IX. KIỂNG TIÊN 1

KIM CỔ KỲ QUAN IX
KIỂNG TIÊN
từ 269 đến 295)
Tập I, tr.269- 274; cột 1-12)
Bản in năm 1964 ; chia thành 4 đoạn

Ý Chánh: đoạn này nói về tương lai thế giới và Việt Nam

tr.269- cột 1

1. Xem Kiểng Tiên (1) thường hành bình đẳng

Nhìn huê liên trổ chẳng bốn công

Niệm Di-Đà thọ ký Quan-công

Nhìn Tịnh-độ nước non thong thả

5. Trào Nam chánh quyền hành hai Cả

Cám chú Tư giày đã gian nan

Lập mấy tràng Trời khiến tiêu tan

Thời bất đạt gian nan nhiều nỗi

Nay gắng sức ra oai cầm chổi

10.Cầu Đông-phong gió thổi về Tây

Lấp cơn sầu sửa vạy làm ngay

Đường sanh tử tên bay trước mặt

Trông thơ nhạn dươn sao vắng bặt

Lưỡi không xương nhiều chuyện ngặt nghèo

15.Xưa Thiên-luông phò chúa qua đèo

Nay bao nỡ vận nghèo đèn mất

Tưởng thủy thổ lo bề gia thất

Xem lê dân dạ bất tùng chi

Ngùi ngùi lo nghĩa trước vận suy

20. Thảm thảm mấy chữ khi rằng quấy

Trước mặt ngọc dễ ai chẳng thấy

Sau lưng nhìn việc quấy về ai

Thiệt vàng mười không nhuộm chẳng phai

Mặc thế sự trối ai nông nả

25.Sầu tầm nội vỉ kinh vỉ giả

Thích minh tâm bất khả vong tình

Chớ có ai sớm tối với mình

Vọng cao rộng vô hình kiến ảnh

Mỏi mắt ngó khắp miền sơn lãnh

30.Sự dị đoan kiến ảnh kiến hình

Từ tam niên dân quốc (2) để tình

Tần Hớn bảo việc mình lo liệu

Lịch Tàu tống biết đà mấy triệu

Ít ai mà lo liệu thông thơ

35. Qua tứ niên dân quốc vi sơ

Ngô chánh thị thiên cơ kế hậu

2

Người mới hết chê rằng đạo lậu

Mối đạo mầu chê cậu bất minh

Lòng buồn riêng một vỏ bàn kinh

40.Chẳng xét việc tinh minh nào rõ

Đường kinh nguyệt phụ nhơn sao bỏ

Phải lo đền tấc cỏ ngọn rau

Ăn trên nhành giữ ngọn bắt sâu

Thời tri đặng việc lâu việc mới

45.Người niệm Phật lo bề quyền quới

Ân duy thân chớ tới vận hưng

Ấn Thiên đình tay nọ liền bưng

Gương trí huệ phục hưng tế mỹ

Noi bắc thuận phản ngôn nghịch nhỉ

50.Lời bà ghi lập Kỷ Trần Cang.

Thấy cuộc đời đa chúa đa đoan

Đồng Rạch-giá xuất sơn đều đất

Xấu thời phải dấu che đậy cất

Tốt thời khoe lập thất lập gia

55. Bối hồi trông lại đáo cung nga

Đời ít kẻ xét ra đạo chánh

Hội tứ hải lập vi vây cánh

Lưỡng bàn minh lưỡng tánh thọ trường

Nguyễn phủ Trần hai họ cang cường

60.Vi nhơn đạo thọ trường vĩnh bảo

Đồng hưởng thọ trường sanh bất lão

Con thời theo hộ mẹ bảo toàn

Đồng Bảy Thưa (3) biết mấy chục đàng

Đồng nam nữ nhứt tràng ăn học

65.Thiên sanh nhơn hà nhơn vô lộc (4)

Phải lo bề ăn học mới nên

Lập ba năm đều đủ dưới trên

Đồng chư quốc lập nên một cuộc

Thông minh tánh nhiều người thông thuộc

70.Vận Trời xui nhứt cuộc hưng bang

Nơi nơi đều phú túc hiển vang

Chốn chốn hưởng an ban vật đạt

3

Quân cọng lạc hề thần cọng lạc (5)

Ứng hồ thiên nhi đạt hồ nhơn (6)

75.Một cảnh lành hưởng đắc muôn dân

Người người phải dỉ ân ưu hậu

Đừng đem dạ Phật hịền kêu bậu

Chớ đem lòng xưng cậu xưng cô

Phải gắn lòng tưởng chữ nam mô

80.Cầm lên chốn Di-vô (7) thượng thọ

Tu nhơn đạo cứu tồn hai họ

Dựng nền Nam trượng thọ vạn dân

Hòn Mương khai nổi trước phải phân

Sau nhà ở muôn dân một tổng

85.Vỡ cuộc trước của trời trống lổng

Ố kỳ tăng bất khổng minh tình

Có chữ rằng phước chí tâm linh

Phật Trời dạy tâm linh chí lý

Sao chẳng noi Thánh hiền hiệp ý

90.Đời loạn ly nhiều lý nhiều ca

Thương cho đời thiểu Phật đa ma

Điên tà quỉ cơm ta ta độ

Lòng tưởng Phật có người bảo hộ

Của bá gia cứu độ bá gia

95.Việc trước thời Tần khởi loạn ra

Sát Nhơn vật người ta thậm khổ

Ấn của thổ tử hườn lại thổ

Biết thẹn mình mới biết hổ kia

.Nghĩ phận mình như thể tấm bia

100.Thời bất đạt bia kia phải chịu.

Trúng mặt gỏ khắc bia đề hiệu

Trật ngoài vòng phải chịu bia rơi

Nước hụt chưn người phải lội bơi

Mưa vuốt mặt nhiều nơi lấp dạ

105. Từ Đại Minh lịch tàu dỉ há

Sao chẳng đề lập tọa mấy năm

Sao chẳng lo kế hiểm mưu thâm

Đa kinh sử loạn tâm loạn chí

Bất tùng Thánh xuất tình lập ý

110.Bất võng sơ phi lý tà phân

Có chữ rằng xuất trạng vi ân

Phế điều luật tà phân hạ tục

Phú giữ quới thị nhơn sở dục

Tác cống bình lánh tục tầm Tiên

4

115.Nhơn chánh thời lập ý chí riêng

Bất khúc tùng đảo điên tà quỉ

Tài thắng đức tiền suy hậu bỉ

Đức thắng tài tiền kỷ hậu cang

Phải lo bề vinh nhục đa đoan

120.Đừng múa mặt giọc ngan túng vố

Bần giữ tiện thị nhơn sở ố

Phú giữ bần như hố như truông

Giữ việc này cho đặng tròn vuông

Người thế tục bạc muôn rằng mạnh

125.Sao cho bằng giữ đường hiếu hạnh

Phải lo bề đói lạnh ngày sau

Dạo tinh minh nào có dễ đâu

Sa-đéc hạt ruộng sâu lập lại

Kẻ thiệt thà chớ chê rằng dại

130.Người khôn ngoan nghĩ lại chẳng khôn

Có chữ rằng quân tử nhứt ngôn

E thế sự hết khôn tồn dại

Vàm Hồng-ngự An-giang lập lại

Đất Đồng nay trở lại Láng-bà

135.Vỏ Sơn-tô ngó thấy muôn nhà

Bửu vật thực của mà vô số

Trân chân trọng thị thiềng quán phố

Xưng thôn hương dân số năm làng

Đạt ngủ xưng nhứt tổng hiệp toàn

140.Thiền đô thị lập làng Thạnh-Mỹ

Ngoài Ngả-bác Phật Trời lập kỷ

Thuyết di ngôn lập Mỹ-trà thôn

Cõi trung trần như ngoại càng khôn

Long – châu- tự lập thôn Hưng- Thới

145.Phật để chỗ Nam-bang quyền quới

Nẻo thạnh suy lâu mấy người coi

Phật Trời cho bịt mắt kiến soi

Việc có không sau coi thời tiết

Đêm bát ngát vọng đông thiết thiết

150.Ngày bâng khuâng ăn chẳng biết mùi.

Tưởng An-giang nước mắt ngậm ngùi

Nhớ Sa-đéc sụt sùi trong dạ

Tiếng nhơ để lâm thời tai hoạ

Hai tỉnh cười để dạ biết sao

155.Vận còn nghèo phải chịu lao đao

Ví như thể nước ao cá chậu

5

Thiên võng khôi sơ nhi bất lậu

Người ở đời lo hậu mới nên

Nhớ hiếu trung gần đặng một bên

160.Lòng bất chánh sợ quên hồn phách

Diện tuy cách tấm lòng nan cách

Nghĩ nỗi nhà thậm trách Tạ-gia

Trách Hồ-nhung phản nghịch khi ta

Lòng cũng chẳng oán tha Phiên khấu

165.Cám hoàng-tử tuổi còn thơ ấu

Sá chi loài châu chấu chống xe

Việc sách đèn miệng đọc tai nghe

Không rõ lý như ghe chở khẳm

Oán nịnh tặc thơ lai thượng bẩm

170.Sát tống tông thăm thẳm nhiều phen

Người làm lành mắc chữ ghét ghen

Kẻ hung bạo bạc đen hai ngả

Tủi là tủi hậu lai báo quả

Ngùi ngùi thương hai ngả gian nan

175.Đó cũng gan đây cũng dùng gan

Đó phần ruột đây mang phần thịt

Sầu ảm đạm mây che mịt mịt

Vọng thinh không thiết tịch bất an

.Trách ai làm rời rã gia cang

180.Tâm phối động bất an báo oán.

Đạo ố đạo lòng đây ngao ngán

Đó đem lòng kết oán gây thù

Đây lâm tù đó cũng lâm tù

Trời trả quả tù vinh tù nhục

185.Hàm oan ấy thương người phàm tục

Phân ly tình cốt nhục bá gia

Chữ cựu thù vọng cáo ơn cha

Loài phi nghĩa nhồi da xáo thịt

Vinh mặt khỉ khua môi rắng lịch

190.Hạ Tây-trào hết thịt cho bây

Khó lấp cánh cho gã lên mây

Khó đào hang chôn thây xuống đất

Chùa Công-phủ ngày sau Phật cất

Có trung lang lập thất lầu chuông

195.Đèn Tiên linh đưa khỏi qua truông

Đi tới đó thích chuông niệm Phật

Chốn đất đồng xử tiêu muôn vật

Cuộc Trời xui người Phật đem về

6

Thương bá gia cốt nhục phân lìa

200. Kẻ hung bạo khó về đất vọi.

Đất láng lẩy giữa trời vòi vọi

Núi muôn cây vòi vọi am vân

Trải đất đồng mặt cát hết phân

Trính cáo thị muôn dân nghiệm nghĩ

205. Tiên xử kỷ hậu thời xử bỉ

Đắc kỳ minh hậu tỷ kỷ thân

Người bạc ác ghét kẻ vi ân

Kẻ vi ân ghét người bạc ác

Vậy nên mới gây đường sống thác

210.Chốn sông mê lòng ác khó phân

Chốn Nam-trào quân chánh nhơn ân

Phải thượng sớ hoàng ân ký biểu

Bùa ky hận đẽo mòn góc liễu

Cưa oan tình cắt biểu cành ngô

215.Tràn trề tuôn giọt lụy giang hồ

Đau đớn bấy cơ đồ vương tử

Ngô nguyện tùng như thử như thử

Thiên lý chữ vị nhiên vị nhiên

Cuộc Trời xui mối nước đảo điên

220.Nay giả chước hòa Phiên giữ đạo

Tưởng ái quốc lo đền cơm gạo

Nào hay đâu cường bạo phá ngô

Bất tính người niệm Phật nam mô

Hậu nhựt tróc hoàng vô vấn tội

225.Trệ án Phật cửa niên lập hội

Xử tiền trần cai tội chư gia

Mấy lớp gian Phật cũng tra ra

Việc tội phước chư gia nói hết

Lời nói phải nhiều người cấu kết

230.Lời nói hung nghe hết đều vừa

Tôi thiệt người nói thiếu nói thừa

Mấy người dữ không vừa miệng cọp

Đất Bắc điạ giăng câu đặt lọp

Ăn cá đồng không cọp ở rừng

235.Của thế gian ăn ớt ăn gừng

Nhiều người kể nói chừng hậu nhựt

Của Trời Phật ăn thời trung trực

Xét cuộc đời ba bực trí trung

Chẳng xét người quần vận mang cung

240.Sao không thẹn bực trung Đỗng thị

7

Ăn cơm chúa dạ sanh làm ngụy

Hưởng lộc vua cải trị dấy loàn

Lập nên non cây biết mấy ngàn

Quốc dỉ dân xóm làng thành thị

245.Chúm chím cười đời chưa bình trị

Ngẩn ngơ thay xả lụy vì lòng

Đuốc huê mai cao kế ổ ong

Bướm cửa thiền nếm bông rực rỡ

Người ngay thảo khó đừng than thở

250.Kẻ gian tà mắc cỡ ngày sau.

Còn hai lần tiêu xuất khó âu

Gẫm cũng chẳng bao lâu việc khổ

Gái mài chí vọng cầu Tiên Tổ

Trai rèn lòng cứu khổ niệm kinh

255.Cầu Phật Trời nhỏ phước tâm linh

Ngày sau đặng thông minh chí Thánh

Tôi chí dốc vọng cầu bá tánh

Phật độ người vi cánh ngày sau

Khá lành lành hiệp đạo ruộng sâu

260.Ngỏ gặp thuở buông câu nghỉ mát

Gia-định tường kế kỳ Gia-các

Qua ngày sau không hát không ca

Năm bảy người ở lại nhứt gia

Vọng đức Phật Thích Ca chí lý

265.Năm bảy chủ hiệp tùng nhứt ý

Phật độ người tận lý quan minh

Phật nói ra bá tánh làm thinh

Điều chữ (giữ) dạ trung tình hiệp ý

Lòng niệm Phật chi tầm vạn lý

270.Vọng Như-lai tùng ý trí ngôn

Xác phàm phu chớ ỷ sức khôn

Phật bất độ lộng ngôn cuồng ngữ

Giỏi thứ mấy ngũ kinh truyện sử

Bất tùng chánh đạo ngữ cuồng phu

275.Vậy mới rằng thoại chí chơn tu

Tri tà chánh ngao du lập trí

Tố phú quí hành hồ phú quí ( 8)

Nhà cơ hàn thiểu trí dụng mưu

Phụ mẫu tồn bất khả viễn du (9)

280. Mới rằng đắt chí tu nhơn khổ

Tu am tự bỏ tiê bỏ tổ

Tu tại gia cứu khổ cửu huyền

8

Tu xét hậu thì phải tri tiền

Cứu thất tổ cữu huyền như truyện

285. Tố bần tiện hành hồ bần tiện

Việc nghèo giàu lộ biện nương nhau

Chẳng ai giàu ba họ gọi lâu

Nghèo mấy kiếp việc sau mù mịt

Tố vi địch hành hồ vi địch

290.Việc ở đời mù mịt khó phân

Đạo ái đạo tỏ rạng nghĩa nhân

Chẳng xét tối khó phân trong đục

Tu thời phải chịu ngu chịu ngục

Vậy mới rành lánh đục tầm trong

295.Sống tranh tài thác nắm tay không

Đời vô vị sớm trong tối mất

Nghĩ nỗi vậy khó bề lập thất

Mang nổi nghèo cù bất ai màng

Lo cuộc đời không biết mấy đàng

300.Đêm thanh vắng dạ càng thắt thẻo.

Coi dương gian biết thôi mấy nẻo

Đêm năm canh thắt thẻo lá gan

Biết chừng nào chúa trị tôi an

Thác vũ lý dân sang quốc thạnh

305.Khôn thứ mấy sắc tài điệu hạnh

Hạ Nam-trào đói lạnh tới tây

Mình độ mình lo trước mới hay

Đất sao thấy nhiều cây ít cỏ

Lần nẻo tắt nương theo dấu thỏ

310.Bước khỏi giòng ngọn cỏ mới ngoan

Lập hề thân cầu đạo mới an

Sau ngó thấy tan hoang đồng lớn

Chốn biển bạc lập sơ tân Hớn

Chữ phá điền quan lớn đáo sơn

315.Có chữ rằng thiên tứ kỳ dươn

Chí vận khi vi ân thiên địa

Đất đồng nay thị Rịa ký tinh

Chẳng còn chi vật củ trong mình

Áo Tiên mặc thỏa tình đăng quả

320. Nhượm màu thoàn cho dày chi cả

Phật trau dồi đức quả công tu

Ngồi buồn than lỡ chí trượng phu

Xưa nhiều bực ngao du tu chí

Kẻ tu ân người thời tu chí

9

325.Nay có người tu ý tu thân

Cổ hà nhân kim diệc hà nhân

Nay có kẻ lập thân báo oán

Thấy nhiều kẻ dọc ngang ngao ngán

Lo hội nầy lo tháng lo ngày

330.Lo làm sao gở rối hội nầy

Lòng niệm Phật khó bày việc cực

Quân tử mưu đạo bất mưu thực

Cám thương người trung thực thuở xưa

Trời có chuyển thời mới có mưa

335.Nay ở đặng theo xưa mới giỏi

Sợ là sợ con nhà thượng cõi

Lo là lo cho khỏi oan khiên

Đường oan ương vấp với ngửa nghiêng

Chốn địa ngục oan khiên xiết kể

340.Việc lo làm lo ăn thời dễ

Lo đường tội phước xiết kể bao

Cá khô hang nằm ẩn trông sao

Người khát nước xiết bao khô cổ

Ai thời cũng nhờ ơn thủy thổ

345. Rửa sạch mình rửa khổ thành Tiên

Khi binh thời xách giáo mang khiên

Cơn bác loạn hòa Phiên sanh giặc

Ngồi ngẫm nghĩ việc người quá ngặt

Không nói ra vắng bặt vạy ngay.

350. Khi binh thời nói Phật rằng hay

Cơn hoạn nạn nói tây rằng giỏi

Vai gánh nặng sao lòng than mỏi

Chưng lột da khoe giỏi trấp sình

Chớ có ai đem dạ hữu tình

355.Khoe những việc trấp sình múa mặt

Dòi trong xương đục gân quá ngặt

Đống trấu nhà sanh giặc gà bươi

Khéo trớ trêu đờn gảy tai người

Nực cười bấy cây tươi làm héo

360. Ăn nhiều vật ngọt ngon thơm béo

Lại chê rằng lỗi tréo lòng thừa

Sát quốc gia tội ấy chẳng chừa

Trao tiếng nhục dày bừa đạo Phật

Thời Trời khiến nhiều loài súc vật

365.Nó hại người niệm Phật chẳng an

Ăn cơm Trời sanh dạ dọc ngang

10

Ở đất Phật lòng toan làm dữ

Thậm ức lý ngô nguyện như thử

Cho thiện nam tín nữ khán tường

370. Chừng nào cho gặp hội thái bường

Biết mặt nịnh cho tường mặt quỉ

Xưa mạt Trụ vì chưng Đắc-kỷ

Nay mạt chùa ai nghĩ tội ai

Kẻ dọn đường người lại lấp gai

375.Đường lợi hại về ai nấy chịu

Ngô chánh thị đầu tàu đề hiệu

Tàu phản ngô tội mấy triệu rày

Có lời ghi Nam-việt mắc đày

Tội phản chúa tội mầy phải xử

380. Thà lâm trận tử nguyền thọ tử

Có đâu người hay chữ giữ ăn

Trách ai làm tội ấy vô căn

Chẳng tranh tài tranh ăn mà hại

Đêm nằm nghĩ ai khôn ai dại

385.Của mau tàn người lại mau hư

Chớ ghen hiền đem dạ cầu trư

Đừng ghét ngõ tâm tư hại Phật

Loài săng cỏ a dua niệm Phật

Mong giật đồ lột trật người ta

390.Tưởng cao dày nhờ thuở vào ra

Đường sanh tử thiết tha tha thiết

Oán nịnh tặc đạo Trời cho biết

Búa nguyệt rơi thậm tiếc hà sầu

Trách lòng ai sớm đánh tối đầu

395.Làm lỗi đạo lập lầu am tự

Cha sớm cách non thần dụ dự

Con phân đồng ly tự châu rơi

Trách ai làm rời rã hai nơi

Cô thân độc châu rơi lã chã.

400.Ngùi mặt bắc ơn cao tác cả

Lạnh niềm tây dồi quả sầu bi

Làm người sao chẳng xét chẳng suy

Mà lấn lướt làm chi đạo Phật

Thung huyên cách ly thân ly vật

405.Ai dạy người niệm Phật sát nhơn

Người thương người mới gọi rằng ơn

Lành dụng lành tri nhơn kết bạn

Dữ dụng dữ hiệp tình làm loạn

11

Khôn đụng khôn tỏ rạng như lời

410.Kẻ tưởng Phật người lại khi Trời

Hai việc hiệp ở đời khó ở

Thấy nỗi thế dạ càng mắc cỡ

Nhiều lời cay đắng thở không ra

Biết chừng nào trả đặng oán cha

415.Trên trời Phật Diêm-la soi xét

Xưa những tưởng nhiều thương ít ghét

Nay mới tường nhiều ghét ít thương

Ví cũng như Văn-Trọng đầu Thương

Hoàng-phi-Hổ phế Thương cầm lại

420.Người thất thế mười phần chịu dại

Việc tranh đua nói lại thời rầy

Con có cha tớ học có Thầy

Sao tới nổi loạn rầy gia quốc

Cha nghèo khổ thân con cù bất

425.Cha làm giàu con cất lầu cao

Nói đời này khác thể chiêm bao

Hoặc thiệt giả biết sao làm dắt

Cá ở Nam nôm thời ở Bắc

Cọp ở Đông người dắt đi Tây

430. Bói không tiền biểu nói cho hay

Hát tắc tiếng không ngay tiền thưởng

Dọn lớp hề kẻ trùm người trưởng

Ra thâu chia tiền thưởng bao nhiêu

Căm hờn thay một lũ quần yêu

435. Hại mạt Trụ phi tiêu cõi thọ

Lời dụ vãn định kỳ Tý Ngọ

12

Xét lý ra chẳng trúng cọ bia

Nghĩ đời này như cá lia thia

Tâm trí ngục tạc bia để tiếng

440. Công danh lợi trên gò dưới giếng

Nước bao sâu thời tiếng bao sâu

Người ở đây lòng tưởng đi đâu

Chớ oán trách đất sâu rũ lại

Người quân tử trí mưu giả dại

445.Kẻ tiểu nhơn đã dại chưng khôn

Bạch chơn kinh đường thất thế tôn

Cầu đông độ mưu khôn ít thuở

Xét việc trước xét nay mắc cỡ

Nằm nghĩ sầu quên thở quên ăn

450. Biết no nao nhựt nguyệt hiệp căn

Ngỏ thoại chí cung trăng nhành quế

Tang hiệp bấy tại ai phế đế

Kết chuổi sầu lập kế không hay

Mặc thế tình ai dễ ép ai

455.Hạt Châu-đốc hai ngoài tiêu xuất

Người làm phải ghét vùa mới tức

Vái hoàng thiên thậm ức nam mô

Cơm của mình ăn nuốt không vô

Trời Phật cứu nam mô tỏ rạng

460.Độ bá tánh hiền lương hiệp bạn

Cầu quốc gia cải loạn làm an

Chúc Nam-trào thọ tế thái san

463. Vọng Hớn thất trung cang nghĩa khí

____

CHÚ THÍCH

(1). Kiểng Tiên: cảnh tiên.
(2).Trung Hoa Dân Quốc thành lập năm 1912. Đệ tam niên tức 1915, tứ niên là 1916. Có thể Kiểng Tiên được viết vào lúc này.
(3). Bảy Thưa : nơi Quản cơ Trần Văn Thánh chống Pháp.Chiến khu này ở tại Láng Linh.
(4). .Thiên sanh nhơn hà nhơn vô lộc: Trời sinh ra người, ai cũng có lộc.
(5). Quân cọng lạc hề thần cọng lạc: vua tôi cùng vui vẻ.
(6). Ứng hồ thiên nhi đạt hồ nhơn : hợp ý trời ,thuận lòng người.
(7). Di vô: trong bài này tác giả đề cập nhiều hai chữ Di vô.Chưa rõ nghĩa là gì.Phải chăng là "vô vi"
(8).Tố phú quí hành hồ phú quí : được giau sang thì sống theo giàu sang.
(9). Phụ mẫu tồn bất khả viễn du : Nhà có cha mẹ già thì không nên đi xa. (Luận Ngữ)