên khùng tính đã bảy năm đủ rồi
Dương gian sao hỡi còn ngồi
Hồn quê chi bấy sóng dồi rã thây
2105. Phật Trời cha mẹ thương đây
Cho tôi giấu mất cái thây bầy nhầy
Tử sanh cứu độ bớ Thầy
Quả chi ở lại cõi nầy đắng cay
Xác trần lộn lạo ghê thay
2110. Biết sao phưởng phất phương Tây thanh nhàn
Hạ sanh nhiều nỗi chàng ràng
Khó sao khó xóm khó làng khó quan
Dân thủy thế nhược dân cang
Não nề than thở thở than vái Trời
2115.Người ở khác thế khác thời
Dậm chưn dưới đất kêu trời trên cao
Nước lao xao kêu cao chẳng dễ
Tại nơi mình đổ bể bấy lâu
66
Bề bấy lâu việc đau còn đó
2120. Đến chừng nào thấy khó thời hay
Khó thời hay bỏ thây đừng tiếc
Đến bây giờ mới biết Phật linh
Biết Phật linh làm thinh mà ngó
Đến hội nầy dễ khó tường tri
2125.Khó tường tri khinh khi hồi trước
Phật ghi rằng việc nước ách đa
Nuớc ách đa dư ma tiếu Phật
Một cuộc đòi nhơn vật đổi xây
Vật đổi xây từ đây sấp tới
2130. Kẻ bần hàn phú quới như nhau
Quới như nhau bấy lâu Thấy dạy
Kẻ hạ trần nhiều dạy khó an
Dạy khó an lòng toan chớn chở
Cơn bát loàn quên thở miệng la
2135.Thở miệng la ông cha về độ
Đoái vị hà gia lộ khói đen
Lộ khói đen đăng ven tứ phía.
Kẻ mất hồn người vía bay xa
Vía bay xa người ta còn lại
2140. Phật đem huờn vía dại thủ thân
Dạy thủ thân hiếu ân toàn vẹn
Khôn bây giờ hổ thẹn nước non
Thẹn nước non cha con khác dạ
Trách ai làm người đọa sầu bi
2145.Đọa sầu bi cung ly thêm thảm
Bịnh thắng phần không giảm chút nao
Giảm chút nao phải sao chịu vậy
Nói tầm khào tầm bậy khó nghe
Bậy khó nghe chèo ghe qua biển
2150.Dựng tứ tường đôi liễn tăng long,
Liễn tăng long gia công tứ đại
Hết khôn rồi tồn dại bại khôn
Cửa quyền môn trí tôn khôn lạ
Đâu đâu đều tục hạ hàng đầu
2155.Nhớ bắc nam dạ luống ưu sầu
Đãi sắc lịnh cúi đầu thọ ấn
Tiền bịnh lộ dạ hành nhựt tấn
Nẻo thịnh suy son phấn vị bang
Kết thảm sầu giấc ngủ không an
2160.Lòng sở nguyện Hớn bang đồ sộ
67
.Người thất vận bần ly bế hộ
Vái Phật Trời phò hộ người ngay
Lắt nhắt thay người Tây mảy múng
Lẻ loi lòng tên súng lăng xăng
2165.Súng lăng xăng ham ăn mắc nợ
Trả không rồi ở đợ liền căn
Đợ liền căn năng ăn năng đói
Thế hằng rằng năng nói năng sai
Nói năng sai lỗ tai cho biết
2170. Nói bất tường như điếc như câm
Điếc như câm ngu tâm bất lượng
Nói lăng hoằng bất trượng bất khinh
Bất trượng khinh minh minh ý lý
Người ở đời minh trí cẩn ngôn
2175. Trí cẩn ngôn tri khôn tri dại
E lỗi lầm tồn bại nhơn nan
Bại nhơn nan hổ trang quân tử
E lỗi rằng loạn ngữ cuồng ngôn
Xuất loạn ngôn đều khôn như dại
2180.Nói đi rồi nói lại nan phân
Lời nan phân nói rân rồi chối
Tới luôn rồi bối rối bất tin
Rối bất tinh làm thinh thời ngặt
Đôi co rầy lời giặc loạn tâm
2185. Giặc loạn tâm thiển thâm không nhớ
Quấy phải rằng lòng chớ tri ra
Chớ chi ra hai ta như một
Gẫm nhiều lời dại dột gọi ngoan
Dại gọi ngoan thế gian nhiều lắm
2190. Xung tâm cường tay đấm trợt đau
Đấm trợt đau nghĩ đau còn giận
Đắt thế thời ỹ tận đức ngay
Tận dức ngay tầm đây vấn đạo
Xem gia bần thiểu gạo khi đây
2195. Trước tầm đây chấp tay xá bái
Xem gia bần gãi dái cười nhăn.
Dái cười nhăn có căn nhiều kẻ
Gẫm một đời một lẽ khinh khi
Lẻ khinh khi sầu bi thời vận
2200. Mình trách mình bạc phận vô duyên.
Phân vô duyên khùng điên lánh phận
Khéo đem lời oán hận buộc thêm
68
Hận buộc thêm nằm đêm nghĩ tức
Phật tầm người lòng đức cải qua
2205. Đức cải qua dại ta nhiều việc
Lễ nghi nầy tôi thiết bất tri
Thiệt bất tri ngu si một phận
Mình trách mình thời vận đảo điên
Vận đảo điên chưa yên chỗ ở
2210. Thấy lòng người phấn trở làm vôi
Phấn làm vôi dức tôi ức lắm
Vủng nước bùn lội lắm tèm hem
Thuở nằm buồn quê thị còn xem
Nay ra thấy mặt tèm hem không dùng
2215. Như vậy thời khùng cũng thằng khùng
Vui chi sanh việc lạ lùng lễ nghi
Vận lu ly phải chịu ngu si
Bực nào hơn nữa mà khi bực nầy
Con có cha làm tớ có thầy
2220. Vinh chi có một hội nầy khoe khoang
Một người phải cãi lũ tham gian
Nước khô cạn đáy giấy quan xuất điều
Phải hay không ham nói cho nhiều
Sông sâu ngựa lội ngập kiều quá giang
2225. Bao ẩn bèo khi hiệp khi tan
Nỡ nào Phật để tham gian nuôi hoài
Yểm người trung Phật chẳng cho tài
Thời thìn dị đáo Phật ngài chưa phân
Thôn du thân xích độ du thân
2230. Sự tình mình lượng mình phân trong mình
Ở làm sao hữu nghĩa phi tình
Học sư sư biểu học mình mình tri
Đường tội phước nào có khó chi
Làm lành làm dữ khác đi đường nào
2235. Cửa thông minh sao chẳng đi vào
U thâm ám lý như Tào hưng binh
Dụng kỳ đạt bất dụng kỳ vinh
Làm sao để tiếng quảng thinh cõi trần
Dụng kỳ quân tận lực kỳ thần
2240. Đại giang sức yếu chèo lần quá giang
Ý người sao mà chẳng lo toan
Tay ba nạn tám bay ngang qua đàng
Họa là đâu ghé xóm ghé làng
Tham gian phải chịu những đàng đắng cay
69
2245. Nẻo éo le tức tối ngồi đây
Biết mà không biết gốc cây hơn mình.
Người thế gian khó dạy cái tình
Ý ai theo nấy chê mình rằng ngang
Cõi dương trần trí ý khôn ngoan
2250. Phật sầu khô héo lá gan như dần.
Khôn ngoan chi khi Thánh chê Thần
Xem người quyền tước phú bần dọc ngang
Quá đại giang mạnh yếu mới an
Đường non núi vinh sang quan chức
2255. Sông và vịnh lở bồi sợ dứt
Kỳ-Hương-Sơn hương chức hòa tầm.
Thậm trách đời sầu chí ca ngâm
Ngoài chư quốc sơn lâm ít có
Trước mắt ngọc rừng xanh liếc ngó
2260. Đài các vương ai có biết đâu
Than là than biển thẩm sông sâu
Cám là ám cù đâu dậy lở
Sự Kim Cổ bất triêm hai thuở
Việc nay là thiệt lỡ người ôi
2265. Căm hờn thay thế ở bạc vôi.
Trời Phật khiến loạn ngôi chí loạn
Tam khoản lịch hồi dôi thế cạn
Ngũ niên liên hữu trạng trị bình
Khán kiến thiên dị sự dị hình
2270. Xem ngang đạo hỉ tính khoái khoái
Trung quân thị phản hồi ái ái
Độ Hớn-gia quốc thái dân khương
Mới hẳn rằng quân chánh thần lương
Bỏ thói trước nhà Thương loạn sử
2275.Trào phiên quốc nay rằng loạn chữ
Tàu phi ngôn kinh sử bất bình
Khiên nhơn dân tùng ý loạn tình
Tội đa tội Thiên đình lưỡng số
Tàu bất đắc huờn tận khổ hậu lai
2280. Trách hồ đồ lộng ngữ gái trai
Trào Gia Nghị không ai trí thức
Nhen đuốc hòng xem tường nhơn đức
Để lu ly cách bức Thánh Hiền
Ở phải nhơn Phật nỡ trách phiền
70
2285. Giấc mê muội quên hiển nhớ dữ
Thầykhán hậu chúng sanh nam sử
Tưởng sông mê nhớ dữ quên hiền
Giữ đạo Trời chỉ ý ngôn tiền
Bất tam sự Phật phiến dối thế
2290. Kinh chay hương nhơn trần gọi quế
Phật Trời chê nhơn thế bất thông
Xem chúng sanh hữu lực đa công
Xét trí ý người không vọng tưởng
Cúng đa thiểu Phất trời bất hưởng
2295.Phật dụng lòng không tưởng cúng ai
Cúng cho nhiều miệng sách đôi ngoai
Ham ăn nói có ai cầu khẩn
Tiền tràng phang thơ thẩn chờ ngày
Hậu bửu cái lời Thầy ký nghị
2300. Thập nhị bái lời truyền bổn thị.
Nhơn quả tu bi lụy nguyện cầu
Chí tu phu thảm thảm sầu sầu
Lời ghi dạy dập đầu cầu Phật
Công danh lợi xa Trời vắng Phật
2305. Đường Tây phương tích vất khó đi
Mê dương trần ít kẻ hồi qui
Phật đặt để cung ly ý lý
Cõi Tây điện đông thiên nhựt ký
Chúc Nam trào minh lý nhơn dân
2310. Gia Nghị đồng đăng bản Tiên Thần
Thiên tử lạc nhơn dân cọng lạc
Vậy có thơ rằng hằng dạ ngọc
Đoái xem ngang dọc thủy độc trùng
Vô hữu anh hùng phùng yểu tử
2315.Hương nhơn bất ngữ tử bất phân
Độc mộc trào thân thân bất xử
Nhơn dân bất ngữ tử cuồng thân
Thượng hạ bất phân thân vô dụng
Sử kinh khẩu tụng dụng sự chi
2320. Bất niệm từ bi phi nhơn thế
Thiểu nhơn hữu kế thế hằng chê
Phiền phức vinh quê chê dụng bụng
Việc đời bất tụng dụng việc ăn
Tre lão còn năm ăn nuốt mất
2325.Ngọt ngon để cất mất lại còn
71
Người thác hao mòn còn lời trước
Nạn dân ách nước phước Trời cho
Bảy liệu ba lo cho thiền Phật
Nhơn gian dục vật Phật Trời thương
2330. Tâm dục tây phương đương phước lộc
Nhơn lâm thủy độc lộc ly hình
Sa xuông diêm đình hình khổ não
Phật Trời dạy bảo lão ấu chê
Biển khô sông mê dê bé hé
2335. Chòm ong để ké mé rừng già
Chẳng tưởng ông bà nhà bất luật
Hồ-dương bất trực luật nào khen
Chẳng muốn làm quen khen Tào Tháo
Nghe thắng Bích Báo láo khó thương
2340. Tiểu mã thắng cương lương đắc lộc
Tân kỳ thủy học lọc hà như
Diêm chúa phước dư tư tại thế
Ngọc hoàng đại đế thế vô nguyền
Quỉ cốc chiếu tiền phiền quỉ cốc
2345. Châu-vương vị bốc khóc Châu-vương
Tam giái đồng thương dương vắn hoại
Xử nan tồi bại tại phần tham
Trí cử hoàng tam cam thủy vỉ
Vi thớ kế quỉ tỷ mưu ma
2350. Đại thánh ngài ra ba ngày lễ.
Khó đời làm dễ để tiếng thơm
Cúng kiến quảy đơm thơm tho nực
Hòa tâm mỹ trực nực cười thầm
E biết mà lầm cầm như bỏ
2355. Trong mình đèn đỏ tỏ xa long
Gặp thuở đông phong long tiền kiến
Xà bì xử biến tiếng âm thinh
Tuy thế minh minh linh tri liểu
Bề tô trúng kiểu biểu Tiên sanh
2360.Vị pháp thượng thanh tranh tượng thượng
Thế nhân bất lượng trượng nhi khinh
Vô kiến tiền linh khinh hậu phép
Vị thơ đối đáp phép tài năng
Thức trí nhứt căn tăng vương thiện
2365. Sách ngoài ký truyện biện khảo tra
Trung thượng Diêm la ba cõi xét
Trung thần thương ghét xét tỏ tường
72
Tội phước hai đường thường mỏng mẻo
Dạ người lắc lẻo đẻo mòn da
2370. Cây héo dạ ta la người đẽo
Héo khô đứng mẻo nẻo nào lành
Da nát hoành hành lành mát dạ
Con vua giấy họa dạ nào vua
Thần tử nhịn thua vua sát tử
2375. Đấu tranh lộng ngữ tử hành bàn
Ngao ngán nhiều đàng hàng tử xử
Tây dương dạ dữ xử hại dân
Thương xót tiền phân dân lâm nạn
Việc nầy tỏ rạng bạn không xem
2380. Bất ý anh em xem rằng khó
Thầy xưa nói đó có như không
Chẳng sót mảy lông trong Trời đất
Việc lành nữ cất mất không khai
Phật ở Thiên thai ai nói thốt
2385. Nhơn trung hài cốt thốt nhọc nhằn
Nhược ngộ Thánh rằng hằng an quốc
Như vô sự thất bất tồn vương
Tổng quát lương khương ẩn nặc
Quốc vô đạo tặc nặc gia cường
2390.Châu, Tống, Hớn, Đường cường thống chử
Thái bình thiên tử xử bình dân
oOo
Chắt lưỡi miệng lằn rằng mình giỏi
Thằng con thượng cõi hỏi thăm Trời
Tráo trác cuộc đời lời tròn méo
2395.Đạo hằng giữ khéo béo lòng son
oOo
Chấp đạo tạo hiền tiền nhựt tý
Giác mê hữu lý ý nhựt tân
Tí ngọ hiệp phân tân vấn cựu
Tí Thìn tề tựu nhứt niên
2400. Tí nhựt bất yên niên hư phá
Xuất thời vận tá hóa Long Châu
oOo
Tí ngọ bất vi tri lục giáp
Âm dương đối đáp pháp bá biên
Vận chuyển nhị niên thiên giáo dục
73
2405. Hội ơn trần tục phục thông thơ
Tri đắc thiên cơ sơ kiến vỉ
Tiền hiền trí thủy tỉ hậu hiền
oOo
Khối sắt mài hoài thiền kim án
Chí anh hùng ngày tháng tiêu diêu
2410.Lòng dặn lòng ai dỗ đừng xiêu
Lấp biển cạn vi Nghiêu quân tử
Lập tiền tích ai làm ra chữ
Chí kim hà đa sử loạn kinh
Đạo tinh minh trung hiếu tinh minh
2415. Đa kinh sử bất minh bất dụng
oOo
Loạn an an loạn nhơn bất thức
Vô tri thâm tức ức hoàn thiên
Bất dụng Thánh tiên riêng tâm phổi
Bạc tình châu ổi lỗi lời phân
2420.Thuyết sự nghĩa nhân thương thân thế
Dạ nào vong phế kế tận ưu
Xử tử tiền mưu hưu hưu tưởng
Dục tình tâm hậu dưỡng dưỡng ân
Bồi hồi ngũ tạng phân phân đoạn
2425. Mục kiến quan tường loạn loạn nhân
Nan biện vi tàn ân ân chí
Nan tường mình lý trí trí mưu
Bất nghiệm đạo huờn hưu lưu xứ
Đạt kỳ thiên tứ trứ trứ quan
2430. Hậu nhựt tam đoan sơn sơn thủy
Tương phùng lập kỷ hỉ hỉ đa
oOo
Mới ngộ kỳ thời đời lại loạn
Nam kỳ hữu trạng đoạn phân minh
Thấy Phật hiển linh thinh bất xuất
2435. Thấy đời thậm tức ức lòng ngu
Mỏi da thôn phu tu chí trực
Tâm ưu thiểu lực thuyết hà tu
Lao lý bảy thu ngu tồn tích
Đệ huynh thân thích ít nhìn xem
2440. Ôm đạo lắm lem xem mắc cỡ
Mã long ngập thuở gỡ rối mành
74
Ăn hết để còn hòn giữa biển
Thượng kim tam kiển viễn cận ngôi
Nước mắt thương ôi tôi mệt dạ
2445. Quả căn mắc đọa lạ không tường
Những thuở ở vườn đường rậm rịt
Nay tường quan lịch mịt vận thời
Biết đặng việc đời lời khó nói
Nước nghèo chịu đói bói qui kỳ
2450. Xem việc biên thùy kỳ ý vị.
2451.Ai bi thống lụy trị thiểu nhơn
oOo
Ta Phật nói ma ta cũng biết
Thương người dạ nhiếc biết làm sao
Cá cạn ở ao lao không tưởng
2455. Không mồi cấp dưỡng hưởng hơi sương
Khó ngọc lòng thương nương một dạ
Thấy cơn lâm đọa bạ sao đành
Gian thế Phật hành lành mới cực
Nhị nhơn tâm trực lực lưởng nhơn
2460. Tri đắc thâm ân thân tử tiếc
Quân thần mới biết tiếc lòng ngay
oOo
Ăn ít no dai ai có nói
Ăn nhiều mau đói thói u mê
Người ở rất quê chê tri liễu
2465. Việc đời không hiểu biểu lại ta
Vinh nhục thiểu đa ra sau trước
Phải lo tội phước trước hay sau
Trị loạn chậm mau đâu chưa tõ
Nói ra người bỏ ngỏ không màng
2470. Trong dạ chàng ràng đàng dư lý
Vi nhơn thiểu trí ý hà thông
Chí Phật thi công mong thi đức
Cứu nhơn sở ức thức lòng người
Một bữa vui cười mười hai mất
2475.Vi nhơn hữu thất rất tuyệt gia
oOo
.Xuất rồi làm Phật mật sự thần
75
Mắc quả nợ trần bần thất tuế
Xuất đa giáo tuế kế không hay
Cổ vãng kim lai khai như thử
2480.Quấc gia tri cử lữ phùng xuân
Ái quấc ưu quân chân quân tử
Huỳnh mai điểu ngữ chữ minh linh
Dị thú đam tinh nghinh kiết phước
Ân lo việc trước phước huờn lai
oOo
2485. Phong kiểng nhơn trần quân thần vị
Khổng minh Lưu-Bị trị hà an
Phật pháp dị đoan trang hào kiệt
Sát nhơn vô thiệt việc huờn nan
Phước phước trùng quan bang gia Thánh
2490. Thiện từ tâm tánh Thánh gia minh
Bất sát nhơn ninh linh linh hiển
Sơn hà phong kiển viễn cận an
oOo
Gia Nghị đồng tâm thâm họa phước
Ân cần việc nước trước huờn sau
2495. Kỷ dậu bao lâu đâu kỷ dậu
Hội đồng ưu hậu đậu Bửu Sơn
Gia Nghị vi ân hơn bá phước
Lời Thầy ra trước nước còn xao
Nhiều nỗi khổ lao xao Gia Nghị
2500. Quan tường mục thị trị vấn năng.
Gia Nghị lo căn ăn nào có
Chịu bề việc khó ngó rằng quê
Đường đạo người chê mê biển khổ
Cửu huyền thất tổ thổ huờn căn
2505.Thập nhị nguyện tăng căn lục giáp
Mười hai lạy đáp giáp can chi
Tí Hợi bất ly tri thân thú
Thượng thiên tinh tú phú nhựt minh
oOo
Nhà rách Phật vàng làng không thấy
2510. Chỗ nào như nấy ấy lòng son
Lời để núi non con nước đất
Lập thiền gia thất rất khó khăn
Miệng dại kén ăn năng chê vật
76
Trời cho đa tật Phật không xem
2515. Chuyện vậy anh em xem chẳng biết
Phiền tâm trực tiết thuyết đa đoan
oOo
Nam sĩ trải miền tiền hậu thế
Dị đoan lập kế phế trào ma
Miệng niệm Thích-Ca ma ha tưởng
2520. Càn khôn bảo dưỡng chưởng càn khôn
Gia Nghị kế tôn môn đại đạo
Niệm trừ hung bạo đạo tinh minh
Nhứt sĩ anh linh ninh quốc sự
Nhơn gian vô lự dự phòng thân
oOo
2525. Linh tại ngã bất linh tại ngã
Cõi trần vay trả quả báo thương
Tam tuế bất lương dương xà mã
Hai năm giáp tí cả một năm
Dần mẹo loạn thâm tâm thìn tỵ
2530. Đa đoan lưu lụy bị oán thù
Không có lao tù cù dậy lửa
Vô quan chỉnh sửa lửa cháy lan
oOo
Hết sức vẩy vùng bùng đặt sệt
Đôi ngươi mờ mệt chệt lấy mi
2535. Nhiều kẻ ngu si mi lấy chú
Thế thường dị thú chú lấy mi
Cháu mới biết đi khi cháu dạy
Thiệt đồ vô loại tại thúc tôn
Tiền bạc làm khôn môn lộn kiếp
2540. Ỷ sang húng hiếp kiếp thú cầm
oOo
Đại quốc hiếp người cười Tây trước
Bắc chinh chơn bước lướt ngọn lau
Quần nút gài bâu đâu đàng trước
Gẫm mình vô phước nước chảy xoi
2545. Tây chẳng xem coi soi mắt bịt
Nữ nhơn đồng tịch nghịch chi mi
Người thấy nước suy qui dâm dục
Xét trong thế tục đục lục bang
77
oOo
Thị phi quân tử năng sữ anh hùng
2550. Mục kiến sự cùng tất tùng thục nhược.
Bịnh nan vô dược tâm trực tu trì
Thánh đạo tương tùy họa bì vô chí
Trung tuần nhâm tí hữu lý kỳ minh
Phật giáp thần linh quảng thinh đại đạo
2555. Cơ đổ dĩ tạo khử bạo tiêu ma
Tứ hải nhứt gia thiên hoa tối lạc
Vận tề minh đạt các hạt Như Lai
Quốc thới hưng oai tiêu tai viễn họa
oOo
Kiến sự thế gian nan ngữ giáo
2560. Kim kỳ quả báo đáo oán ân
Phật giáo tu thân phân tâm chánh
Thân phàm tâm Thánh tánh thông minh
Hình Thánh tâm linh minh đạo lý
Hà nhơn hiệp ý trí cao cường
oOo
2565. Thân tí thìn tình hình dị thế
Xuất tiên ẩn đế kế Thiên đình
Nhất sơn loạn bình hình lưỡng diện
Tử sanh ưng hiện điện Tây phương
Nhứt quấc khai trương dương cang đạo
2570. Phát minh vị bạo đạo tinh minh
oOo
Tráo chác đổi dời đời mới vậy
Ít ngay nhiểu vạy bậy làm vầy
Tớ cách ly Thầy ngày tiến biến
Hạ nguơn hư khiến tiếng dạ mê
2575. Một cuộc chỉn ghê dê gặp rắn
Khỉ nhăn răng trắng cắn miệng rồng
Sống gió chập chồng đồng loạn thú
Gia nhơn trú phú an kế
oOo
Đất Thuấn Trời Nghiêu bao nhiêu trẻ
2580.Thiệt con sanh đẻ lẽ cãi lời
Xưa thiệt nhiều đời lời dối trá
78
Nay tường vận hóa khá một đời
oOo
Một nắm cốt tàn ngàn năm biệt
Người trung lời thiệt việc để lâu
2585. Sông biển cạn sâu đâu ngó thấy
Lòng người xa mấy thấy hay không
Thế nhược ra công không đặng mạnh
Việc còn đói lạnh mạnh Trời cho
Thấy đói lòng lo no không đặng
2590. Ở đời lạt mặn nặn nhiều bề
Quấc sự bất tề bề sao phải
Bì theo tứ hải cải lời răn
Sỉ khó bằng tăng ăn có độ
Bì theo phú hộ độ không siêu
oOo
2595.Nực cười chước mọn dọn không trơn
Bất quí thất sơn nhơn bất lực
Ưu phiền tâm trực cực không phiền
Tri hậu tri tiền hiền thần mỹ
Hung đồ bất dĩ tỉ trào cơ
2600. Tri đắc thiên cơ thơ dạt ý
Minh kỳ đạo lý trí huờn tâm
Tri đắc hải lâm thâm thiển thị
Kiến tường loạn trị vị hà sanh
oOo
THIÊN LÝ THUẬN NHIÊN THUẬN NHIÊN
2605.Phật tích tâm tâm thâm tích Phật
Thiên sanh biến tật vật đang huê
An đắc tân kê lê dân thuận
Chư châu chư quận luận kim lai
Nhơn thiện hữu oai khai mỹ ý
2610.Tạo thiên nhân trí ký phần linh
Lập địa khương ninh huynh đệ thuận
Nhơn hòa nghị luận quận công tân
Thiên địa hòa dân dân lân lý ý
Quân thần mưu trí ký đồng tâm
2615. Hậu bất loạn dâm tầm huờn quĩ
Gia tề can kỷ vĩ an phần
Gia-nghiệp quan thần Trần gia Nghị
79
Nguyễn gia lạc vị thị trào quân
oOo
Bất quí hổ sanh tam cá khâu
2620. Nhơn hành ngộ cẩu tậu miễn nan
Lưỡng bạo sanh cang nan lưỡng bạo
Bất như tích đạo bạo đa bần
Đức trọng quỉ thần cần kinh cụ
Hoàng thiên bất phụ hảo tâm nhơn
oOo
2625. Chỉ khung nhơn tình lưỡng đan tâm
Lưỡng đan tâm nhơn tâm bất thuận
Đứng anh hùng phải luận trí mưu
oOo
Lầm kẻ khôn ngay hay nói phép
Miệng khua như tép chép hơn hôi
2630. Gẫm thể chỉnh vôi bôi đóng cục
Há người theo tục hụt cõi Tiên
Sáu nước người riêng yên một đất
Tần bang khai thất cất phần hơn
Chẳng tưởng nghĩa nhơn thêm thẹn hổ
2635. Vô tê tiếng thổ khổ líu lăng
Cứ giữ lo ăn không căng Phật
Lợi đa tích vật tật không tiêu
Các chú viễn chiêu yêu vậy sóc
Gẫm nhiều đánh bóc hóc khét ngầm
oOo
2640. Đại nghĩa tuơng tranh danh thanh mỹ
Lập kỳ cang kỷ thủy thổ an
Lưu thủy trường giang quan đạo phước
Gia quan tấn tước trước huờn căn
Nhứt bổn siêu thăng tăng phuớc thọ
2645. Hậu đường lưỡng họ thọ hoàng ân
Tấn đức tiền phân dân bất dục
Tứ phương tùng phục dục hòa nam
*
80
PHẬT THIÊN TÙNG ĐẠO CHÁNH
Việc nước ngó chừng gừng để dạ
2650. Người xem không lạ dạ không quen.
Phật thấy ít khen chen chúc bạc
Vận còn xiêu lạc vạc dời nghiêng
Sự thế đua chen ghen ghét thiện
Phật trời xem truyện chuyện khó an
2655. Nhà dọc dãy ngang sang chi bạn
Gặp cơn bát loạn cạn lòng Tiên
Khôn qui chê điên Phiên ngồi ghế
Xuất tình tận thế kế Khổng Minh
Đất sát nhơn trinh binh ũng hộ
2660. Phật trời cứu độ ngộ trường sanh
oOo
Nhà bạc vẫy vùng tùng đức Thánh
Dục tình vi cánh tránh bạo tàn
Nay thiệt nhiều đàng ràng buộc dạ
Kiến tường việc lạ họa không ngăn
2665. Giữ đạo lo căn săn sóc đạo
Bỏ lòng hùng bạo đạo tinh minh
Người chưởi làm thinh ninh tâm nhẫn
Mười hai bảo dẫn nhẫn mười hai
*
THIÊN HÒA ĐỊA HÒA NHƠN HÒA
2670. TAM KỲ MỶ TRÀ THANH TRỊ
Bửu-Sơn kế thế Đế Kỳ Hương
Gia-Nghị Mỹ lương khương đế vị
Hội-đồng Gia Nghị thị thế kim
Chí sỉ lập nghiêm liêm thượng cổ
2675.Cáo tường Tiên Tổ thổ dưỡng nhơn
Thiên địa thân ơn phân dị tố
Tuyệt miêu Phật cố ố tà nhơn
Tiền hậu Tiên phân dân nan họa
Bính thìn chí bạ đọa lưu liên
2680.Kiến thức Thánh tiên niên Long hội
Vấn kỳ phước tội nội nhứt niên
oOo
____
(2). Đảo sang: luờng đảo, sang đoạt
KIM CỔ KỲ QUAN III * CÁO THỊ 4
Ấn bản 1964,tr.71-80; cột 61-80
61
1909. Tiếng nói không xuôi thời bể
Nghe theo cho dễ để ngày sau
Chưa biết rễ dâu đâu quấy phải
Con sanh còn cãi ngãi nhơn gì
Theo việc biên thùy kỳ vị ý
Dạy răn tận lý ý bất dùng
1915. Chê nói tầm khùng tùng bất trí
Mẹ con tự ý trí hà phân
Chí nguyện lập thân thân chí nguyện
Phước minh tích thiện thiện phước minh
Phước chí tâm linh linh phước chí
1920. Cầu quân đắc lý lý đắc quân
Hưởng thọ trường xuân xuân hưởng thọ
Nguyện cầu hai họ họ nguyện cầu
Nhớ chúa thảm sầu sầu nhớ chúa
Huờn lai hai lúa lúa huờn lai
1925. Thuận gái hòa trai trai thuận gái
Đồng tâm lễ bái bái đồng tâm
Đạt vận hải lâm lâm đạt vận
Việc đời thuyết tận tận việc đời
Khó dễ để lời lời khó dễ
1930.Cho ăn rồi kể kể cho ăn
Lời nguyện búa trăng trăng lời nguyện
Phật Trời minh thiện thiện Phật Trời
Nước mắt ra lời lời nước mắt
Việc nào chưa chắc chắc việc nào
1935. Trong dạ như bào bào trong dạ
Lo đời phước họa họa lo đời
Lòng tưởng Phật Trời Trời lo tưởng
Cao minh bảo dưỡng dưỡng cao minh
Cứu độ quốc ninh ninh cứu độ
1940. Chữ thời nhi ngộ ngộ chữ thời
Trời Phật trao lời lời Trời Phật
Nhơn kỳ dưỡng vật vật dưỡng nhơn
Tưởng nghĩa người ân ân tưởng nghĩa
Hao mòn rút rỉa rỉa hao mòn
1945. Ăn hết để còn còn ăn hết
Sống chôn người chết chết hết chôn
Đại đạo càn khôn khôn đại đạo
Tam hoàng dĩ tạo tạo tam hoàng
Chẳng nghỉ nhiều đàng đàng chẳng nghỉ
1950. Thương người chẳng tỉ tỉ thương người.
62
Nước mắt miệng cười cười nước mắt
Con trâu người dắt dắt con trâu
Việc thế chẳng lâu lâu việc thế
Lập kỳ mưu kế kế mưu kỳ
1955.Thôi thôi chẳng biểu ai tùy
Gẫm trong thiên hạ chê kỳ là tôi
Nguyện cầu thiểu tuế kế ngôi
Cao niên lịch trị làm tôi trung thần
Ngâm nga biển Thánh non Thần
1960. Trâm anh nam nữ cõi trần thanh tân
Mành mảnh dân hỡi là dân
Phụng loan ứng ngữ mỹ thân long cù
Ngọc trầm hải để diêm phù
Xuân thu chiếm dắt long cù phi lai
1965.Vững vàng lòng gái lòng trai
Chớ đừng xao lãng mang tai bất kỳ
Láng linh nhiều kẻ tâm lỳ
Bề trên khai chậu chạy kỳ không hay
Ý sao nửa mặn nửa chay
1970. Nửa chừng người lại bỏ đây sao đành
Người sao chẳng nghĩ việc lành
Phải đây làm dữ không đành cũng ưng
Trước xem Gia Nghị lời xuân
Truyền hiền một dạ đồng ưng kế hiền
1975.Chẳng phải thân thích người phiền
Tích thân hữu trí hậu hiền kế lai
Kìa đâu nam giáng nọ trai đông sàng
Bữa nay khéo léo lỡ làng
1980. Nhóm nương ẩn chí tùng làng ẩn thân
Sĩ ẩn thân vô vô phân sự thế
Trách ai làm đại đế đảo điên
Đế đảo điên sầu riêng áo não
Áo não hờn từ lão chí nhi
1985. Lão chí nhi bất bi thủy thổ
Thủy thổ hờn Tiên Tổ chôn đâu
Tổ chôn lâu lớp lâu lớp mới
Dụng tây tà bĩ Thới chẳng theo
Thới chẳng theo cheo leo duyên thiệu
1990. Mặc thế tình liệu biện thâm cao
Biện thâm cao biết sao cho tỏ
E thấy nằm đồng cỏ thúi hôi
63
Cỏ thúi hôi thây trôi lĩnh nghĩnh
Hết mê rồi người tỉnh thấy mê
1995.Tỉnh thấy mê ủ ê gia đạo
Những mấy người hung bạo chẳng lo
Bạo chẳng lo ấm no một thuở
Nghỉ thẹn thùa mắc cỡ thẹn gia
Tích thiện gia trải qua biển Thánh
2000. Ngộ kỳ thời đồng tánh dắt đi.
Tánh dắc đi cung ly tạm trú
Để ngoài vòng cầm thú tương tranh
Thú tương tranh khôn lanh tự ý
Người ở đời có chí thời hơn
2005.Chí thời hơn Thất sơn đặng tới
Trước lập làng Hưng Thới quá đông
Thới quá đông tích ông lập trước
Nước thạnh thời hưởng phước Thầy ghi
Phước Thầy ghi hết suy tới thạnh
2010.Chí lo đời đói lạnh sá bao
Lạnh sá bao minh cao ứng hiện
Thế loạn nầy nhịn miệng làm nên
Miệng làm nên lo trên lo dưới
Cây héo xào Phật tưới phải tươi
2015.Tưới phải tươi dạ ngươi chữ (giữ) dạ
Đổi hai lòng dấy họa đừng than
Họa đừng than ngay gian chung chạ
Muốn làm người một dạ đừng sai
Dạ đừng sai chiều mai cận Phật
2020. Bỏ những loài thú vật súc sanh
Vật súc sanh hôi tanh đừng chuộng
Chốn thiên đường như ruộng bỏ hoang
Ruộng bỏ hoang lo toan việc đói
Sự nực cười biết nói không ăn
2025.Nói không ăn lo căn mới đặng
Người ở đời lánh nặng sao xuôi
Nặng sao xuôi dạ lui việc khó
Sướng sức bằng con chó nướng hơn
Chó nướng hơn vô ơn ai kể
2030.Người ở đời muốn dễ dể cho
Dễ dể cho dạ lo khô héo
Để đức khùng nói khéo nói khôn
Khéo nói khôn tử tôn Gia Nghị
Trước ngoan lời cáo thị ẩn thân
64
2035. Thị ẩn thân dĩ nhân vì đức
Trách ai làm cách bức ly căn
Bức ly căn đa văn đa võ
Kế liên huờn chí thỏ dỡn trăng
Thỏ dỡn trăng sơn băng thủy kiệt
2040. Biết người lành dạ thiệt đừng khinh
Thiệt đừng khinh linh đinh thuyền bá (1)
Sóng ba đào tính hóa mây đen
Hóa mây đen mắt quen thời tránh
E những người lưỡng tánh đảo sang (2)
2045. Tánh đảo sang đa mang mới biết
Chí anh hùng trực tiết biết xa
Tiết biết xa lầm ma quỉ khuấy
Công phu nầy chầy bấy biết không
Ba thứ thi công không cần cán
2050. Lâm nàn chớ oán cán không dao.
Lới nói không chiêm bao Dao phục nghiệp
Giỏi theo cho kịp nghiệp Châu Thiên
Phật khiến hòa Phiên riêng tâm chánh
Bất tùng tà tánh chánh làm gương
2055. Xưa có Đỗng khương dương danh thế
Nay tường mưu kế thế không hay
Gọi đứng làm trai ai không xét
Người ngay mà ghét xét căn phần
Trời phật cõi trần phần thậm khổ
2060. Tưởng kim tưởng cổ chỗ Tây-phương
Tiểu mã thắng cương vương Hương Bửu
Chỉnh ngoan trường cửu Bửu Hương vương
Bá phước thiên lương trương vạn đức
Hoàng Thiên phong chức thức tri thiên
2065. Tri Thánh tri Tiên nhiên tri thế
Lập kỳ mưu kế thế không hai
Thế không hai gái trai thiểu lực
Khiến việc mình chịu cực thế suy
Cực thế suy lâm nguy bất lự
2070. Sự bất tường dụ dự bất linh
Dự bất linh tịnh thinh văn biểu
Sự bất tường dị liễu nan phân
Liễu nan phân cựu tân lưỡng tội
Trách ai lòng vong bội Láng-linh
2075.Bội Láng-linh âm binh cũng vật
Trách ai làm Trời Phật xa nhau
65
Phật xa nhau bịnh đau không dứt
Chắt lưỡi lằn thậm ức Hớn-gia
Ức Hớn-gia mẹ cha hứa lộc
2080.Đoái giang hà nước độc trùng tân
Độc trùng tân muôn dân khao khát
Ít ai tường lời giác u mê
Giác u mê chỉn ghê lời giác
Khuyên tấm lòng cô bác phiền chi
2085.Chớ phiền chi ngu si nói quấy
Bút lông mành mực giấy vẽ viên
Giấy vẽ viên khùng điên cuồng ngữ
Có chữ rằng ứng cử khoa thi
Ứng khoa thi lấy chi làm dấu
2090.Đặng bản đề tranh đấu văn chương
Đấu văn chương quốc vương phong chức
Hưởng tước quyền phế đức vỉ oai
Nỗi đời cay đắng chông gai
Dân trời như gỗ nào ai tranh giành
2095. Chẳng thương dân khó cũng đành
Gặp cơn phước đức tu hành thảnh thơi
Ngâm đời vị ý xem chơi
Kìa là cổ tích nọ nơi kim trào
Lăng xăng chẳng biết chỗ nào
2100. Cơ thơ không kể ra vào thâm tâm.
Một mình lẩn thẩn ca ngâm
Điên khùng tính đã bảy năm đủ rồi
Dương gian sao hỡi còn ngồi
Hồn quê chi bấy sóng dồi rã thây
2105. Phật Trời cha mẹ thương đây
Cho tôi giấu mất cái thây bầy nhầy
Tử sanh cứu độ bớ Thầy
Quả chi ở lại cõi nầy đắng cay
Xác trần lộn lạo ghê thay
2110. Biết sao phưởng phất phương Tây thanh nhàn
Hạ sanh nhiều nỗi chàng ràng
Khó sao khó xóm khó làng khó quan
Dân thủy thế nhược dân cang
Não nề than thở thở than vái Trời
2115.Người ở khác thế khác thời
Dậm chưn dưới đất kêu trời trên cao
Nước lao xao kêu cao chẳng dễ
Tại nơi mình đổ bể bấy lâu
66
Bề bấy lâu việc đau còn đó
2120. Đến chừng nào thấy khó thời hay
Khó thời hay bỏ thây đừng tiếc
Đến bây giờ mới biết Phật linh
Biết Phật linh làm thinh mà ngó
Đến hội nầy dễ khó tường tri
2125.Khó tường tri khinh khi hồi trước
Phật ghi rằng việc nước ách đa
Nuớc ách đa dư ma tiếu Phật
Một cuộc đòi nhơn vật đổi xây
Vật đổi xây từ đây sấp tới
2130. Kẻ bần hàn phú quới như nhau
Quới như nhau bấy lâu Thấy dạy
Kẻ hạ trần nhiều dạy khó an
Dạy khó an lòng toan chớn chở
Cơn bát loàn quên thở miệng la
2135.Thở miệng la ông cha về độ
Đoái vị hà gia lộ khói đen
Lộ khói đen đăng ven tứ phía.
Kẻ mất hồn người vía bay xa
Vía bay xa người ta còn lại
2140. Phật đem huờn vía dại thủ thân
Dạy thủ thân hiếu ân toàn vẹn
Khôn bây giờ hổ thẹn nước non
Thẹn nước non cha con khác dạ
Trách ai làm người đọa sầu bi
2145.Đọa sầu bi cung ly thêm thảm
Bịnh thắng phần không giảm chút nao
Giảm chút nao phải sao chịu vậy
Nói tầm khào tầm bậy khó nghe
Bậy khó nghe chèo ghe qua biển
2150.Dựng tứ tường đôi liễn tăng long,
Liễn tăng long gia công tứ đại
Hết khôn rồi tồn dại bại khôn
Cửa quyền môn trí tôn khôn lạ
Đâu đâu đều tục hạ hàng đầu
2155.Nhớ bắc nam dạ luống ưu sầu
Đãi sắc lịnh cúi đầu thọ ấn
Tiền bịnh lộ dạ hành nhựt tấn
Nẻo thịnh suy son phấn vị bang
Kết thảm sầu giấc ngủ không an
2160.Lòng sở nguyện Hớn bang đồ sộ
67
.Người thất vận bần ly bế hộ
Vái Phật Trời phò hộ người ngay
Lắt nhắt thay người Tây mảy múng
Lẻ loi lòng tên súng lăng xăng
2165.Súng lăng xăng ham ăn mắc nợ
Trả không rồi ở đợ liền căn
Đợ liền căn năng ăn năng đói
Thế hằng rằng năng nói năng sai
Nói năng sai lỗ tai cho biết
2170. Nói bất tường như điếc như câm
Điếc như câm ngu tâm bất lượng
Nói lăng hoằng bất trượng bất khinh
Bất trượng khinh minh minh ý lý
Người ở đời minh trí cẩn ngôn
2175. Trí cẩn ngôn tri khôn tri dại
E lỗi lầm tồn bại nhơn nan
Bại nhơn nan hổ trang quân tử
E lỗi rằng loạn ngữ cuồng ngôn
Xuất loạn ngôn đều khôn như dại
2180.Nói đi rồi nói lại nan phân
Lời nan phân nói rân rồi chối
Tới luôn rồi bối rối bất tin
Rối bất tinh làm thinh thời ngặt
Đôi co rầy lời giặc loạn tâm
2185. Giặc loạn tâm thiển thâm không nhớ
Quấy phải rằng lòng chớ tri ra
Chớ chi ra hai ta như một
Gẫm nhiều lời dại dột gọi ngoan
Dại gọi ngoan thế gian nhiều lắm
2190. Xung tâm cường tay đấm trợt đau
Đấm trợt đau nghĩ đau còn giận
Đắt thế thời ỹ tận đức ngay
Tận dức ngay tầm đây vấn đạo
Xem gia bần thiểu gạo khi đây
2195. Trước tầm đây chấp tay xá bái
Xem gia bần gãi dái cười nhăn.
Dái cười nhăn có căn nhiều kẻ
Gẫm một đời một lẽ khinh khi
Lẻ khinh khi sầu bi thời vận
2200. Mình trách mình bạc phận vô duyên.
Phân vô duyên khùng điên lánh phận
Khéo đem lời oán hận buộc thêm
68
Hận buộc thêm nằm đêm nghĩ tức
Phật tầm người lòng đức cải qua
2205. Đức cải qua dại ta nhiều việc
Lễ nghi nầy tôi thiết bất tri
Thiệt bất tri ngu si một phận
Mình trách mình thời vận đảo điên
Vận đảo điên chưa yên chỗ ở
2210. Thấy lòng người phấn trở làm vôi
Phấn làm vôi dức tôi ức lắm
Vủng nước bùn lội lắm tèm hem
Thuở nằm buồn quê thị còn xem
Nay ra thấy mặt tèm hem không dùng
2215. Như vậy thời khùng cũng thằng khùng
Vui chi sanh việc lạ lùng lễ nghi
Vận lu ly phải chịu ngu si
Bực nào hơn nữa mà khi bực nầy
Con có cha làm tớ có thầy
2220. Vinh chi có một hội nầy khoe khoang
Một người phải cãi lũ tham gian
Nước khô cạn đáy giấy quan xuất điều
Phải hay không ham nói cho nhiều
Sông sâu ngựa lội ngập kiều quá giang
2225. Bao ẩn bèo khi hiệp khi tan
Nỡ nào Phật để tham gian nuôi hoài
Yểm người trung Phật chẳng cho tài
Thời thìn dị đáo Phật ngài chưa phân
Thôn du thân xích độ du thân
2230. Sự tình mình lượng mình phân trong mình
Ở làm sao hữu nghĩa phi tình
Học sư sư biểu học mình mình tri
Đường tội phước nào có khó chi
Làm lành làm dữ khác đi đường nào
2235. Cửa thông minh sao chẳng đi vào
U thâm ám lý như Tào hưng binh
Dụng kỳ đạt bất dụng kỳ vinh
Làm sao để tiếng quảng thinh cõi trần
Dụng kỳ quân tận lực kỳ thần
2240. Đại giang sức yếu chèo lần quá giang
Ý người sao mà chẳng lo toan
Tay ba nạn tám bay ngang qua đàng
Họa là đâu ghé xóm ghé làng
Tham gian phải chịu những đàng đắng cay
69
2245. Nẻo éo le tức tối ngồi đây
Biết mà không biết gốc cây hơn mình.
Người thế gian khó dạy cái tình
Ý ai theo nấy chê mình rằng ngang
Cõi dương trần trí ý khôn ngoan
2250. Phật sầu khô héo lá gan như dần.
Khôn ngoan chi khi Thánh chê Thần
Xem người quyền tước phú bần dọc ngang
Quá đại giang mạnh yếu mới an
Đường non núi vinh sang quan chức
2255. Sông và vịnh lở bồi sợ dứt
Kỳ-Hương-Sơn hương chức hòa tầm.
Thậm trách đời sầu chí ca ngâm
Ngoài chư quốc sơn lâm ít có
Trước mắt ngọc rừng xanh liếc ngó
2260. Đài các vương ai có biết đâu
Than là than biển thẩm sông sâu
Cám là ám cù đâu dậy lở
Sự Kim Cổ bất triêm hai thuở
Việc nay là thiệt lỡ người ôi
2265. Căm hờn thay thế ở bạc vôi.
Trời Phật khiến loạn ngôi chí loạn
Tam khoản lịch hồi dôi thế cạn
Ngũ niên liên hữu trạng trị bình
Khán kiến thiên dị sự dị hình
2270. Xem ngang đạo hỉ tính khoái khoái
Trung quân thị phản hồi ái ái
Độ Hớn-gia quốc thái dân khương
Mới hẳn rằng quân chánh thần lương
Bỏ thói trước nhà Thương loạn sử
2275.Trào phiên quốc nay rằng loạn chữ
Tàu phi ngôn kinh sử bất bình
Khiên nhơn dân tùng ý loạn tình
Tội đa tội Thiên đình lưỡng số
Tàu bất đắc huờn tận khổ hậu lai
2280. Trách hồ đồ lộng ngữ gái trai
Trào Gia Nghị không ai trí thức
Nhen đuốc hòng xem tường nhơn đức
Để lu ly cách bức Thánh Hiền
Ở phải nhơn Phật nỡ trách phiền
70
2285. Giấc mê muội quên hiển nhớ dữ
Thầykhán hậu chúng sanh nam sử
Tưởng sông mê nhớ dữ quên hiền
Giữ đạo Trời chỉ ý ngôn tiền
Bất tam sự Phật phiến dối thế
2290. Kinh chay hương nhơn trần gọi quế
Phật Trời chê nhơn thế bất thông
Xem chúng sanh hữu lực đa công
Xét trí ý người không vọng tưởng
Cúng đa thiểu Phất trời bất hưởng
2295.Phật dụng lòng không tưởng cúng ai
Cúng cho nhiều miệng sách đôi ngoai
Ham ăn nói có ai cầu khẩn
Tiền tràng phang thơ thẩn chờ ngày
Hậu bửu cái lời Thầy ký nghị
2300. Thập nhị bái lời truyền bổn thị.
Nhơn quả tu bi lụy nguyện cầu
Chí tu phu thảm thảm sầu sầu
Lời ghi dạy dập đầu cầu Phật
Công danh lợi xa Trời vắng Phật
2305. Đường Tây phương tích vất khó đi
Mê dương trần ít kẻ hồi qui
Phật đặt để cung ly ý lý
Cõi Tây điện đông thiên nhựt ký
Chúc Nam trào minh lý nhơn dân
2310. Gia Nghị đồng đăng bản Tiên Thần
Thiên tử lạc nhơn dân cọng lạc
Vậy có thơ rằng hằng dạ ngọc
Đoái xem ngang dọc thủy độc trùng
Vô hữu anh hùng phùng yểu tử
2315.Hương nhơn bất ngữ tử bất phân
Độc mộc trào thân thân bất xử
Nhơn dân bất ngữ tử cuồng thân
Thượng hạ bất phân thân vô dụng
Sử kinh khẩu tụng dụng sự chi
2320. Bất niệm từ bi phi nhơn thế
Thiểu nhơn hữu kế thế hằng chê
Phiền phức vinh quê chê dụng bụng
Việc đời bất tụng dụng việc ăn
Tre lão còn năm ăn nuốt mất
2325.Ngọt ngon để cất mất lại còn
71
Người thác hao mòn còn lời trước
Nạn dân ách nước phước Trời cho
Bảy liệu ba lo cho thiền Phật
Nhơn gian dục vật Phật Trời thương
2330. Tâm dục tây phương đương phước lộc
Nhơn lâm thủy độc lộc ly hình
Sa xuông diêm đình hình khổ não
Phật Trời dạy bảo lão ấu chê
Biển khô sông mê dê bé hé
2335. Chòm ong để ké mé rừng già
Chẳng tưởng ông bà nhà bất luật
Hồ-dương bất trực luật nào khen
Chẳng muốn làm quen khen Tào Tháo
Nghe thắng Bích Báo láo khó thương
2340. Tiểu mã thắng cương lương đắc lộc
Tân kỳ thủy học lọc hà như
Diêm chúa phước dư tư tại thế
Ngọc hoàng đại đế thế vô nguyền
Quỉ cốc chiếu tiền phiền quỉ cốc
2345. Châu-vương vị bốc khóc Châu-vương
Tam giái đồng thương dương vắn hoại
Xử nan tồi bại tại phần tham
Trí cử hoàng tam cam thủy vỉ
Vi thớ kế quỉ tỷ mưu ma
2350. Đại thánh ngài ra ba ngày lễ.
Khó đời làm dễ để tiếng thơm
Cúng kiến quảy đơm thơm tho nực
Hòa tâm mỹ trực nực cười thầm
E biết mà lầm cầm như bỏ
2355. Trong mình đèn đỏ tỏ xa long
Gặp thuở đông phong long tiền kiến
Xà bì xử biến tiếng âm thinh
Tuy thế minh minh linh tri liểu
Bề tô trúng kiểu biểu Tiên sanh
2360.Vị pháp thượng thanh tranh tượng thượng
Thế nhân bất lượng trượng nhi khinh
Vô kiến tiền linh khinh hậu phép
Vị thơ đối đáp phép tài năng
Thức trí nhứt căn tăng vương thiện
2365. Sách ngoài ký truyện biện khảo tra
Trung thượng Diêm la ba cõi xét
Trung thần thương ghét xét tỏ tường
72
Tội phước hai đường thường mỏng mẻo
Dạ người lắc lẻo đẻo mòn da
2370. Cây héo dạ ta la người đẽo
Héo khô đứng mẻo nẻo nào lành
Da nát hoành hành lành mát dạ
Con vua giấy họa dạ nào vua
Thần tử nhịn thua vua sát tử
2375. Đấu tranh lộng ngữ tử hành bàn
Ngao ngán nhiều đàng hàng tử xử
Tây dương dạ dữ xử hại dân
Thương xót tiền phân dân lâm nạn
Việc nầy tỏ rạng bạn không xem
2380. Bất ý anh em xem rằng khó
Thầy xưa nói đó có như không
Chẳng sót mảy lông trong Trời đất
Việc lành nữ cất mất không khai
Phật ở Thiên thai ai nói thốt
2385. Nhơn trung hài cốt thốt nhọc nhằn
Nhược ngộ Thánh rằng hằng an quốc
Như vô sự thất bất tồn vương
Tổng quát lương khương ẩn nặc
Quốc vô đạo tặc nặc gia cường
2390.Châu, Tống, Hớn, Đường cường thống chử
Thái bình thiên tử xử bình dân
oOo
Chắt lưỡi miệng lằn rằng mình giỏi
Thằng con thượng cõi hỏi thăm Trời
Tráo trác cuộc đời lời tròn méo
2395.Đạo hằng giữ khéo béo lòng son
oOo
Chấp đạo tạo hiền tiền nhựt tý
Giác mê hữu lý ý nhựt tân
Tí ngọ hiệp phân tân vấn cựu
Tí Thìn tề tựu nhứt niên
2400. Tí nhựt bất yên niên hư phá
Xuất thời vận tá hóa Long Châu
oOo
Tí ngọ bất vi tri lục giáp
Âm dương đối đáp pháp bá biên
Vận chuyển nhị niên thiên giáo dục
73
2405. Hội ơn trần tục phục thông thơ
Tri đắc thiên cơ sơ kiến vỉ
Tiền hiền trí thủy tỉ hậu hiền
oOo
Khối sắt mài hoài thiền kim án
Chí anh hùng ngày tháng tiêu diêu
2410.Lòng dặn lòng ai dỗ đừng xiêu
Lấp biển cạn vi Nghiêu quân tử
Lập tiền tích ai làm ra chữ
Chí kim hà đa sử loạn kinh
Đạo tinh minh trung hiếu tinh minh
2415. Đa kinh sử bất minh bất dụng
oOo
Loạn an an loạn nhơn bất thức
Vô tri thâm tức ức hoàn thiên
Bất dụng Thánh tiên riêng tâm phổi
Bạc tình châu ổi lỗi lời phân
2420.Thuyết sự nghĩa nhân thương thân thế
Dạ nào vong phế kế tận ưu
Xử tử tiền mưu hưu hưu tưởng
Dục tình tâm hậu dưỡng dưỡng ân
Bồi hồi ngũ tạng phân phân đoạn
2425. Mục kiến quan tường loạn loạn nhân
Nan biện vi tàn ân ân chí
Nan tường mình lý trí trí mưu
Bất nghiệm đạo huờn hưu lưu xứ
Đạt kỳ thiên tứ trứ trứ quan
2430. Hậu nhựt tam đoan sơn sơn thủy
Tương phùng lập kỷ hỉ hỉ đa
oOo
Mới ngộ kỳ thời đời lại loạn
Nam kỳ hữu trạng đoạn phân minh
Thấy Phật hiển linh thinh bất xuất
2435. Thấy đời thậm tức ức lòng ngu
Mỏi da thôn phu tu chí trực
Tâm ưu thiểu lực thuyết hà tu
Lao lý bảy thu ngu tồn tích
Đệ huynh thân thích ít nhìn xem
2440. Ôm đạo lắm lem xem mắc cỡ
Mã long ngập thuở gỡ rối mành
74
Ăn hết để còn hòn giữa biển
Thượng kim tam kiển viễn cận ngôi
Nước mắt thương ôi tôi mệt dạ
2445. Quả căn mắc đọa lạ không tường
Những thuở ở vườn đường rậm rịt
Nay tường quan lịch mịt vận thời
Biết đặng việc đời lời khó nói
Nước nghèo chịu đói bói qui kỳ
2450. Xem việc biên thùy kỳ ý vị.
2451.Ai bi thống lụy trị thiểu nhơn
oOo
Ta Phật nói ma ta cũng biết
Thương người dạ nhiếc biết làm sao
Cá cạn ở ao lao không tưởng
2455. Không mồi cấp dưỡng hưởng hơi sương
Khó ngọc lòng thương nương một dạ
Thấy cơn lâm đọa bạ sao đành
Gian thế Phật hành lành mới cực
Nhị nhơn tâm trực lực lưởng nhơn
2460. Tri đắc thâm ân thân tử tiếc
Quân thần mới biết tiếc lòng ngay
oOo
Ăn ít no dai ai có nói
Ăn nhiều mau đói thói u mê
Người ở rất quê chê tri liễu
2465. Việc đời không hiểu biểu lại ta
Vinh nhục thiểu đa ra sau trước
Phải lo tội phước trước hay sau
Trị loạn chậm mau đâu chưa tõ
Nói ra người bỏ ngỏ không màng
2470. Trong dạ chàng ràng đàng dư lý
Vi nhơn thiểu trí ý hà thông
Chí Phật thi công mong thi đức
Cứu nhơn sở ức thức lòng người
Một bữa vui cười mười hai mất
2475.Vi nhơn hữu thất rất tuyệt gia
oOo
.Xuất rồi làm Phật mật sự thần
75
Mắc quả nợ trần bần thất tuế
Xuất đa giáo tuế kế không hay
Cổ vãng kim lai khai như thử
2480.Quấc gia tri cử lữ phùng xuân
Ái quấc ưu quân chân quân tử
Huỳnh mai điểu ngữ chữ minh linh
Dị thú đam tinh nghinh kiết phước
Ân lo việc trước phước huờn lai
oOo
2485. Phong kiểng nhơn trần quân thần vị
Khổng minh Lưu-Bị trị hà an
Phật pháp dị đoan trang hào kiệt
Sát nhơn vô thiệt việc huờn nan
Phước phước trùng quan bang gia Thánh
2490. Thiện từ tâm tánh Thánh gia minh
Bất sát nhơn ninh linh linh hiển
Sơn hà phong kiển viễn cận an
oOo
Gia Nghị đồng tâm thâm họa phước
Ân cần việc nước trước huờn sau
2495. Kỷ dậu bao lâu đâu kỷ dậu
Hội đồng ưu hậu đậu Bửu Sơn
Gia Nghị vi ân hơn bá phước
Lời Thầy ra trước nước còn xao
Nhiều nỗi khổ lao xao Gia Nghị
2500. Quan tường mục thị trị vấn năng.
Gia Nghị lo căn ăn nào có
Chịu bề việc khó ngó rằng quê
Đường đạo người chê mê biển khổ
Cửu huyền thất tổ thổ huờn căn
2505.Thập nhị nguyện tăng căn lục giáp
Mười hai lạy đáp giáp can chi
Tí Hợi bất ly tri thân thú
Thượng thiên tinh tú phú nhựt minh
oOo
Nhà rách Phật vàng làng không thấy
2510. Chỗ nào như nấy ấy lòng son
Lời để núi non con nước đất
Lập thiền gia thất rất khó khăn
Miệng dại kén ăn năng chê vật
76
Trời cho đa tật Phật không xem
2515. Chuyện vậy anh em xem chẳng biết
Phiền tâm trực tiết thuyết đa đoan
oOo
Nam sĩ trải miền tiền hậu thế
Dị đoan lập kế phế trào ma
Miệng niệm Thích-Ca ma ha tưởng
2520. Càn khôn bảo dưỡng chưởng càn khôn
Gia Nghị kế tôn môn đại đạo
Niệm trừ hung bạo đạo tinh minh
Nhứt sĩ anh linh ninh quốc sự
Nhơn gian vô lự dự phòng thân
oOo
2525. Linh tại ngã bất linh tại ngã
Cõi trần vay trả quả báo thương
Tam tuế bất lương dương xà mã
Hai năm giáp tí cả một năm
Dần mẹo loạn thâm tâm thìn tỵ
2530. Đa đoan lưu lụy bị oán thù
Không có lao tù cù dậy lửa
Vô quan chỉnh sửa lửa cháy lan
oOo
Hết sức vẩy vùng bùng đặt sệt
Đôi ngươi mờ mệt chệt lấy mi
2535. Nhiều kẻ ngu si mi lấy chú
Thế thường dị thú chú lấy mi
Cháu mới biết đi khi cháu dạy
Thiệt đồ vô loại tại thúc tôn
Tiền bạc làm khôn môn lộn kiếp
2540. Ỷ sang húng hiếp kiếp thú cầm
oOo
Đại quốc hiếp người cười Tây trước
Bắc chinh chơn bước lướt ngọn lau
Quần nút gài bâu đâu đàng trước
Gẫm mình vô phước nước chảy xoi
2545. Tây chẳng xem coi soi mắt bịt
Nữ nhơn đồng tịch nghịch chi mi
Người thấy nước suy qui dâm dục
Xét trong thế tục đục lục bang
77
oOo
Thị phi quân tử năng sữ anh hùng
2550. Mục kiến sự cùng tất tùng thục nhược.
Bịnh nan vô dược tâm trực tu trì
Thánh đạo tương tùy họa bì vô chí
Trung tuần nhâm tí hữu lý kỳ minh
Phật giáp thần linh quảng thinh đại đạo
2555. Cơ đổ dĩ tạo khử bạo tiêu ma
Tứ hải nhứt gia thiên hoa tối lạc
Vận tề minh đạt các hạt Như Lai
Quốc thới hưng oai tiêu tai viễn họa
oOo
Kiến sự thế gian nan ngữ giáo
2560. Kim kỳ quả báo đáo oán ân
Phật giáo tu thân phân tâm chánh
Thân phàm tâm Thánh tánh thông minh
Hình Thánh tâm linh minh đạo lý
Hà nhơn hiệp ý trí cao cường
oOo
2565. Thân tí thìn tình hình dị thế
Xuất tiên ẩn đế kế Thiên đình
Nhất sơn loạn bình hình lưỡng diện
Tử sanh ưng hiện điện Tây phương
Nhứt quấc khai trương dương cang đạo
2570. Phát minh vị bạo đạo tinh minh
oOo
Tráo chác đổi dời đời mới vậy
Ít ngay nhiểu vạy bậy làm vầy
Tớ cách ly Thầy ngày tiến biến
Hạ nguơn hư khiến tiếng dạ mê
2575. Một cuộc chỉn ghê dê gặp rắn
Khỉ nhăn răng trắng cắn miệng rồng
Sống gió chập chồng đồng loạn thú
Gia nhơn trú phú an kế
oOo
Đất Thuấn Trời Nghiêu bao nhiêu trẻ
2580.Thiệt con sanh đẻ lẽ cãi lời
Xưa thiệt nhiều đời lời dối trá
78
Nay tường vận hóa khá một đời
oOo
Một nắm cốt tàn ngàn năm biệt
Người trung lời thiệt việc để lâu
2585. Sông biển cạn sâu đâu ngó thấy
Lòng người xa mấy thấy hay không
Thế nhược ra công không đặng mạnh
Việc còn đói lạnh mạnh Trời cho
Thấy đói lòng lo no không đặng
2590. Ở đời lạt mặn nặn nhiều bề
Quấc sự bất tề bề sao phải
Bì theo tứ hải cải lời răn
Sỉ khó bằng tăng ăn có độ
Bì theo phú hộ độ không siêu
oOo
2595.Nực cười chước mọn dọn không trơn
Bất quí thất sơn nhơn bất lực
Ưu phiền tâm trực cực không phiền
Tri hậu tri tiền hiền thần mỹ
Hung đồ bất dĩ tỉ trào cơ
2600. Tri đắc thiên cơ thơ dạt ý
Minh kỳ đạo lý trí huờn tâm
Tri đắc hải lâm thâm thiển thị
Kiến tường loạn trị vị hà sanh
oOo
THIÊN LÝ THUẬN NHIÊN THUẬN NHIÊN
2605.Phật tích tâm tâm thâm tích Phật
Thiên sanh biến tật vật đang huê
An đắc tân kê lê dân thuận
Chư châu chư quận luận kim lai
Nhơn thiện hữu oai khai mỹ ý
2610.Tạo thiên nhân trí ký phần linh
Lập địa khương ninh huynh đệ thuận
Nhơn hòa nghị luận quận công tân
Thiên địa hòa dân dân lân lý ý
Quân thần mưu trí ký đồng tâm
2615. Hậu bất loạn dâm tầm huờn quĩ
Gia tề can kỷ vĩ an phần
Gia-nghiệp quan thần Trần gia Nghị
79
Nguyễn gia lạc vị thị trào quân
oOo
Bất quí hổ sanh tam cá khâu
2620. Nhơn hành ngộ cẩu tậu miễn nan
Lưỡng bạo sanh cang nan lưỡng bạo
Bất như tích đạo bạo đa bần
Đức trọng quỉ thần cần kinh cụ
Hoàng thiên bất phụ hảo tâm nhơn
oOo
2625. Chỉ khung nhơn tình lưỡng đan tâm
Lưỡng đan tâm nhơn tâm bất thuận
Đứng anh hùng phải luận trí mưu
oOo
Lầm kẻ khôn ngay hay nói phép
Miệng khua như tép chép hơn hôi
2630. Gẫm thể chỉnh vôi bôi đóng cục
Há người theo tục hụt cõi Tiên
Sáu nước người riêng yên một đất
Tần bang khai thất cất phần hơn
Chẳng tưởng nghĩa nhơn thêm thẹn hổ
2635. Vô tê tiếng thổ khổ líu lăng
Cứ giữ lo ăn không căng Phật
Lợi đa tích vật tật không tiêu
Các chú viễn chiêu yêu vậy sóc
Gẫm nhiều đánh bóc hóc khét ngầm
oOo
2640. Đại nghĩa tuơng tranh danh thanh mỹ
Lập kỳ cang kỷ thủy thổ an
Lưu thủy trường giang quan đạo phước
Gia quan tấn tước trước huờn căn
Nhứt bổn siêu thăng tăng phuớc thọ
2645. Hậu đường lưỡng họ thọ hoàng ân
Tấn đức tiền phân dân bất dục
Tứ phương tùng phục dục hòa nam
*
80
PHẬT THIÊN TÙNG ĐẠO CHÁNH
Việc nước ngó chừng gừng để dạ
2650. Người xem không lạ dạ không quen.
Phật thấy ít khen chen chúc bạc
Vận còn xiêu lạc vạc dời nghiêng
Sự thế đua chen ghen ghét thiện
Phật trời xem truyện chuyện khó an
2655. Nhà dọc dãy ngang sang chi bạn
Gặp cơn bát loạn cạn lòng Tiên
Khôn qui chê điên Phiên ngồi ghế
Xuất tình tận thế kế Khổng Minh
Đất sát nhơn trinh binh ũng hộ
2660. Phật trời cứu độ ngộ trường sanh
oOo
Nhà bạc vẫy vùng tùng đức Thánh
Dục tình vi cánh tránh bạo tàn
Nay thiệt nhiều đàng ràng buộc dạ
Kiến tường việc lạ họa không ngăn
2665. Giữ đạo lo căn săn sóc đạo
Bỏ lòng hùng bạo đạo tinh minh
Người chưởi làm thinh ninh tâm nhẫn
Mười hai bảo dẫn nhẫn mười hai
*
THIÊN HÒA ĐỊA HÒA NHƠN HÒA
2670. TAM KỲ MỶ TRÀ THANH TRỊ
Bửu-Sơn kế thế Đế Kỳ Hương
Gia-Nghị Mỹ lương khương đế vị
Hội-đồng Gia Nghị thị thế kim
Chí sỉ lập nghiêm liêm thượng cổ
2675.Cáo tường Tiên Tổ thổ dưỡng nhơn
Thiên địa thân ơn phân dị tố
Tuyệt miêu Phật cố ố tà nhơn
Tiền hậu Tiên phân dân nan họa
Bính thìn chí bạ đọa lưu liên
2680.Kiến thức Thánh tiên niên Long hội
Vấn kỳ phước tội nội nhứt niên
oOo
____
(2). Đảo sang: luờng đảo, sang đoạt
No comments:
Post a Comment