VII.THỪA NHÀN 4

KIM CỔ KỲ QUAN

QUYỂN VII
THỪA NHÀN
tập 4, tr.177-188; cột 69-88
AUDIO 9A TEXAS và ấn bản 1964

(tiếp theo)

2845.Thánh xưa trước đã lầm người
Sau người lầm Thánh vui cười ngửa nghiêng

Ngồi buồn cất bút chép riêng
Đặt làm chín bổn bình yên coi đời

Xem trong thế giái để lời
2850. Ăn cơm dưới đất nói đời cười quê

Tu thời thảo thuận phu thê
Cha con hiệp dạ kiểng huê sum vầy

Dương gian khó tỏ lòng Thầy
Nhiều người mắt bịt cải rày trí ngu

2855. Cải tà Thầy dạy việc tu
Việc nào cũng bỏ thiệt ngu cho mình

Đời nầy loạn chí bất bình
Tùng tâm sự thế tất hình nan kham

Có câu thất hiếu hữu tam
2860. Vô hậu kế đại việc tham tu hình

Tu tâm qui chánh đại tình
Việc tà trước mắt lánh mình thời nên

Thầy xưa dạy chánh vội quên
Tùng tà mà gọi việc nên khoe tài

2865. Trường thi không có một bài
Xưng rằng quân tử anh tài văn chương

Đạo lý tối đại vi lương
Sách nào chữ đó cám thương anh hùng

Rừng nho biển Thánh vô cùng
2870. Bất hành bất đáo xưng hùng nan phân

Sang giàu khó biết thích thân
Nước còn an trị khó phân chánh tà

Đói rách mới biết việc nhà
Nước loạn mới biết chánh tà quan dân

2875. Chữ tình buộc với chữ ân
Muốn bề phải trước phải phân chánh tà

Lung tung sát hại nước nhà
Muốn làm hào kiệt phế tà vi ân

Chữ rẻ trước mắt quan dân
2880. Chữ mắt ( đắt) để đó vô ân làm gì

Giáo sĩ giật của biên thùy
Lập thân hành đạo chỗ gì nói ra

Chi bằng ra chốn hương tha
Trước hang tầm bạn lân gia gởi mình

2885. Cớ sao không có hiệp tình
Sửa tâm nan biện dỉ hình thiết tha

70

Nước nhà gẫm thiệt không cha
Văn mà nuôi vợ mẹ cha ít nhờ

Ai cho ăn học dại khờ
2890. Lớn khôn nhiều kẻ cậy nhờ mẹ cha

Quốc-vương thủy thổ kể ra
Đời nầy thất quốc mẹ cha không quần

Ngọn rau tấc đất nói chừng
Sử kinh để đó ớt gừng để đây

2895. Tam cang trung hiếu đời nay
Ngũ thường giữ việc thảo ngay đời nào

Thiệt đời u ám hỗn hào
Vô nghì lễ nghĩa xưng hào chỉn ghê

Tu nhiều vốn thiệt tu tê
2900. Nói theo tiếng thổ nhiều chê nhiều cười.

An-giang hại Phật nhiều người
Vui chi Sađéc ghét người công phu

Quan tướng vẽ mặt mà ngu
Hương nhân chẳng đặng chiếm thu cầm chầu

2905. Mất cha sao dạ chẳng sầu
Mất mẹ khó kiếm nương hầu thiếu chi

Ông bà thuở trước có ghi
Tu trần chịu chữ ngu si bực mình

Khôn ngoan ngôn ngữ lộng tình
2910. Người tu phải giữ ý mình tái lai

Quốc loạn miệng chớ hở mai ( môi)
Nhuyễn nhừ mối nước mặc ai tranh tài

Giấu gương hậu kiếng soi ngoài
Phải dùng ẩn sĩ ẫn tài giả ngu

2915. Chí xuân chí tuyết trung thu
Anh hùng hội thí công phu sách đèn

Chí thân chịu chữ khó hèn
Chừng nào tỏ rõ ngọn đèn tâm linh

Hội lành nhờ đức âm binh
2920. Thình lình tiếng giây quản thinh tốc trầm

Xét xem sự thế cho nhầm
Hậu lai vô sĩ tốc trầm nhứt tâm

Vô nhơn tri hậu cơ thâm
Không người nhứt tánh nhứt tâm lo đời

2925. Mấy khi nhơn thế thành Trời
Phật đem Nam việt ở đời Cao mên

Dặn lòng kim thạch đừng quên
Rồi đây thấy việc hư nên tức thời

71

Phật ra ân xá cho đời
2930. Tội ma ma xử tội Trời Trời phân

Phật cho loạn động quan dân
Xác phàm khá giữ cho thân tích tồn

Phật xử tiêu xác tiêu hồn
Giữ sao cho đặng tích tồn Đồng nai

2935. Một năm súng nổ điếc tai
Hai năm điêu hảo chẳng ai tranh tài

Tây về đói khát nằm dài
Đừng lo mắng lén chưỏi xài người Tây

Chừng nào tới đó thì hay
2940. Bây giờ chưởi lén người Tây hoài hoài

Chẳng lo học phép học tài
Để lo nói lén mắng xài người Tây

Đều chê phép Phật không hay
Tây hầu cận Phật người Tây cũng tài

2945.Thấy người khác thế nói hoài
Nước nào như nấy phép tài Trời cho

Người nào dạ tưởng lòng lo
Có phần Phật định Trời cho phép tài

Tu đâu chơn hớn chơn hài
2950. Tu đồ sắc phục diện ngoài gọi tu.

Tu người tu trái mù u
Ba da ruột đắng đựng lu nấu dầu

Tu Phật tu thảm tu sầu
Tu Trời giữ đạo vọng cầu quốc vương

2955.Người nào lòng tưởng Tây phương
Có khi gặp phước khỏi vương lưới mành

Phật Trời minh chánh chẳng đành
Vong cha phản mẹ chẳng lành thọ ương

Phật Trời xử mạt nhà Thương
2960. Lập thêm Trụ chúa Châu vương đại tài

Cửu vương nhà Hớn lâu dài
Quân sư trí huệ đại tài phụ vương

Tám con hoàng-tử an khương
Một con kế hậu chánh vương vị trì

2965. Xủ địa khai huê giảng tuỳ (1)
Bần cùng phát phước (2) hữu trì vững ngôi

Dục tốc bất đạt (3) người ôi
Bạo tàn bạo phát nghĩ thôi không đời

Nên hư Phật khiến vận thời
2970. Lòng người dời đổi đổi dời sao xong

72

Sang giàu có thuở long đong
Người ngay mắc nạn ám long phải tùy

Tam thinh rốc hết mới kỳ
Trơ trơ hột mít còn gì nói le

2975. Miểng vùa sánh với đũa tre
Tô kiểu chén đá sạch que chẳng còn

Đồ sành tới đó hao mòn
Đồ đồng thau thiếc chẳng còn nhứt thinh

Tam thinh tiêu hết sử kinh
2980. Nhứt thinh tiêu sạch bình minh Phật còn

Của Phật hơn mười Saigon
Trân châu bửu vật sách còn nôm na

Tới đó Bồ tát - ngài ra
Chăn dân một cõi quốc gia phép tài

2985.Phật ra hội thế cõi ngoài
Của trần phi nghĩa Phật xài tội chi

Bao giờ gặp chốn cung ly
Hội nầy chịu chữ ngu si khó hèn

Hạ-ngươn thân thể bóng đèn
2990. Lao xao buổi chợ mắt ghèn lấp ngươi

Bây giờ thì tốt thì tươi
Chàng ngang dắt dọc sau ngươi ở truồng

Bây giờ vui vẻ thơ tuồng
E sau không khố ở truồng sầu bi

2995. Làm hội dạy thế tu tri
Dạy người giữ đạo xét suy thơ bài

Hội đồng tam giáo phép tài
Phật Trời quân chánh sách ngoài còn ghi

Tràng an dụ giảng hòa thi
3000. Ai mà liễu đắc Tiên tri ra tài.

Việc Phật lạt nhách hoài hoài
Dạy đời chí thiết nghe ngoài lỗ tai

Lạt nhách lòng gái lòng trai
Nghe thời ngoài miệng không ai nghe lòng

3005.Nên hư cũng tại cái lòng
Nói nhiều nghe ít lại phòng oán ai

Nói ít nghe đầy lỗ tai
Suy đời cổ - giảng kim-lai biết lòng

Từa tựa da bưởi da bòng
3010.Ruột thời như ruột cái lòng khác nhau

Dò sông khó biết cạn sâu
Dò lòng thấy đó khác đâu miệng người

73

Thấy đời ruột héo miệng cười
Một muôn không có mười người nhứt tâm

3015. Liếc xem đạo lý cơ thâm
Hờn sầu chưa bớt một trăm dư ngoài

Chẳng thương việc vắn nói dài
Thương thời khỏa lấp che ngoài dấu trong

Khen người thiếu việc dư công
3020. Đất Tần Nam ở Tổ Tông không mồ

A dua múa mỏ hầm hồ
Nghỉ bầy vô loại quá đồ súc sanh

Tối Trời nhà ngói như tranh
Nhà ai nấy biết tan canh mới tường

3025. Liếc xem nhơn thế nan thường
Nan tri quỉ cốc nan tường Tiên sanh

Vật còn nhớ nghĩa khôn lanh
Người mà bất luật hôi tanh chẳng dùng

Ăn no trở súng bắn đùng
3030. Phật Trời nỡ phụ anh hùng lâm nguy

Hiệu đề cung hạ tân-hi
Ba Ông về độ lâm nguy buổi nầy

Lục bình chưng cúc tỏ bày
Huê sen hớn hở đèn Thầy song song

3035. Quốc vương thủy thổ gia phong
Trần truồng trước mắt phụng long Phật-Trời

Thảm thương mắt thịt ở đời
Trời mà hành Phật Phật hành Trời đây

Người phàm xét chánh mới hay
3040. Vọng thờ gia thất đời nay khó bì

Nhựt gần lố mắt biên thùy
Nội tuần chánh ngoạt chí kỳ Phật lai

Tuy chưa tới cảnh Thiên thai
Song đà gặp Phật Như lai giáo đời

3045. Chẳng nghe tại ý dân Trời
Giáo răn chí để cạn lời thì thôi

Thiệt thằng phá của là tôi
Của đời ma quỉ để thôi làm gì?

Dụng không tại ý biên thùy
3050. Tôi phân cho đủ việc kỳ mới thôi.

Tưởng của tội nghiệp thân tôi
Âu lo mối đạo lấp thôi miệng người

Tuy là ăn nói vui cười
Sai ngoa thất thế nỗi người than ôi!

74

3055.Thương đời không chúa không tôi
Loạn tâm dân chúng thương ôi hao mòn

Chớ quên nẽo cũ đường mòn
Rủi chân trợt té hãy còn bịnh đau

Đường mới người chẳng biết đâu
3060. Lội càng đế . . . . . . . . nước sâu hụt giò

Chăn trâu chẳng phảỉ chăn bò
Đưa đò người cũng đưa đò chung thân

Không phần người cũng không phần
Già đời phi nghĩa phi nhân già đời

3065. Trái thơm vỏ . . . . . . . . . . . . cúng Trời
Bỏ cùi còn mắt ăn thời rát môi

Ghét chúa bao thuở thương tôi
Ghét tôi bao thuở thương ôi chúa mình

Trái thơm nhiều mắt càng tình
3070. Đặng ăn chặng giữa bất bình ngoài trong

Mẫu long sanh đắc tử long (5)
Hổ phụ hổ tử ( 6) trái bông tại nhành

Cây đắng trái ngọt để dành
Cây ngọt trái đắng chẳng lành bỏ đi

3075. Lời ghi người hỡi lời ghi
Người ở ăn hết người đi thời còn

Dân xưa như thể gỗ tròn
Dân nay bát giác dạ còn lục lăng

Thương dân không cội không căn
3080. Tây-phiên trấn thủ lo ăn bạc tiền

Đa ngân phá luật phản tiền
Tòa-sơ thầy kiện cải liền bạc trăm

Khiến dân bất chánh tà tâm
Người quấy mà có bạc trăm phải rồi

3085. Đồng bạc bất chánh bại tồi
Mắt tham đồng bạc thôi rồi nghĩa nhân

Nặng nề mang nhục chữ dân
Trung-huê Dân-quốc (7) khó phân vùi đầu

Thôi thôi thấy nói mà sầu
3090. Từ cơn ly loạn nhức đầu điếc tai

Cậu giàu coi thiệt cậu hai
Chúa nghèo không biết chúa ai mà nhìn

Ở chi lưỡng dạ bất bình
Gia bần trí đoản tức mình thế suy

3095. Trải xem Tây-hớn tùng qui
Tự tiền dĩ hậu thế suy vọng cầu

75

Như lai Phật hiện Nam-lầu
Khẩn nguyền Trời Phật giải sầu Hớn-bang

Cầu cho quốc thới hiển vang
3100. Như-lai cứu độ thiện đoan làm đầu.

Lý thâm tối thị nan cầu
Quân thoàn dân thủy (8) dân đầu vua sau (8b)

Nhà thờ lập chánh mấy lâu
Tây-Nam một dạ lo âu Phật Trời

3105. Quốc thơ giao hội để lời
Ngày sau cho biết Phật Trời một ngôi

Đời chê Trời Phật bí bôi
Phế miền cực lạc gẫm tôi tri tình

Phật tâm lộn lạo nhơn hình
3110.Soi người trần thế bất bình ở ăn

Khác nào váng nhện che măng
Chừng nào thấy ngọn biết căn đất bồi

Mới ăn ăn nói đứng ngồi
Dụng heo cúng kiến đền bồi thâm cao

3115. Bấy lâu tiêu tứ công lao
Chư binh đói khát biết sao cúng thường

Song song tỏ ngọn đèn hường
Cầu may cứu Nguyễn tỏ tường Kiến an

Ước sao biết tiếng chư bang
3120.Xuất tâm đối ngữ mới an tấm lòng

Bấy lâu lai láng tràn đồng
Nay qui nhứt thống cầu lòng Thánh-Tiên

Ra công đối ngữ trừ Phiên
Hữu tình Trời Phật Thánh Tiên độ hòa

3125.Hữu tài hữu pháp an tà
Hội ơn minh kiến nước hòa nhà an

Đền ơn khi hiệp lúc tan
Kẻo thân áo não tâm can nặng nề

Ơn người trả đặng trọn bề
3130. Mang ơn chưa trả nặng nề lòng son

Lời nguyền biển cạn mòn non
Mới rằng quân tử lòng son đá vàng

Chí tâm khai rạch đấp đàng
Bắc cầu Tây Quốc qua tràng Nam Bang

3135. Nhà thờ phố ngói chẳng an
Đạo lai sao đặng hiển vang trên đời

Học đạo bất cố Phật Trời
Bất thường chiêm ngưỡng khó đời dân ôi !

76

Lao xao lòng dạ khổ tôi
3140. Chẳng suy chẳng nghỉ lòng thôi khổ lòng

Lánh nơi cá chậu chim lồng
Lao xao sóng bổ chập chồng đôi ma

Tuy là lời nói Phật xa
Có lòng Phật hiện tại gia độ mình

3145. Loạn ly phước họa nan tình
Họa phần phước chí thời mình mới yên

Họa nầy Trời gởi Tây phiên
Ai mà cầu đặng Thánh Tiên an lòng

Một thầy chỉ đạo giáp vòng
3150. Đạo kia đạo nọ lộn lòng thì hư.

Tuy là mối đạo phân cư
Khác người khác thế bất tư tấm lòng

Đắng cay việc đạo chập chồng
Tu mà dấu đạo tấm lòng chát chua

3155. Tu hành nói đạo hơn thua
Nên không tỏ đạo chát chua cho đời

Thấy sao những kẻ khi Trời
Người thời khi Phât nói đời ai nghe

Không thấy lòng Phật lòng Tre
3160. Lòng tà dạ vạy muôn xe dư ngoài

Tu hành học chánh thường hoài
Nhuần tâm nhuần tánh phép tài có khi

Luận xem tà chánh nghiệm suy
Phật cho tài phép một khi nhuần mình.

3165. Niệm tâm tích đạo nhứt tình
Lộng ngôn cuồng ngữ việc bình thế thôi

Thiệt tôi không giỏi người ôi
Phật Trời ngồi ẩn cao ngôi trao lời

Thiệt giỏi ông Phật bà Trời
3170. Hạ sanh dân chúng nghe lời thời nên

Làm lành niệm Phật chớ quên
Thâm thâm chi diệu độ nên cho mình

Thọ giáo phép Phật Thiên-đình
Tu tâm luyện tánh nhuần mình nhập căn.

3175. Khó thì lấy họ mà lăng
Thân tôi đói khó chúc ăn người ngoài

Tủi thân lao khổ hành hài
Làm lành cô bác mắng hoài khổ thân

Chẳng thương cũng nghĩ chút ân
3180. Con cháu làm dữ hủy thân cũng vừa

77

Thân sao nhiều kẻ dày bừa
Mạnh ai nấy mắng sao vừa lòng ai

Vận nghèo phải chịu họa tai
Trong nhà cũng mắng lượng ai ngoài đường

3185,Ngày nay phân việc tỏ tường
Bổn nầy nói việc thế thường ở ăn

Đời nầy người ở như trăng
Khi tròn khi khuyết sơn băng thủy trầm

Buồn riêng dạ héo than thầm
3190. Thấy người ăn ở ngọc trầm vàng phai.

Đinh Tỵ cái bị mất quai
Cái quần không vận đố ai ở truồng

Trôn kim sợi chỉ chun luồn
Đờn bà như thể chiếc xuồng rã mê

3195. Không biết là việc phu thê
Vợ chồng xiêu lạc con dê lầm chuồng

Mới biết là việc ở truồng
Mới đem dạ thãm lòng buồn cho ai

Không ai chỉ tính chiều mai
3200. Gọi rằng việc quấy vàng phai ngọc trầm.

Tây qua Mậu-ngũ vua lầm
Tới năm Mậu-ngũ Tây tầm về Tây

Thương người trí huệ bị vây
Tam thinh Thánh-giá đại Tây nằm dài

3205. Khôn chi tranh đấu tiếng ngoài
Trong lòng không có trí tài chút chi

Trách ai kiến nghĩa bất vi
Đồng tình tích ác thị phi trí tầm

Phụ nhơn trắc nết khó cầm
3210. Nan tầm trung hiếu nan tầm nhơn lương

Nhứt quê tích thiện an khương
Lập đời tam cảnh nhơn lương thuận hoà

Thương trung thương hiếu ghét tà
Vì chưng hay ghét bởi là hay thương

3215. Ghét đời Đắc-Kỷ Trụ-Vương
Thương là thương thuở Châu vương lao tù

Ghét người Bàng-thị võng dù
Thương người Trịnh-thị cựu thù bất lương

Ghét đời Võ Hậu sát vương
3220. Thương xưa tiên Thánh nhơn lương thuận hòa

Nhứt thiên quân quốc mới già
Qua đời Ngũ-bá qui tà phân vân

78

Nhứt bá thậm tội nan phân
So le bá tánh muôn dân gian tà

3225.Hậu lai bất dụng nước trà
Mỹ miều hồng- cúc uống mà thơm tho

Ghét đời quân nhược chẳng lo
Thần cường đắc thế ăn no đứng đường

Trung quân cơm cháo chẳng thường
3230.Kẻ gian người nịnh giữa đường no say

Làm người lo hậu mới hay
Nghiệm tiền mới giỏi lo nay bất tài

Lo nay để Phật lo ngoài
Lưới thưa Phật bủa phép tài thấy đâu

3235. Thấy tài mới biết phép sâu
Bây giờ như thể lưỡi câu không mồi

Tây Minh quốc truyện xem rồi
Đói năm không phải một hồi khó lo

Lạ đời kẻ đói người no
3240. Nghèo ăn không hết giàu lo ẩn hình

Mèo con vỡ chạy thình lình
Mèo mẹ ra thế đổi hình trị ban

Kỷ dậu hai tiếng nói vang
Người đều nghe hết không toan tiếng nào

3245. Chuột Phật dân vỡ ào ào
Mèo nhà bắt rắn chỗ nào cũng hay

Trước Đèn giữ đạo hòa Tây
Thiên cơ Phật định thiệt hay vô cùng

Nước nào cũng có anh hùng
3250. Căn duyên Phật định vô cùng nghiệm suy.

Thế kim dỉ thế nhơn y
Cổi ra mặc lại nan tri rách lành

Cảnh hư để vậy sao đành
Giăng tay vung lại chẳng thành chẳng ưng

3255. Trung thần bất sự nhị quân
Vi nhơn liệt nữ bất luân lưỡng thằằg

Thất ngôn bất kiết kim bằng
Vi nhơn nhứt cổ lưỡng thằng sát quân

Quân chỉnh trào chánh bất tuân
3260. Phục tiền phản hậu bất quân bất thần

Tiên sư giáo thiện Gia trần
Vô sư vô đệ vô thần phản tu

Liệt nữ bắt giá lưỡng phu (9)
Hiền nhơn bất xuất ác tu (10) chơn tình

79

3265. Chánh sự minh chánh trào đình
Bá quan văn võ nhứt tình chơn quân

Bây giờ xa xứ người dưng
Ngày sau đem lại kết xuân một lòng

Hư khai ứng nghĩa đạo đồng
3270. Trương trừ Mẹo nhựt đặng lòng chánh minh

Vị trừ việc trước quản thinh
Chừng nào gặp hội âm binh độ mình

Chí nan nan chí tận tình
Niệm Phật tân ý hơn tình tụng kinh

3275. Niệm Phật thấy Phật đức tinh
Bây giờ còn việc minh minh có gì

Bất tính Trời Phật mới kỳ
Phật xem việc thế biên thùy khó răn

Lo bề phú túc ở ăn
3280. Không lo niệm Phật khó khăn cho đời

Niệm Phật khác thế khác thời
Niệm Phật ác chí dục lời lường công

Thứ nhì quốc loạn minh mông
Thứ tư chí loạn dạ không sợ rày

3285. Bao giờ tôi mãn căn đày
Trời cao soi xét đất dày chiếu tri

Chí tâm khai diễn trường thi
Chư Văn hội thí thức tri bạn mày

Cạn lẽ Trời Phật cho bài
3290. Thâm thâm chi diệu việc nầy chẳng lâu.

Lội giỏi khỏi lội đường sâu
Hết con trâu Phật biết đâu thời tìm

Lên non vắng vẻ im lìm
Có chùa Công phủ để nghiềm hậu lai

3295. Dặn dò già trẻ gái trai
Đùng đùng ba tiếng hùy tai dò lần

Tới đó một cuộc lánh trần
Còn một cuộc nữa định phần ngày sau

Niệm Phật như đào giếng sâu
3300. Dạy người tu tỷ phải âu lo đời.

Ai sanh ông Phật ông Trời
Bà Trời bà Phật lập đời ai sanh

Hỏi thăm anh chị khôn lanh
Thân tôi ngây dại hôi tanh biết gì

3305. Tiếng đồn Lục-tỉnh Nam-kỳ
Khôn hơn các nước chỗ gì gọi khôn

80

Khôn làm đày tớ một môn
Khôn ăn khôn nói khôn chôn Phật Trời

Căm gan tức dạ ngán lời
3310. Ai sanh không tưởng Phật Trời người ôi

Đem lòng tích bạc phụ tôi
Chê ngây thì mắc chê hôi thì lầm

Loạn ngôn ti thế ăn nằm
Lánh trần ẩn tích giận bầm là gan

3315. Chữ rằng vấn dị đáp nan (11)
Xuất tình đối đáp tầm an đắc bình

Thông minh trí huệ Phật tình
Vi nhơn bất xét bất bình tâm can

Việc ai lo nấy thời an
3320. Con ai nấy khiến nguy bang tại Trời

Lo lo liệu liệu cạn lời
Xem sau xét trước thấy đời căm gan

Đời khổ bất khổ bất than
Trái tai trái dạ khó an nỗi người

3325. Giác trước không nỗi khó cười
Bây giờ giả dại người ngu si

Lão giả thì lão an chi (12)
Hườn lai tráng kiện cung ly độ mình

Dĩ đức dĩ thiện nhập tình
3330. Hữu thân hữu khổ nhơn tình xét suy

Giác ở rồi giác việc đi
Giác lui giác tới đời y hoài hoài

Giác trí rồi lại giác tài
Giác hiền giác dữ giác hoài điếc tai

3335. Giác chiều giác tới việc mai
Giác đời không thấy lòng ai giác dùm

Phật suy khác thể bụi lùm
Khuyên lòng anh chị giác dùm cho thân

Phật thương giác việc nghĩa nhân
3340. Ai ai xét đặng giác thân thời nhờ

Ai ai đừng dạ sanh cờ
Làm lành tưởng Phật ơn nhờ Thánh-Tiên

Đừng phiền Tây-quốc Kim-Phiên
Tại mình chẳng tưởng Thánh Tiên đọa đời

3345. Nước nào cũng nước Phật Trời
Tại mình bất chánh phạm lời Phật Tăng

Việc tu thiệt bổn thiệt căn
Phạm Phật khó cứu phạm tăng khi Thầy

81

Giả chơn người biết hội nầy
3350. Phật Tăng dối sãi phạm Thầy dối ma.

Khó tri lòng Phật Thích Ca
Xác thì như xác lòng ma lòng thần

Có câu xá phú cầu bần
Xá gia cầu đạo vi thần vi quân

3355. Trung cang nghĩa khí thành xuân
Lượng đại phước đại hữu quân hữu thần

Bàn linh tu thất thời gần
Một năm chẳng tưởng lòng Thần bàn linh

Tây phương cõi Phật minh minh
3360. Có lòng hoài vọng bàn linh Phật về

Cổ kim lòng thế phân lìa
Bất cầu nan ngộ Phật về độ thân

Tiên đường nội ngoại Phật ân
Thích ca lòng tưởng Phật thân không cần

3365. Thời người bất chánh tâm thần
Phật gần tưởng trước tấm lần Phật xa

Gọi rằng tri thức Phật ma Phật thân chẳng tưởng Thích Ca chẳng dùng

Khôn nay sao thiệt quá khùng

3370. Anh em khôn thiệt anh hùng vô tâm

Không có một chút mưu thâm

Nhiều người tích oán thù tâm bạc tiền

Đời sau ít thấy người hiền
Lành lành chẳng dụng người phiền việc chi

3375.Kiến thế hậu nhựt đa khi
Con ai nấy dắt thị phi ngán ngầm

Niệm Phật giữ dạ Phật tầm

Khổ go làm chúa ngán ngầm làm tôi

Phật Trời xuống thế người tôi

3380. Người không biết Phật gẫm thôi khó tầm

Thần tôi mang tiếng chát ngầm

Ngồi buồn nghĩ lại thương thầm thân tôi

Thấy đời nhiều chỗ bạc vôi

Như vầy chẳng uổng tiếng tôi nói đời

3385. Nói ra nhiều kẻ cãi lời

Vô sư vô sĩ thương đời cãi sư

Lại thêm đa sĩ bất tư

Mưu cao kế hiểm tâm tư chẳng dò

Ra công bắt cá nuôi cò

3390. Cò ăn cho lớn cò dò lên cây

82

Đủ lông chớp cánh muốn bay
Ba câu học lóm gọi hay xưng Thầy

Tu đạt chí linh thơ bài
Có ai yểm nịnh yểm tài người trung

3395.Mặc tình trí huệ si lung
Mặc tình hào kiệt nịnh trung xuất tình

Gẫm thôi nhiều việc bất bình
Việc tối nhiều kẻ khiến mình hạ ngu

Chẳng bì thượng trí trung thu
3400. Có đâu khiến việc hạ ngu cho mình.

E khi thượng trí lâm tình
Đưa tôi xuống biển đổi hình lên mây

Nói trước chẳng phải lời đây
Phủi lời rồi lại lấp nay chát ngầm

3405. Cơ thâm độ chí âm thầm
Phật Trời độ lén nan tầm chúng sanh

Phật độ rạng tiết thơm danh
Phật ra độ tận chúng sanh giữ lành

Chúng sanh bất độ Phật hành
3410. Độ dữ dữ mất độ lành lành thêm

Độ đời xem thế chẳng êmPhật Trời độ tận khổ thêm tại người

Chẳng lo tội phước vui cười
Phật độ tận ý ít người chí chơn

3415. Niệm Phật như chốn lâm sơn
Người đừng tính thiệt so hơn làm gì

Cây cao cây thấp nương tùy
Người mình cũng vậy phải bì nương nhau

Thương người lời nói có đâu
3420. Phật mà nói láo khó âu đạo mầu

Mình dơ tự đít chí đầu
Chê người không sạch dạ sầu cho thân

Thân ai nấy độ toàn thân
Đừng lời nói việc phi ân Phật sầu

3425. Khi đuôi phản dạ khi đầu
Khi thêm khúc giữa đạo mầu lu câm

Chữ rằng quân tử lao tâm
Tiểu nhơn lao lực ám thâm bất tường

Nhu thắng cang nhược thắng cường
3430. Thiệt tồn sỉ chiếc nhị trường nhứt tâm

Dạ người bất thiển bất thâm
Lờ đờ lững đững loạn tâm bốn mùa

83

Nhiều sãi không đóng cửa chùa
Lấp ngơ chi bấy phụ vừa hương Tiên

3435. Nói phải người cãi nói điên
Nói quấy người phải Thánh Tiên tức cười

Chiều mai còn thấy nhiều người
Mai chiều nhìn lại ít người thương thay

Bồi hồi không vọng ai hay
3440. Phật ra án tự thương thay đạo mù

Rủ nhau tích ác ở tù
Xưng rằng thiên địa đạo mù sơn đông

Đạo nào cũng với tượng ông
Khổ đời cho kẻ dạ không cải tà

3445. Đâu đâu trẻ trẻ già già
Phật cho hưởng thọ hậu hòa trường sanh

Nam Tần sau đặng tượng tranh
Huờn lai tráng kiện khôn lanh trên đời

Ai ai khá khá nghe lời
3450. Niệm Phật thì phải niệm trời thì nên

Tam thinh quên tuổi quên tên
Quên giòng quên họ khá nên cải tà

Tạo thiên cũng có ông bà
Bây gời lập hậu nước nhà phu thuê

3455. Dỉ dân di bổn đừng chê
Dân thời dĩ thực phu thê nối giòng

Nhiều bàn tu tội bao đồng
Quốc-vương thủy thổ tu lòng hay hơn

Nhứt thời tu thị Nghĩa Nhơn
3460. Nhị thời tu núi, vô ơn tu Thiền

Tu theo đồng bạc đồng tiền
Tu thanh tu nịnh tu hiền vốn không

Tu Thiền nghĩ thiệt nhiều công
Tu mong làm mướn tu không Phật Trời

3465. Tận ý luân sự thế thời
Tận tâm kiệt lực Phật Trời Không ai

Tu sao lánh nạn uý tai
Phật Trời chỉ sử chẳng ai giỏi gì

Có câu vũ xuất vũ kỳ
3470. Cho hay tài đó kém gì tài đây

Ngựa hồng lấp cánh dầu bay
Tưởng tình trí huệ kết nay kim bằng

Ở sao thượng hạ có ngằn
Tận tâm kiệt lực mới rằng đệ huynh

84

3475. Lời nguyền chứng có rộng thinh
Vong ngôn thất ước cao minh chứng vì

Bửu-Sơn am tự Hương-kỳ
Còn lâm đại nạn huống gì phàm phu

Trì tâm tưởng Phật mới tu
3480. Nạn bao nhiêu nạn chí tu chớ sờn

Có đâu lâm nạn giận hờn
Nghĩ người niệm Phật như đờn đứt giây

Tu đâu không phải tu đây
Đứt đi nối lại sợi dây cho liền

3485. Phật hành tu thị lại phiền
Còn tu sao đặng làm hiền sao xuôi

Tu tới người lại tu lui
Tu sao trọn đạo cho xuôi chúa mình

Đức chúa Tây đã hành hình
3490. Phật Nam hành cốt lộng tình hại tu

Phật dạy ba đường công phu
Công phu tưởng Phật công phu la làng

No say ngã bụi nằm đàng
Tụng kinh dối Phật một tràng sư huynh

3495. Đời tà cũng muốn làm thinh
Ăn chay hút thuốc tụng kinh miệng cười

Phải nói tà chánh việc người
Việc tôi cũng vậy chê cười thiếu chi

Cõi trần một ở chín đi
3500. Dạ an tưởng Phật hồi qui cung càn

Phật thương Nhân Nghĩa như vàng
Ghét đồ bất chánh làm đàng mây mưa

Ghét người lòng hại miệng thưa
Tâm xà khẩu Phật chẳng ưa việc lành

3505. E sau bất chánh Phật hành
Phúc đao khẩu Phật hại lành khó thương

Cơ hàn như ngựa buông cương
Khá tua trồng chuối đỡ thương dân Trời

Anh em giữ dạ nghe lời
3510.Việc nầy thiệt đói hết đời bỏ thây

Đừng lo trồng ổi trồng cây
Khả tua trồng chuối đói nay đỡ lòng

Bắp khoai trở lại đất đồng
Khá tua thủ chánh lên giòng thấy vua

3515. Tam thinh hết việc bán mua
Ba năm không chợ tranh đua hại hoài

85

Gắng công rèn chí luyện tài
Để dành cơn loạn tránh ngoài vô công

Giữ sao khỏi trận gió giông
3520. Đường thời trống lỏng khó trông ra vào

Người dữ ngoài thấy ào ào
Người lành mới đặng đi vào vô trông

Làm lành sau Phật đền công
Làm dữ thôi cũng khó trông lên giồng

3525. Ở sao cho biết mích lòng
Mình sao người vậy đạo đồng tri thâm

Nhứt con nhì của cam tâm
Tiền tài phá tuyệt ân thâm nhơn tình

Ở sao dục lợi một mình
3530. Lường công tham của đoạn tình nghĩa nhân

Ở sao chẳng nghĩ, chẳng phân
Tiền tài phấn thổ nghĩa nhân lâu dài

Ở sao kẻ khó hành hài
Công kia một lượng tiền tài một phân

3535.Ở sao nhiều kẻ phi ân
Chẳng suy chẳng xét chẳng cân cho đồng

Phật thương minh chánh tấm lòng
Gạn trong lóng đục lên giồng thì no

Khuyên lòng bá tánh khá lo
3540. Làm lành niệm Phật thời no đời đời

Lạ lùng dương thế có Trời
Dương gian có Phật người đời không hay

Khôn thời bỏ vạy làm ngay
Học khôn bỏ dại mới hay lòng Trời

3545. Cải tâm giả dại nương thời
Noi theo dương thế nhiều lời thề hư

Nhiều người dạ cẩu lòng trư
Cường tâm hung bạo thiệt dư chín phần

Thú cầm nhiều kẻ lòng Thần
3550. Người ta là xác hồn gần xử tiêu

Thiệt đời tà mị quần yêu
Sàng ba lần nữa xử tiêu xác phàm

Thuở xưa dễ nói dễ làm
Nỗi nay nằm chịu tiếng phàm hết hơi

3555.Nói nhiều như thể nói chơi
Khó thời chịu khó thảnh thơi chớ bì

Lo âu mỗi việc khó kỳ
Cay đi cay nói việc gì cũng cay

86

Một ngày đi cũng khó thay
3560.Bắt ra mà đánh mới hay chịu đòn

Việc nào cũng phải chiều lòn
Ép gan ép phổi dạ còn phiền riêng

Phiền mình thời vận đảo điên
Lòng thương Trời Phật Thánh Tiên ớt gừng

3565. Độ cay độ đắng không chừng
Nói quấy nói phải nói rừng là tôi

Anh em phiền thị cao ngôi
Quê mùa đói khó thiệt tôi ở rừng

Anh em khôn quỉ có chừng
3570. Thân tôi quây dại ở rừng nói sai

Mặc tình già trẻ gái trai
Khôn chiều thời biết dại mai thời tường

Khôn thời người kỉnh người nhường
Dại thời thiệt dại cao thường nhiều thương

3575. Lỡ khôn lỡ dại oan ương
Vui đâu chúc đó bất lương bất cường

Lao xao tâm tánh bất thường
Kiến – An Thạnh Mỹ hai đường như nhau

Chẳng dò biển cạn giếng sâu
3580. Làm sao biết Phật ở đâu mà tường

Ai ai muốn dạ cang cường
Giữ lòng hung bạo lấp đường Thánh Tiên

Thuở xưa ghi việc cao niên
Hội nầy hội Phật hội Tiên xử đời

3585. Gian tham thây rã thân rời
Ai ai khá tưởng Phật Trời lập thâu

Đạo nào bằng đạo Nghĩa Nhân
Phật cho dạy bảo muôn dân làm lành

Học hành tỏ đạo học hành
3590. Khó khôn khôn khó việc lành đừng quên.

Lúc hư cũng có lúc nên
Khuyên người giữ dạ chớ quên ơn Thầy

Công lao dạy đạo từ ngày
Bây giờ tiêu tứ vong Thầy phụ tôi

3595. Ai ngờ lời cũ thả trôi
Tá Châu-kinh địa lập ngôi tân thiền

Gian nan trước cũng chẳng phiền
Thân nay bao quản vọng tiền thở than

Mịt mù sương giáng tràng an
3600. Minh mông lầu các hiển vang có ngày

87

Công lao tiêu tứ ( 13) mắc đày
Thánh công đắc quả hội nầy mới nên

Phiền người biết đạo mà quên
Nhắc đi nhắc lại việc nên cho người

3605. Có đâu dụng miệng chê cười
Chánh tà không biết làm người sao nên

Nói thời như thể pháo tên
Nhát như con thỏ gọi nên phận người

Nhẫn nhẫn thấy nhẫn mà cười
3610. Tỵ xà úy ác thì người mới nên

Nói phải nói quấy đừng quên
Quấy thời biết quấy mới nên là người

Quấy phải không biết chê cười
Mai danh ẩn tích lánh người thị phi

3615. Niệm Trời niệm Phật từ bi
Đại hùng đại lực Tiên tri nên người

Việc ai khôn dại nói cười
Việc mình dại dội quá người ngu si

Rách rưới dơ dáy bất tri
3620. Đứng đường hàng xóm dễ khi việc người

Việc ai mong nói mong cười
Không biết khôn dại thiệt người bất minh

Lòng tưởng Phật độ tâm linh
Lòng không tưởng Phật bất minh khổ đời

3625. Làm đâu vái Phật vái Trời
Có ăn không nhắc một lời Thánh Tiên

Thấy đời ăn ở khó yên
Nạn năm nạn bảy lời điên khó bàn

Thầy xưa xem đạo lưới hoàng
3630. Ông bà xem đạo rõ đàng lưới thưa

Tôi nay nói đạo không ưa
Dụng xem lưới trủ chờ mưa ra nghề

Mảy lông chẳng lọt bốn bề
Khen lòng bá tánh tưởng hề diễu chơi

3635.Phật trí tất dạ tất hơi
Xem người trần thế lộng khơi tâm tình

Giây mình xe buộc cho mình
Rối đâu không sợ rối tình khó phân

Tờ truyền khắp hết các lân
3640. Nhựt tình Vĩnh-bảo tỏ phân đành rành

Giáo đạo thì phải lưu hành
Ai mà muốn việc làm lành xem coi

88

Sư nan sĩ tiện lòng soi
Nhứt thân nhứt mã tượng voi thiếu gì

3645. Lôi thôi tấn thối nan kỳ
Một mình đầu lụy nương tùy bá tâm

Éo le nhiều khúc ca ngâm
Ở đời sợ kẻ lưỡng tâm không chừng

Khi thì ngọt lạt khi gừng
3650. Khi thương khi ghét không chừng oán ân.

Bình thời muốn dựa làm thân
Gặp cơn rối loạn phủ ân vi thù

Tu sao lên võng xuống dù
Dạ lâm bắn nhạn cỡi cù lên mây

3655. Chừng nào cơ nghiệp Phật xây
Vinh thời tới đó nhục đây thảm phiền

Soi hang mạch nước lở liền
Người nào hung nóng chẳng hiền lở sâu

Xúm nhau nói chuyện con trâu
3660.Không lo con cọp biết đâu con mèo

Chẳng lo phò chúa qua đèo
Tham sanh úy tử lúc nghèo chẳng theo

Ngồi buồn xích ( 14 ) chó đuổi heo
Cho người thấy việc khỏi có Phật Trời

3665. Nguyện cầu thông thuộc đủ lời
Chư châu chư quận trải dài mới an

Cho tôi biết đủ các ban
Hội lành để tiếng dương gian an lời

Giang san trước đổi sau dời
3670. Xem người phai lạt khác thời Trời ôi

Mới chuộng thấy cũ chê hôi
Vong ngôn chi bấy người ôi là người

Phép Phật mười việc lạ mười
Rồi đây ngó thấy lạ người lạ quê

3675. Lạ con lạ việc phu thê
Lạ cha lạ mẹ sức chê sức cười

Phật lựa lòng dạ từ người
Tôi ngồi xem thế thấy người trước lâm

Nhà ngói lạ tiếng khác tâm
3680. Dụng mưu tiền bạc cơ thâm làm giàu.

Hao tài tốn của thời sầu
Không ai thảm Phật u sầu nguy ban

Lại thêm sanh tánh dọc ngang
3684. Ỷ tài lấn lướt không than người nghèo

____

(1). Xủ địa khai huê : Đất xấu nở hoa
(2). Bần cùng phát phước: Nghèo hèn thì sinh phúc.
(3).Dục tốc bất đạt: muốn mau chóng thì không thành.
(4). Bạo phát bạo tàn: Phát nhanh thì tan nhanh.
(5). Mẫu long sanh đắc tử long Mẹ rồng sinh con rồng
(6). Hổ phụ hổ tử : Hổ phụ sinh hổ tử.

(7). Trung Hoa Dân Quốc được thành lập vào năm 1912, thay thế nhà Thanh,.Trong lúc chế độ này cầm quyền tại Trung Hoa đại lục, Trung Quốc đã bị nhiều thế lực tranh giành quyền lực, bị Nhật Bản xâm chiếm, và cuối cùng lao vào một cuộc nội chiến. Cuộc nội chiến này tạm kết thúc năm 1949, khi Đảng Cộng sản Trung Quốc kiểm soát gần toàn bộ Trung Hoa đại lục trong khi chính quyền Trung Hoa Dân quốc kiểm soát đảo Đài Loan và một số đảo khác. Đảng Cộng sản Trung Quốc tuyên bố thành lập một quốc gia mới, nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa tại Bắc Kinh năm 1949. Trung Hoa Dân Quốc tại Đài Loan .

(8).Quân thoàn dân thủy: VUa như thuyền, dân như nước. Nước nâng thuyền lên nhưng cũng có sức lật thuyền.
(8b).dân đầu vua sau : lấy ý Mạnh tử:: Dân vi quý, xã tắc thứ chi, quân vi khinh
(9). Liệt nữ bắt giá lưỡng phu : gái trinh không lấy hai chồng
(10). Hiền nhơn bất xuất ác : người hiền không làm ác.
(11).vấn dị đáp nan: hỏi thì dễ mà trả lời thì khó.
(12).Lão giả an chi: người già được an lành (Luận Ngữ)
(13).Tiêu tứ: tiêu tan
(14). Xich chó hay xuýt chó đều có nghĩa. Xích chó là cột chó lại bằng sợi xích, sau đó mới đi tìm heo, bắt heo, vì sợ chó làm heo sợ mà chạy mất. Còn xuýt chó là thả chó ra, miệng chủ xùy xùy để thúc dục chó đuổi heo.